Thuế carbon CBAM: Cú hích cho ngành sản xuất Việt Nam?

Thuế carbon CBAM của EU: Rào cản hay cú hích cho doanh nghiệp Việt? Cơ chế này đặt ra thách thức về chuyển đổi xanh, nhưng cũng mở ra cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh.

Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) của Liên minh Châu Âu (EU) đang trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng doanh nghiệp toàn cầu, đặc biệt là các nước xuất khẩu vào thị trường này. Từ tháng 10/2023, CBAM bước vào giai đoạn chuyển tiếp, áp dụng với một số ngành hàng nhất định như xi măng, điện, phân bón, sắt thép, nhôm và hydro.

Đến năm 2026, cơ chế này sẽ chính thức bao phủ toàn bộ hàng hóa xuất khẩu vào EU. Vậy CBAM thực sự mang đến những tác động gì đối với ngành sản xuất Việt Nam? Liệu đây là một rào cản thương mại mới hay cú hích thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, bền vững?

Doanh nghiệp Việt: Lúng túng trước thuế carbon CBAM

Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp Việt vẫn chưa nắm rõ về cơ chế thuế carbon CBAM. Theo bà Nguyễn Hồng Loan, chuyên gia Dự án Hỗ trợ kỹ thuật về đánh giá tác động của CBAM, nhận thức của doanh nghiệp về vấn đề này vẫn còn hạn chế, ngay cả khi CBAM đã bước vào giai đoạn chuyển tiếp. Nhiều doanh nghiệp hiểu chưa đầy đủ, thậm chí sai lệch về cách thức tính toán, áp dụng CBAM.

Một số nhầm tưởng rằng chỉ phải chịu thuế carbon khi lượng phát thải vượt quá ngưỡng quy định, trong khi CBAM tính toán trên tổng lượng phát thải carbon của toàn bộ sản phẩm. Sự thiếu hiểu biết này dẫn đến những phản ứng và chuẩn bị chưa hiệu quả, gây lãng phí nguồn lực.

Một số doanh nghiệp lại tỏ ra lo lắng thái quá, e ngại mức thuế carbon CBAM sẽ tương đương với giá carbon tại châu Âu. Tuy nhiên, giá chứng chỉ CBAM sẽ được điều chỉnh theo lộ trình tăng dần từ 2026 đến 2034 và có tính đến việc bù trừ nếu quốc gia xuất khẩu đã áp dụng định giá carbon trong nước. Điều này cho thấy, việc cập nhật thông tin chính xác và đầy đủ về thuế carbon CBAM là vô cùng quan trọng.

Vai trò của thông tin chính thống về thuế carbon CBAM

Sự thiếu hụt thông tin chính thống về thuế carbon CBAM đang tạo ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp. Việc thiếu một đầu mối điều phối, hướng dẫn cụ thể khiến doanh nghiệp lúng túng trong việc chuẩn bị, có thể dẫn đến lãng phí nguồn lực và không đáp ứng được yêu cầu của CBAM. Chẳng hạn, việc vội vàng mua tín chỉ carbon khi chưa có hướng dẫn rõ ràng về cơ chế bù trừ có thể gây thiệt hại về tài chính.

Vai trò của Bộ Công Thương, cơ quan đầu mối về CBAM tại Việt Nam, là rất quan trọng trong việc cung cấp thông tin, hướng dẫn doanh nghiệp. Một kênh thông tin chính thống, các hướng dẫn chi tiết về quy định của CBAM sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ và chuẩn bị tốt hơn, tránh những lãng phí không đáng có. Bên cạnh đó, việc đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp cũng cần được chú trọng.

Thích ứng với thuế carbon CBAM: Cơ hội và thách thức

CBAM không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để ngành sản xuất Việt Nam chuyển mình, nâng cao năng lực cạnh tranh. Bà Nguyễn Hồng Loan cho rằng, việc áp dụng CBAM sẽ thúc đẩy doanh nghiệp giảm tiêu thụ nguyên vật liệu, tiết kiệm năng lượng, đổi mới công nghệ sản xuất theo hướng xanh và bền vững. Tuy nhiên, việc chuyển đổi này cần có lộ trình rõ ràng, phù hợp với tình hình thực tế của từng doanh nghiệp.

Không có một công thức chung cho tất cả doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp cần đánh giá hiện trạng công nghệ, mức độ phát thải, nguồn lực tài chính để xây dựng lộ trình chuyển đổi riêng. Các doanh nghiệp có thể ưu tiên những giải pháp mang lại lợi ích kép, vừa tiết kiệm chi phí, vừa giảm phát thải. Về lâu dài, việc đáp ứng các tiêu chuẩn xanh, bền vững sẽ tạo lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Thuế carbon CBAM là một xu hướng tất yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu. Việc thích ứng thành công với CBAM không chỉ giúp doanh nghiệp Việt vượt qua rào cản thương mại, mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Sự chủ động, sáng tạo và thích ứng linh hoạt sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp Việt biến thách thức thành cơ hội, đón đầu xu hướng phát triển xanh trong tương lai.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: vietnamfinance.vn