Thuế quan Mỹ dựng bức tường ngàn tỉ USD trước Việt Nam

Chính sách thuế quan mới của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đang tạo ra rào cản thương mại trị giá hàng ngàn tỉ USD, đặt Việt Nam và nhiều quốc gia khác trước những thách thức lớn trong năm 2025.

Tác động nặng nề từ chính sách thuế Mỹ

Tổng thống Donald Trump đã công bố mức thuế quan đối ứng áp lên hơn 180 quốc gia và vùng lãnh thổ, xây dựng một bức tường thương mại ước tính gần 1.000 tỉ USD bao quanh nền kinh tế Mỹ. Theo Trade Partnership Worldwide, các doanh nghiệp Mỹ phải gánh chi phí phát sinh từ thuế quan này lên tới 654 tỉ USD mỗi năm, chưa kể 300 tỉ USD từ các biện pháp thuế bổ sung theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế và Mục 232 về thép, nhôm, ô tô.

Mỗi ngày, các công ty Mỹ chịu thêm khoản phí từ 1-2 tỉ USD do thuế quan, làm thay đổi toàn bộ cấu trúc kinh tế toàn cầu mà thế giới đã quen thuộc trong nhiều thập kỷ. Josh Teitelbaum, cố vấn cấp cao tại Công ty luật Akin và cựu quan chức Bộ Thương mại Mỹ, nhận định: “Từ quần áo, giày dép đến hàng công nghiệp, không ngành nào tránh khỏi ảnh hưởng. Tác động của thuế quan này rất khó lường.”

Ngành công nghệ Mỹ, đặc biệt là các tập đoàn như Apple với chuỗi gia công tại châu Á, dự kiến chịu thiệt hại nặng khi các nước đối tác trả đũa. GS. Cesar Hidalgo từ Trường Kinh tế Toulouse cho biết, Mỹ hiện có thặng dư thương mại 705 tỉ USD từ các sản phẩm kỹ thuật số, với quảng cáo trực tuyến và điện toán đám mây đóng góp lần lượt 260 tỉ USD và 184 tỉ USD. Tuy nhiên, thuế quan có thể khiến các nước nhắm vào lĩnh vực này để đáp trả, làm gia tăng áp lực lên doanh nghiệp Mỹ.

Việt Nam đối mặt nguy cơ xuất khẩu suy giảm

Với mức thuế quan 46% áp lên Việt Nam – một trong những mức cao nhất – xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ, đặc biệt là dệt may và điện tử, đang đứng trước nguy cơ sụt giảm nghiêm trọng. Các nhà phân tích từ BMI dự báo, nếu thuế quan được áp dụng đầy đủ, tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025 có thể giảm hơn 3 điểm phần trăm so với mức dự báo 7,4%.

Dệt may, chiếm 20% kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ, sẽ chịu ảnh hưởng lớn do biên lợi nhuận thấp và tính nhạy cảm với giá. Sản phẩm điện tử – mặt hàng xuất khẩu chủ lực khác – cũng đối mặt với rủi ro khi các nhà sản xuất nước ngoài cắt giảm sản lượng vì nhu cầu tại Mỹ giảm do thuế quan. Niels Rasmussen từ BIMCO cảnh báo: “Chi phí thương mại toàn cầu sẽ tăng, và Mỹ phải gánh phần lớn thiệt hại, kéo theo lạm phát và tăng trưởng chậm lại.”

Đối với Việt Nam, thuế quan không chỉ là thách thức mà còn là lời cảnh báo về sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Các doanh nghiệp logistics như Uber Freight cũng nhận thấy áp lực tài chính và vận hành gia tăng khi mạng lưới thương mại toàn cầu bị xáo trộn bởi chính sách thuế mới này.

Doanh nghiệp tìm lối thoát trong cơn bão thuế

Nhiều chuyên gia hoài nghi rằng thuế quan sẽ khuyến khích sản xuất quay về Mỹ như kỳ vọng của Trump. Andre Winters từ HudsonWinters cho rằng: “Các công ty sẽ không vội vàng trở lại Mỹ, mà tìm đến các nước có mức thuế thấp hơn. Nếu Việt Nam chịu thuế 40% trong khi nơi khác chỉ 20%, doanh nghiệp sẽ chọn giải pháp tiết kiệm hơn.”

Các nhà nhập khẩu nhỏ tại Mỹ cũng đối mặt với chi phí môi giới cao hơn khi phải điều chỉnh theo hàng loạt mức thuế quan khác nhau. Lior Ron từ Uber Freight nhấn mạnh: “Những thay đổi này tạo ra thách thức lớn về tài chính và logistics cho các đơn vị phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ châu Á hay EU.” Trong khi đó, doanh nghiệp Mỹ có nguy cơ chịu thiệt hại nặng hơn so với các nước trả đũa, do chính họ phải trả phần lớn chi phí phát sinh từ chính sách thuế mới.

Dù vậy, tác động tiêu cực của thuế quan lên kinh tế Mỹ cũng có thể mở ra cơ hội cho các quốc gia như Việt Nam tìm cách giảm áp lực thông qua đàm phán. Điều này đòi hỏi sự linh hoạt và chiến lược từ cả doanh nghiệp và chính phủ để thích nghi với bối cảnh thương mại đầy biến động.

Cơ hội đàm phán giữa lằn ranh thương mại

Mặc dù Nhà Trắng ban đầu tỏ ra cứng rắn khi Peter Navarro, cố vấn thương mại của Trump, khẳng định trên CNBC rằng thuế quan không phải để đàm phán, Tổng thống Trump sau đó đã để ngỏ khả năng thương lượng. Ngày 3/4, ông tuyên bố sẵn sàng giảm thuế nếu các nước đưa ra “nhượng bộ phi thường”.

Các nhà phân tích từ BMI nhận định: “Tác động tiêu cực của thuế quan lên kinh tế Mỹ sẽ buộc chính quyền Trump phải ngồi vào bàn đàm phán để đổi lấy lợi ích.” Đối với Việt Nam, bà Deepali Bhargava từ ING khuyến nghị tận dụng cơ hội này bằng cách đề xuất giảm thuế nhập khẩu cho hàng hóa Mỹ như ô tô, khí hóa lỏng và nông sản, nhằm thuyết phục Washington nới lỏng mức thuế 46%.

Việc đàm phán không chỉ giúp Việt Nam giảm thiệt hại từ thuế quan mà còn là cơ hội để củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Dù bức tường thuế của Mỹ tạo ra nhiều rủi ro, cánh cửa thương lượng vẫn hé mở, mang lại hy vọng cho các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam trong năm 2025.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn