Ngân hàng lãi hơn 4.500 tỉ nhờ biến động USD và vàng

USD biến động mạnh, giá vàng tăng giúp nhiều ngân hàng Việt thu lãi lớn từ giao dịch ngoại hối và vàng, mở ra triển vọng tăng trưởng mới.

Thu nhập ngoài lãi của ngành ngân hàng tăng nhờ giao dịch ngoại hối, vàng và các nguồn thu khác. Ảnh: Vietnam Finance

Thu nhập ngoài lãi ngân hàng tăng mạnh nhờ vàng và ngoại hối

Theo báo cáo mới nhất của FiinRatings, thu nhập ngoài lãi toàn ngành ngân hàng Việt Nam đã tăng lên khoảng 23% tổng thu nhập hoạt động (TOI) trong 6 tháng đầu năm 2025, cao hơn so với mức 22% của năm 2024. Động lực chính đến từ giao dịch ngoại hối và vàng tăng mạnh, khi chênh lệch giá vàng trong nước – quốc tế mở rộng và tỷ giá VND biến động đáng kể.

Riêng trong giai đoạn 2024 và nửa đầu 2025, thu nhập từ ngoại hối và vàng tăng 18% so với năm 2023 và 42% so với cùng kỳ. Việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) can thiệp điều tiết thị trường càng tạo thêm cơ hội sinh lời cho các tổ chức tín dụng nắm bắt tốt xu hướng.

Agribank là ngân hàng nổi bật nhất khi ghi nhận 4.539 tỉ đồng lãi từ hoạt động kinh doanh vàng và ngoại hối trong năm 2024, gấp đôi năm trước. Vietcombank và BIDV cũng lần đầu ghi nhận doanh thu từ mảng vàng, lần lượt đạt hơn 64 tỉ đồng và 46,7 tỉ đồng. Ở khối tư nhân, MSB thu hơn 1.700 tỉ đồng lãi thuần từ vàng và ngoại tệ, trong khi Eximbank đạt hơn 30 tỉ đồng, nhờ tham gia đấu thầu vàng miếng trong năm 2024.

Nhờ đó, cơ cấu thu nhập ngoài lãi của ngành trở nên đa dạng hơn, không chỉ phụ thuộc vào tín dụng hay phí dịch vụ. Đây được xem là tín hiệu tích cực trong bối cảnh cạnh tranh huy động vốn và nhu cầu tín dụng còn hạn chế.

Nghị định 232 mang lại lợi thế mới cho ngân hàng

Các chuyên gia VDSC đánh giá Nghị định 232/2025/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng sẽ tạo tác động sâu rộng lên hoạt động ngân hàng. Điểm nổi bật là mọi giao dịch mua bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên phải thực hiện qua tài khoản ngân hàng. Quy định này không chỉ giúp minh bạch dòng tiền mà còn góp phần chống rửa tiền và tăng lượng tiền gửi trong hệ thống.

Theo ước tính, giá trị giao dịch vàng miếng chính thức năm 2024 đạt khoảng 4 tỉ USD. Việc chuyển các giao dịch này qua kênh ngân hàng có thể giúp bổ sung hàng tỉ USD tiền gửi không kỳ hạn (CASA) cho hệ thống, đồng thời mang lại nguồn thu phí giao dịch đáng kể. Các nhóm ngân hàng lớn như Big 4 (BIDV, VietinBank, Vietcombank, Agribank) cùng MB, VPBank, Techcombank và ACB – chiếm hơn 75% thị phần tiền gửi năm 2024 – sẽ là những bên hưởng lợi chính.

Ngoài ra, Nghị định 232 cho phép các ngân hàng có vốn điều lệ từ 50.000 tỉ đồng trở lên tham gia sản xuất vàng miếng. Hiện có 8 ngân hàng đáp ứng điều kiện này, gồm BIDV, VietinBank, Vietcombank, Agribank, MB, Techcombank, VPBank và ACB. Tuy nhiên, theo VDSC, đây không phải lĩnh vực hấp dẫn về lợi nhuận do biên lợi nhuận gộp chỉ dưới 5% và rủi ro biến động giá cao, nên nhiều ngân hàng có thể chỉ tham gia ở mức thăm dò.

Đáng chú ý, NHNN đang nghiên cứu thành lập sàn giao dịch vàng tập trung, một bước tiến mới trong lộ trình cải cách thị trường vàng. Ba mô hình đang được xem xét gồm: sàn vàng quốc gia độc lập, tích hợp vào sàn hàng hóa hiện có, hoặc gắn với trung tâm tài chính quốc tế (tại TP.HCM hoặc Đà Nẵng).

Triển vọng lợi nhuận và cơ hội tăng trưởng ngành ngân hàng

FiinRatings dự báo trong nửa cuối 2025 và 2026, các ngân hàng quốc doanh sẽ tiếp tục cải thiện tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA) nhờ quy mô lớn và lợi thế trong giao dịch vàng, ngoại hối. Dòng tiền CASA gia tăng từ Nghị định 232 cũng giúp giảm chi phí vốn, tăng biên lợi nhuận lãi ròng (NIM).

Với kế hoạch thành lập sàn giao dịch vàng tập trung, các ngân hàng sẽ đóng vai trò trung gian cung cấp dịch vụ tài chính như tài khoản vàng, nền tảng giao dịch trực tuyến và sản phẩm phái sinh. Khi vàng được lưu thông trong hệ thống thay vì giao dịch tự do, lượng vốn trong dân có thể được huy động và tái đầu tư cho sản xuất, góp phần thúc đẩy GDP.

Các ngân hàng lớn có thể sớm triển khai nền tảng giao dịch vàng nhờ khả năng nhập khẩu và sản xuất vàng miếng, giúp tăng thu nhập phí và CASA. Đây là động lực kép giúp ngành ngân hàng củng cố lợi nhuận dài hạn.

60s Hôm Nay nhận định, trong bối cảnh vàng và USD tiếp tục biến động mạnh, nhà đầu tư có thể kỳ vọng nhóm ngân hàng lớn duy trì tăng trưởng lợi nhuận ổn định. Đồng thời, việc siết chặt quy định giao dịch vàng qua tài khoản sẽ củng cố vị thế của hệ thống ngân hàng trong dòng chảy tài chính quốc gia, giảm rủi ro thị trường tự do và nâng cao tính minh bạch.

Biến động USD và vàng không chỉ tạo sóng lợi nhuận ngắn hạn mà còn mở ra cơ hội cấu trúc lại hệ thống ngân hàng theo hướng bền vững. Nghị định 232 giúp ngân hàng tận dụng nguồn vốn từ thị trường vàng, tăng CASA, thu hút phí dịch vụ và giảm phụ thuộc vào tín dụng. Khi thị trường vàng chính thức đi vào khuôn khổ, các ngân hàng Việt có thể bước vào giai đoạn tăng trưởng ổn định hơn, với nguồn thu đa dạng và dòng tiền vững chắc – tạo nền tảng cho một hệ sinh thái tài chính minh bạch và hiệu quả hơn.

Bảo Long

Nguồn tham khảo: Vietnam Finance