Dư nợ margin các công ty chứng khoán đạt mốc mới với 20.000 tỷ đồng

Dư nợ margin ngành chứng khoán lập đỉnh mới cuối năm 2024 với TCBS, SSI, HSC dẫn đầu và 9/10 công ty chứng khoán lớn nhất vượt đỉnh cho vay.

Dư nợ đạt kỷ lục cuối năm 2024

Theo thống kê mới nhất, tính đến cuối năm 2024, tổng dư nợ cho vay tại các công ty chứng khoán đã ước tính đạt khoảng 245.000 tỷ đồng (tương đương 10 tỷ USD), tăng 13.000 tỷ đồng so với cuối quý 3 năm 2024. Đây là mức cao nhất từ trước tới nay. Trong đó, dư nợ margin ghi nhận khoảng 240.000 tỷ đồng, tăng 17.000 tỷ đồng so với cùng kỳ và cũng là con số kỷ lục trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam.

Hầu hết các công ty chứng khoán hàng đầu đều chứng kiến sự gia tăng trong dư nợ cho vay, với nhiều cái tên như TCBS, HSC, VPS, Vietcap, MBS, VPBankS, KIS VN… dẫn đầu và thiết lập các kỷ lục mới, mở rộng vượt trội so với giai đoạn thị trường đạt đỉnh 1.500 điểm hồi cuối 2021, đầu 2022.

Chứng khoán Kỹ thương (TCBS) tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu về dư nợ margin, với cho vay margin và ứng trước tiền bán đạt thu nhập thuần 695 tỷ đồng, tăng 41% so với quý IV/2023. Cuối năm 2024, dư nợ cho vay margin của TCBS đạt gần 26.000 tỷ đồng, tăng 2% so với quý trước (tương đương 619 tỷ đồng) và gấp hơn 1,5 lần so với cuối năm 2023.

Ngoài ra, công ty chứng khoán SSI cũng lập kỷ lục với dư nợ cho vay ước tính khoảng 22.000 tỷ đồng vào ngày 31/12, tăng 2.500 tỷ đồng so với cuối quý 3. Mặc dù vậy, con số này vẫn thấp hơn đáng kể so với mức kỷ lục gần 23.700 tỷ đồng ghi nhận vào cuối năm 2021.

Nhiều công ty chứng khoán khác như HSC, Vietcap, VPBankS và ACBS cũng ghi nhận mức tăng dư nợ mạnh mẽ trên 1.000 tỷ đồng sau quý cuối năm 2024. Đáng chú ý, ngoài VPBankS, các công ty này đều đã thực hiện tăng vốn điều lệ trong năm qua để mở rộng hoạt động cho vay.

Bức tranh toàn cảnh thị trường

Tính đến cuối năm 2024, cả thị trường có 8 công ty chứng khoán có dư nợ trên 10.000 tỷ đồng, trong đó 3 đơn vị dẫn đầu với dư nợ vượt mốc 20.000 tỷ đồng. TCBS tiếp tục khẳng định vị trí số 1 về dư nợ cho vay với gần 26.000 tỷ đồng, trở thành công ty chứng khoán duy nhất có dư nợ trên 1 tỷ USD. Sự gia tăng vốn trong ngành chứng khoán hứa hẹn sẽ cung cấp thêm nguồn lực cho các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, VNDirect là trường hợp đáng chú ý khi duy trì mức dư nợ chỉ khoảng 10.000 – 11.000 tỷ đồng trong suốt 4 quý qua, phần nào bị ảnh hưởng bởi sự cố tấn công hệ thống hồi tháng 3/2024, dẫn đến sự giảm sút trong thị phần môi giới. Đến cuối năm 2024, một số công ty chứng khoán như Mirae Asset Việt Nam (MASVN), VPS, Vietcap (Mã: VCI), MBS và VNDirect (Mã: VND) đã ghi nhận dư nợ ký quỹ (margin) vượt mức 10.000 tỷ đồng.

Trong khi đó, Chứng khoán VPBank (VPBankS) và KIS Việt Nam (KISVN) cũng ghi nhận tăng trưởng dư nợ trong quý IV năm 2024. Đặc biệt, VPBankS dẫn đầu với mức tăng trưởng ấn tượng 25%, nâng tổng dư nợ lên 9.450 tỷ đồng. Với nguồn vốn chủ sở hữu đạt hơn 17.400 tỷ đồng tại thời điểm cuối quý IV, VPBankS vẫn còn dư địa cho vay margin dồi dào, khoảng hơn 25.360 tỷ đồng.

Trong nhóm các công ty chứng khoán có dư nợ nghìn tỷ, một số đơn vị cũng ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể. Các tên tuổi như Chứng khoán FPT (Mã: FTS), Maybank, Yuanta Việt Nam (YSVN), BVSC và VIX đều có dấu hiệu phát triển với hai công ty YSVN và VIX đạt mức tăng trưởng mạnh mẽ nhất, lần lượt đạt 30% và 40%. Ngược lại, một số công ty như Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), VCBS, DNSE và Rồng Việt (VDSC) đã ghi nhận giảm khoản cho vay margin trong quý cuối năm.

Tăng dư nợ không chỉ do nhu cầu cá nhân

Dù tồn tại bức tranh trái chiều này, dư nợ margin chung vẫn đạt mức kỷ lục mới, bất chấp tình hình giao dịch trên thị trường hiện đang ảm đạm. Giá trị khớp lệnh trên sàn HoSE liên tục giảm xuống dưới 12.000 tỷ đồng vào tháng 12 năm 2024 và tiếp tục sụt giảm mạnh trong tháng đầu năm 2025, khi tâm lý nghỉ Tết bao trùm thị trường.

Điều đáng chú ý là sự gia tăng dư nợ margin không hoàn toàn phản ánh nhu cầu vay vốn của nhà đầu tư cá nhân. Thay vào đó, nhiều khả năng gia tăng này đến từ hoạt động vay deal của cổ đông lớn và lãnh đạo doanh nghiệp, nhằm huy động vốn trong bối cảnh khan hiếm tín dụng ngân hàng và những rào cản trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Việc thế chấp cổ phiếu để vay vốn dễ dàng hơn so với thế chấp tài sản khác để vay ngân hàng hay phát hành trái phiếu, điều này gián tiếp khuyến khích xu hướng “ngân hàng hoá” trong các công ty chứng khoán, một dạng “shadow banking” đang ngày càng rõ nét hơn.

Hiện nay, đà tăng dư nợ cho vay tại nhóm nhà đầu tư cá nhân chỉ chiếm một phần nhỏ, còn lại chủ yếu đến từ các tổ chức và nhà đầu tư lớn trên thị trường. Phần lớn dòng vốn này không hoàn toàn được đưa vào thị trường chứng khoán, mà được sử dụng cho các mục đích khác, dẫn đến tình trạng thanh khoản không theo kịp mức tăng của dư nợ margin.

Minh Thư