Các dự án dược và tiêu dùng định hình tương lai Bắc Mỹ

Novartis và Unilever chi hàng tỉ USD xây dựng cơ sở sản xuất tại Hoa Kỳ và Mexico, tạo hàng nghìn việc làm, củng cố chuỗi cung ứng.

Các khoản đầu tư này không chỉ thúc đẩy kinh tế mà còn đặt ra thách thức lớn trước viễn cảnh thuế quan tiềm tàng. Novartis nhắm đến công nghệ tiên tiến trong ngành dược, trong khi Unilever đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm tiêu dùng. Những dự án này làm gia tăng cạnh tranh khu vực, biến thị trường Bắc Mỹ thành tâm điểm chiến lược toàn cầu. Tuy nhiên, nguy cơ từ chính sách thuế có thể làm lung lay kế hoạch dài hạn, khiến các tập đoàn phải cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Đầu tư lớn vào sản xuất tại Hoa Kỳ và Mexico trước áp lực thuế 

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, các tập đoàn lớn như Novartis AG (Thụy Sỹ) và Unilever (Anh – Hà Lan) đang đẩy mạnh hiện diện tại Bắc Mỹ. Năm 2024, Novartis đã khởi công hai nhà máy sản xuất liệu pháp điều trị ung thư bằng phóng xạ tại Indianapolis và Carlsbad, California, đánh dấu bước đi chiến lược trong lĩnh vực dược phẩm tiên tiến.

Đến tháng 4/2025, tập đoàn này công bố kế hoạch đầu tư 23 tỉ USD trong 5 năm để xây dựng 7 cơ sở mới, bao gồm một trung tâm nghiên cứu tại California và 6 nhà máy sản xuất trên toàn Hoa Kỳ, đồng thời mở rộng 3 cơ sở hiện có. Dự án này dự kiến tạo thêm 1.000 việc làm trực tiếp và nâng tổng chi tiêu của Novartis tại Hoa Kỳ lên gần 50 tỉ USD trong giai đoạn 2025-2030.

Cùng thời điểm, Unilever công bố xây dựng nhà máy trị giá 800 triệu USD tại bang Nuevo León, miền Bắc Mexico, nhằm sản xuất các sản phẩm chăm sóc cá nhân như bình xịt khử mùi, dầu gội và sữa tắm dưới các thương hiệu nổi tiếng như Dove và Sedal. Nhà máy này chủ yếu phục vụ xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ và Canada, tận dụng lợi thế địa lý của Mexico.

Đáng chú ý, kế hoạch được triển khai bất chấp những tuyên bố gần đây của Tổng thống Donald Trump về việc áp thuế lên hàng hóa nhập khẩu từ Mexico, cho thấy quyết tâm của Unilever trong việc duy trì vị thế tại khu vực Bắc Mỹ.

Tác động kinh tế và định hướng bền vững của các dự án

Các dự án này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế tức thời mà còn đặt nền móng cho sự phát triển bền vững trong dài hạn. Với Novartis, việc đầu tư vào Hoa Kỳ sẽ đưa toàn bộ chuỗi cung ứng và các nền tảng công nghệ cốt lõi vào thị trường này, đảm bảo nguồn cung thuốc thiết yếu được sản xuất ngay tại chỗ.

Ông Vas Narasimhan, Tổng giám đốc Novartis, nhấn mạnh: “Những khoản đầu tư này giúp chúng tôi tăng cường khả năng đáp ứng nhu cầu y tế tại Hoa Kỳ, đồng thời củng cố vị thế dẫn đầu trong ngành dược phẩm toàn cầu”.

Trong khi đó, nhà máy của Unilever tại Nuevo León dự kiến tạo 1.000 việc làm trực tiếp và hàng nghìn việc làm gián tiếp trong chuỗi cung ứng và hậu cần. Đặc biệt, cơ sở này được thiết kế để đạt chứng nhận Lighthouse, một tiêu chuẩn quốc tế dành cho các nhà máy sử dụng công nghệ tiên tiến nhằm tối ưu hóa năng suất và giảm thiểu tác động đến môi trường.

Trước đó, từ năm 2021 đến 2023, Unilever đã đầu tư 5,5 tỉ peso (khoảng 277 triệu USD) để nâng cấp 4 nhà máy tại bang México, Morelos và Thủ đô Mexico, tạo tiền đề cho chiến lược mở rộng hiện tại. Những nỗ lực này không chỉ thúc đẩy kinh tế địa phương mà còn khẳng định cam kết của Unilever đối với sản xuất bền vững.

Bối cảnh cạnh tranh và chính sách thuế của Tổng thống Trump

Các khoản đầu tư của Novartis và Unilever diễn ra trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt và áp lực từ chính sách thuế của chính quyền Trump. Vào đầu năm 2025, Tổng thống Trump liên tục tuyên bố sẽ áp thuế lên ngành dược và hàng hóa nhập khẩu từ các nước láng giềng, nhằm thúc đẩy sản xuất nội địa tại Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, ngành dược đã được tạm miễn thuế trong 90 ngày đầu năm, tạo cơ hội cho các hãng như Novartis đẩy nhanh kế hoạch đầu tư. Cùng với Novartis, các tập đoàn dược phẩm lớn khác cũng hành động tương tự. Tháng 2/2025, Eli Lilly công bố đầu tư 27 tỉ USD vào 4 nhà máy tại Hoa Kỳ. Tháng 3/2025, Merck cam kết chi 8 tỉ USD trước năm 2028, trong khi Johnson & Johnson hứa hẹn đầu tư tới 55 tỉ USD trong 4 năm tới.

Về phía Unilever, chính sách thuế nhắm vào hàng hóa từ Mexico đặt ra không ít thách thức. Tuy nhiên, vị trí chiến lược của Nuevo León, gần biên giới Hoa Kỳ, cùng với chi phí sản xuất cạnh tranh, đã khiến tập đoàn này quyết định duy trì kế hoạch. Thống đốc Nuevo León, ông Samuel García, chia sẻ trên mạng xã hội X rằng dự án của Unilever là minh chứng cho sức hút đầu tư của bang, bất chấp những rủi ro từ chính sách thương mại quốc tế.

Các dự án của Novartis và Unilever không chỉ mang lại động lực kinh tế mạnh mẽ mà còn định hình lại cục diện ngành dược và tiêu dùng tại Bắc Mỹ. Từ việc tạo hàng nghìn việc làm đến củng cố chuỗi cung ứng, những khoản đầu tư này hứa hẹn đảm bảo nguồn cung ổn định cho các sản phẩm thiết yếu, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững thông qua công nghệ tiên tiến.

Dù đối mặt với rủi ro từ chính sách thuế của Tổng thống Trump, cam kết của hai tập đoàn vẫn cho thấy tầm nhìn chiến lược dài hạn. Tuy nhiên, thành công của các dự án này sẽ phụ thuộc vào khả năng thích ứng với những biến động chính sách và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong khu vực. Với những bước đi táo bạo này, Novartis và Unilever đang đặt nền móng cho một tương lai thịnh vượng hơn tại thị trường Bắc Mỹ.

Chí Cường