Hành trình “tái sinh” dự án

Các dự án “treo” đang đối mặt với nhiều vấn đề cần giải quyết, từ các nguyên nhân khách quan như vướng mắc pháp lý cho đến hạn chế trong năng lực triển khai của chủ đầu tư. Do đó, để “hồi sinh” được các dự án này, cần có sự nỗ lực từ nhiều bên.

Sức ép giải phóng các dự án đình trệ

Thông tin nổi bật trong tuần qua liên quan đến thị trường bất động sản là Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Quyết định số 1250/QĐ-TTg, thành lập Ban Chỉ đạo nhằm rà soát và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho các dự án bất động sản. Quyết định nêu rõ, Ban Chỉ đạo là tổ chức phối hợp liên ngành nhằm hỗ trợ Thủ tướng trong việc nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết những công việc quan trọng, liên ngành để giải quyết các vấn đề liên quan đến các dự án.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư được giao vai trò thường trực Ban Chỉ đạo, có trách nhiệm đảm bảo điều kiện hoạt động của Ban và sử dụng bộ máy của mình để hỗ trợ cho Ban chỉ đạo, đảm bảo không làm tăng đầu mối cho tổ chức và biên chế. Tại phiên thảo luận về kinh tế – xã hội năm 2024 trong kỳ họp Quốc hội diễn ra vào sáng 26/10/2024, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Ban Chỉ đạo sẽ tiến hành rà soát các dự án đang bị ách tắc và phân loại những sai sót nhằm tìm ra biện pháp xử lý phù hợp.

“Theo danh sách rà soát sơ bộ, có khoảng 160 dự án với tổng vốn đầu tư khoảng 59.000 tỷ đồng đang gặp ách tắc, thực tế chắc chắn còn lớn hơn nhiều. Do đó, lần này, chúng ta sẽ tổng rà soát cả nước xem mỗi địa phương còn ách tắc bao nhiêu dự án, bao nhiêu tiền, đâu là những nhóm nguyên nhân chính để đưa ra biện pháp xử lý”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã có chia sẻ, việc tháo gỡ khó khăn cho các dự án đình trệ không chỉ hỗ trợ chủ đầu tư mà còn giúp giải phóng nguồn vốn lớn, gia tăng thu ngân sách và đóng góp vào tăng trưởng GDP.

Luật Đất đai 2013 quy định rằng đối với một dự án đã được giao đất, nếu sau 24 tháng chủ đầu tư không triển khai, cơ quan quản lý nhà nước sẽ thu hồi đất hoặc gia hạn theo một số điều kiện. Tương tự, Luật Đầu tư yêu cầu rằng sau 12 tháng không có hoạt động đầu tư, giấy phép đầu tư sẽ bị thu hồi.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy rất ít dự án bị thu hồi dù chậm tiến độ. Luật Đất đai 2024 đã thắt chặt hơn, quy định rằng sau 12 tháng không sử dụng đất hoặc chậm tiến độ 24 tháng, dự án sẽ bị thu hồi, không có ngoại lệ cho trường hợp bất khả kháng, tạo điều kiện cho việc xử lý các dự án “treo”.

Đơn cử, Hà Nội có dự án Thành phố Công nghệ xanh (57,5 ha) ở quận Nam Từ Liêm, Khu đô thị sinh thái Đồng Mai (225 ha) ở quận Hà Đông, Khu đô thị mới Thịnh Liệt (35 ha) ở quận Hoàng Mai…, còn TP.HCM có dự án Khu công nghệ hạ tầng Saigon Silicon City thuộc Khu công nghệ cao TP.HCM (SHTP) (52 ha), Khu đô thị Đại học quốc tế của Công ty Berjaya Việt Nam (880 ha)…

Trong quy định của Luật Đất đai 2024, đất được Nhà nước giao, cho thuê, cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng, công nhận quyền sử dụng, hoặc nhận chuyển nhượng để thực hiện dự án đầu tư, nếu không được sử dụng liên tục trong 12 tháng kể từ khi nhận bàn giao thực địa, hoặc chậm 24 tháng so với tiến độ đề ra trong dự án, sẽ bị thu hồi.

Việc luật mới đã giải quyết vấn đề xác định giá đất sẽ hạn chế đáng kể “lý do” mà các doanh nghiệp đưa ra để chậm trễ trong việc triển khai dự án của mình. Đây cũng là căn cứ để Ban Chỉ đạo có thẩm quyền xử lý các dự án bị treo. Nếu không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ, chủ đầu tư có thể được gia hạn tối đa 24 tháng nhưng phải nộp bổ sung khoản tiền tương ứng cho Nhà nước. Nếu hết thời gian gia hạn mà vẫn không đưa đất vào sử dụng, Nhà nước sẽ thu hồi mà không bồi thường.

Nên nhanh chóng xử lý dứt điểm

Trong báo cáo mới đây, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết từ năm 2022, nhờ nỗ lực của các cơ quan quản lý và chính quyền địa phương, một số dự án nhà ở đã được tháo gỡ vướng mắc về pháp lý, cơ chế và chính sách, tạo điều kiện để tiếp tục triển khai. Tuy nhiên, VARS cũng lưu ý rằng quá trình tái khởi động các dự án này vẫn còn ở giai đoạn ban đầu và chưa thể khẳng định sẽ thành công.

Ông Hoàng Hải, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản thuộc Bộ Xây dựng, cho biết tình trạng các dự án “đóng băng” đã gây bức xúc trong nhiều năm. Nhiều dự án vẫn chưa được phép thực hiện, thiếu điều kiện huy động vốn, và không ít chủ đầu tư cố tình chiếm dụng vốn khách hàng để đầu tư vào nhiều dự án cùng lúc hoặc sử dụng vốn cho mục đích khác, dẫn đến việc không có dự án nào hoàn thành đúng tiến độ cam kết. Tình trạng này không chỉ gây tổn thất kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường bất động sản.

Để khắc phục vấn đề này, đại diện Bộ Xây dựng cho biết đã kiến nghị và thúc giục các địa phương nhanh chóng hoàn thành rà soát tất cả các dự án gặp khó khăn trong quá trình triển khai. Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw, đã có những nhận định rằng việc nhiều dự án chậm triển khai cũng nằm ở việc quy trình giải phóng mặt bằng gặp nhiều vấn đề, hoặc vấn đề năng lực của một số chủ đầu tư vẫn còn gặp phải nhiều hạn chế.

Vì vậy, ông Hà cho rằng cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, bổ sung các quy định cụ thể và rõ ràng hơn về việc thu hồi các dự án “treo” và không triển khai. Cần làm rõ trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc thực hiện tiến độ dự án cũng như quyền tài sản trên đất.

“Bên cạnh đó, cũng cần xử lý trách nhiệm của người đứng đầu ở các địa phương, bởi sự thiếu quyết liệt và thỏa hiệp của một bộ phận cán bộ quản lý tại địa phương là một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng dự án treo kéo dài”, ông Hà nêu quan điểm.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn