Ưu đãi kinh tế tuần hoàn mở lối phát triển

Doanh nghiệp kinh tế tuần hoàn, chính sách ưu đãi lên ngôi

Thị trường doanh nghiệp Việt Nam sắp đón làn sóng ưu đãi mới từ dự thảo Nghị định về cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn, do Bộ Tài chính soạn thảo và đang lấy ý kiến. Bốn lĩnh vực trọng tâm – nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; công nghiệp; năng lượng tái tạo; và vật liệu xây dựng – sẽ được hưởng lợi từ 6 nhóm chính sách lớn. Điểm nhấn là các doanh nghiệp trong khu công nghiệp (KCN) và khu kinh tế (KKT) sẽ nhận hỗ trợ toàn diện, từ thuế phí, đất đai đến vốn vay lãi suất thấp.

Lần đầu tiên, các dự án kinh tế tuần hoàn liên quan đến nông, lâm, thủy sản được đưa vào diện ưu đãi trong KCN và KKT. Ban soạn thảo giải thích, đây là nhóm ngành chủ lực nhưng lâu nay thiếu chính sách hỗ trợ tương xứng.

Điều kiện áp dụng là các dự án phải có cấu phần công nghiệp, năng lượng hoặc dịch vụ chiếm 50% tổng doanh thu, nhằm đảm bảo tính khả thi và phù hợp với xu hướng “xanh hóa” KCN theo Nghị định 35/2022/NĐ-CP. Cơ chế này giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh tiến độ triển khai và tạo hiệu quả kinh tế tuần hoàn tức thì.

Dự thảo đề xuất 11 chính sách ưu đãi cụ thể: hỗ trợ 50% chi phí tư vấn công nghệ, miễn thuế nhập khẩu, hỗ trợ 70% chi phí đào tạo quản trị, 50% chi phí đào tạo nghề, ưu tiên tiếp cận đất “sạch” và vay tín dụng xanh không giới hạn hạn mức tín dụng từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Doanh nghiệp còn được tạo điều kiện phát hành trái phiếu xanh, lưu trú cho chuyên gia nước ngoài và giảm thủ tục tham gia thử nghiệm.

Các chính sách này nhận được sự đồng thuận cao từ các bộ, ngành và địa phương, đánh dấu bước tiến trong hỗ trợ kinh tế tuần hoàn – kinh tế xanh.

Tuy nhiên, doanh nghiệp phản ánh cần làm rõ tiêu chí tham gia và số lượng dự án được thử nghiệm. Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng quy định về đánh giá dự án còn mơ hồ. Hạn chế mỗi địa phương chỉ có 5 tổ chức phát hành trái phiếu xanh và 1 đơn vị vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon cũng gây tranh cãi, khi doanh nghiệp mong muốn linh hoạt hơn để tận dụng cơ hội.

Phân tích ưu đãi kinh tế tuần hoàn, tác động đến doanh nghiệp

Dự thảo Nghị định mang đến cơ hội chưa từng có cho doanh nghiệp trong các lĩnh vực xanh. Hỗ trợ 70% chi phí đào tạo quản trị và 50% chi phí đào tạo nghề giúp giảm gánh nặng tài chính, đặc biệt với doanh nghiệp nhỏ và vừa – nhóm thường gặp khó khăn trong nâng cao năng lực nhân sự. Ưu đãi thuế nhập khẩu và tư vấn công nghệ (50% chi phí) tạo điều kiện tiếp cận máy móc, giải pháp hiện đại, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Chính sách đất đai và tín dụng xanh là điểm sáng lớn. Việc ưu tiên quỹ đất “sạch” trong KCN, KKT giúp doanh nghiệp tiết kiệm hàng tháng trời giải phóng mặt bằng – bài toán đau đầu trong nhiều năm qua.

Vốn vay lãi suất thấp, không tính vào hạn mức tín dụng do NHNN quy định, mở ra nguồn lực tài chính dồi dào cho các dự án dài hạn như năng lượng tái tạo hay nông nghiệp tuần hoàn. So với trước đây, khi doanh nghiệp phải tự xoay sở vốn với lãi suất thị trường 8-10%/năm, ưu đãi này giảm áp lực tài chính đáng kể.

Tuy nhiên, hạn chế 5 tổ chức phát hành trái phiếu xanh mỗi địa phương có thể kìm hãm tiềm năng huy động vốn. Trái phiếu xanh toàn cầu năm 2023 đạt gần 800 tỷ USD (theo ADB), trong khi Việt Nam mới khai thác chưa tới 1% quy mô này. Quy định cứng nhắc về số lượng có thể khiến doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội, đặc biệt khi nhu cầu đầu tư xanh tăng cao. VCCI cũng chỉ ra tiêu chí tham gia thiếu rõ ràng, dễ dẫn đến hiểu lầm hoặc loại bỏ các dự án tiềm năng không đáp ứng được yêu cầu định lượng.

So với các chính sách trước đây, như Nghị định 35/2022/NĐ-CP, dự thảo lần này toàn diện hơn, nhắm đến cả doanh nghiệp nông nghiệp – lĩnh vực chiếm gần 12% GDP nhưng ít được chú trọng trong KCN. Sự đồng thuận từ các bộ, ngành cho thấy quyết tâm “xanh hóa” nền kinh tế tuần hoàn, phù hợp xu hướng toàn cầu về phát triển bền vững.

Dự báo thị trường doanh nghiệp, kinh tế tuần hoàn lên ngôi

Năm 2025, kinh tế tuần hoàn sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới cho doanh nghiệp Việt Nam. Nếu dự thảo Nghị định được thông qua, làn sóng đầu tư vào nông nghiệp tuần hoàn, năng lượng tái tạo và vật liệu xây dựng sẽ bùng nổ, đặc biệt tại các KCN sinh thái. Chính sách tín dụng xanh và trái phiếu xanh tạo điều kiện huy động vốn dài hạn, giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô mà không phụ thuộc quá nhiều vào vốn tự có.

Trong tài chính, cổ phiếu doanh nghiệp xanh như những công ty năng lượng tái tạo hay nông nghiệp bền vững có thể tăng giá, nhờ dòng tiền từ ưu đãi và nhu cầu thị trường. Nhà đầu tư nên cân nhắc giữ 20-25% danh mục ở các mã này, nhưng cần theo dõi tiến độ ban hành Nghị định, yếu tố quyết định dòng vốn chảy vào lĩnh vực nào.

Về bất động sản, nhu cầu đất KCN sẽ tăng tại các tỉnh có quỹ đất “sạch” dồi dào như Bắc Giang, Đồng Nai, tạo cơ hội cho các nhà phát triển hạ tầng.

Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi nhận định doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ rõ ràng để tận dụng ưu đãi, ưu tiên các dự án đạt 50% doanh thu từ công nghiệp hoặc dịch vụ. Nhà đầu tư cá nhân nên theo dõi sát chính sách trái phiếu xanh, vì sự cởi mở hơn trong quy định có thể kích hoạt làn sóng huy động vốn lớn. Thách thức nằm ở việc tiêu chí tham gia cần cụ thể hóa, tránh kìm hãm tiềm năng phát triển.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Thời báo Ngân hàng