Thị trường F&B doanh thu 688.800 tỷ đồng đằng sau áp lực tăng giá

Ngành F&B Việt Nam năm 2024 vừa qua, tăng trưởng doanh thu giữa áp lực chi phí
Thị trường thực phẩm và đồ uống (F&B) Việt Nam đang cho thấy dấu hiệu phục hồi tích cực trong năm 2024, theo báo cáo từ iPOS.vn và Nestlé Việt Nam. Tính đến cuối năm, cả nước ghi nhận 323.010 cửa hàng F&B hoạt động, tăng 1,8% so với 2023. Tổng doanh thu ngành đạt 688.800 tỷ đồng, tăng 16,6% so với năm trước, một kết quả đáng chú ý trong bối cảnh giá nguyên vật liệu leo thang và người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu.
Tuy nhiên, đằng sau con số ấn tượng này là thực tế không mấy khả quan cho nhiều doanh nghiệp. Khảo sát hơn 4.000 đơn vị F&B cho thấy chỉ 25,5% duy trì doanh thu ổn định, và chỉ 14,7% thực sự tăng trưởng. Áp lực chi phí buộc gần 50% doanh nghiệp dự kiến tăng giá bán trong 2025 để bù đắp, cho thấy doanh thu tăng không đồng nghĩa với lợi nhuận cải thiện. Ông Lê Quang Long từ Nestlé Professional nhận định ngành vẫn tiềm năng, nhưng doanh nghiệp cần linh hoạt và đổi mới để tồn tại.
Điểm sáng nằm ở thói quen tiêu dùng. Khảo sát gần 4.500 khách hàng cho thấy 70% thỉnh thoảng hoặc thường xuyên ăn ngoài vào cuối tuần. Đặc biệt, tỷ lệ người uống đồ uống ngoài hàng 3-4 lần/tuần tăng mạnh từ 17,4% (2023) lên 32,8% (2024), báo hiệu sự phục hồi mạnh mẽ sau dịch. Dù vậy, 52,3% khách hàng giới hạn chi tiêu dưới 35.000 đồng/món đồ uống, phản ánh xu hướng ưu tiên giá rẻ nhưng vẫn đòi hỏi chất lượng.
Xu hướng đầu tư theo trào lưu cũng giảm nhiệt. Năm 2024, 52,8% doanh nghiệp không chạy theo “trend” mới, trái ngược với năm 2023 khi các trào lưu ẩm thực bùng nổ. Điều này cho thấy các đơn vị F&B đang thận trọng hơn sau những bài học từ các xu hướng ngắn hạn gây lỗ vốn.
Phân tích dữ liệu thị trường, tăng trưởng bề nổi, thách thức bên trong
Doanh thu F&B tăng 16,6% lên 688.800 tỷ đồng là bước tiến lớn so với năm 2023, khi ngành chỉ đạt khoảng 590.000 tỷ đồng (ước tính từ mức tăng trưởng báo cáo). Tuy nhiên, chỉ 14,7% doanh nghiệp tăng trưởng thực sự, thấp hơn nhiều so với giai đoạn 2018-2019, khi hơn 30% đơn vị ghi nhận lợi nhuận cải thiện nhờ kinh tế ổn định. Năm 2024, chi phí nguyên liệu tăng và sức mua giảm khiến biên lợi nhuận bị thu hẹp, buộc doanh nghiệp chuyển sang chiến lược giá thay vì mở rộng.
So với năm 2020 – thời điểm dịch bệnh khiến doanh thu F&B giảm 20-25%, mức tăng 16,6% hiện tại cho thấy sự phục hồi đáng kể. Tuy nhiên, thói quen chi tiêu thay đổi đáng kể: 52,3% khách hàng chọn đồ uống dưới 35.000 đồng, cao hơn mức 40% năm 2022, khi người tiêu dùng sẵn sàng chi 50.000-70.000 đồng/món. Điều này đặt áp lực lớn lên các thương hiệu, buộc họ phải tối ưu chi phí mà không làm giảm chất lượng.
Tỷ lệ ăn ngoài cuối tuần (70%) và uống đồ 3-4 lần/tuần (32,8%) là tín hiệu tích cực, vượt xa mức 50% và 17,4% của 2023. Đây là động lực cho các chuỗi lớn như Highlands, Phúc Long, nhưng cũng tạo cạnh tranh khốc liệt với các cửa hàng nhỏ lẻ. Việc 52,8% doanh nghiệp bỏ qua trào lưu cho thấy sự chuyển dịch từ đầu tư mạo hiểm sang vận hành bền vững, khác với năm 2023 khi “trend” trà sữa, cà phê muối bùng nổ nhưng nhanh chóng thoái trào.
Ứng dụng công nghệ đang trở thành yếu tố then chốt. Các doanh nghiệp lớn dùng phần mềm quản lý để giảm chi phí vận hành, trong khi marketing số giúp tiếp cận khách hàng hiệu quả hơn. Tuy nhiên, với gần 50% đơn vị dự kiến tăng giá, áp lực giữ chân người tiêu dùng sẽ càng lớn trong 2025.
Dự báo thị trường F&B 2025, tăng trưởng chậm, cơ hội đổi mới
Ngành F&B được dự báo tăng trưởng 9,6% trong 2025, chậm hơn mức 16,6% của 2024, nhưng vẫn khả quan khi GDP mục tiêu đạt 8%. Nhu cầu ăn ngoài và đồ uống sẽ tiếp tục tăng, đặc biệt ở đô thị như TP.HCM, Hà Nội, nhờ tầng lớp trung lưu mở rộng. Tuy nhiên, với 50% doanh nghiệp tăng giá, sức mua có thể chững lại nếu không cải thiện giá trị sản phẩm.

Trong tài chính, cổ phiếu F&B như MSN (Masan), VNM (Vinamilk) có thể tăng 5-10% nếu tận dụng xu hướng tiêu dùng nội địa. Nhà đầu tư nên giữ 10-15% danh mục ở mã lớn, chờ cơ hội mua khi giá điều chỉnh sau quý I/2025. Về chứng khoán, công ty công nghệ hỗ trợ F&B (FPT, CMC) tiềm năng nhờ nhu cầu quản lý số hóa. Với bất động sản, mặt bằng kinh doanh tại trung tâm TP.HCM, Đà Nẵng có thể tăng giá thuê 5-7% do cầu cửa hàng F&B tăng.
Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi nhận định doanh nghiệp F&B nên tập trung vào sản phẩm giá trị cao, kết hợp công nghệ để giảm chi phí. Nhà đầu tư cá nhân nên ưu tiên cổ phiếu chuỗi lớn, tránh lướt sóng mã nhỏ khi thị trường biến động. Rủi ro lớn nhất là chi phí nguyên liệu tiếp tục tăng, làm giảm biên lợi nhuận nếu không kiểm soát tốt.
Phương Thảo
Nguồn tham khảo: Thời báo Ngân hàng