Nhật Bản sôi động với cơn sốt đầu tư tài chính

Nhật Bản chứng kiến làn sóng đầu tư tài chính mạnh mẽ, khi người dân, kể cả người cao tuổi, chuyển từ tiết kiệm sang các tài sản rủi ro cao để đối phó lạm phát 3,7%. Chương trình NISA cải tổ, đạt 59 nghìn tỉ yên, cùng cải cách doanh nghiệp, đang thúc đẩy Nhật Bản thay đổi tư duy đầu tư.

Làn sóng đầu tư mới tại Nhật Bản

Nhật Bản, quốc gia vốn nổi tiếng với tư duy bảo thủ về đầu tư, đang trải qua sự thay đổi lớn. Lạm phát cơ bản đạt 3,7% trong năm 2025, cao nhất trong nhóm G7, khiến giá trị tiền tiết kiệm giảm sút. Người dân, từ thanh niên đến người cao tuổi, bắt đầu tìm đến các tài sản tài chính rủi ro cao để bảo vệ tài sản.

Tại các hiệu sách, khu vực dành cho sách hướng dẫn tài chính ngày càng mở rộng. Trên tàu điện, quảng cáo hội thảo đầu tư xuất hiện khắp nơi. Các influencer tài chính, như YouTuber Ponchiyo với gần 500.000 người theo dõi, thu hút đông đảo người xem qua video hướng dẫn mở tài khoản môi giới và xây dựng danh mục đầu tư.

Tiền tiết kiệm mất giá trị

Cuối năm 2023, tiền mặt và tiền gửi ngân hàng tại Nhật Bản đạt 1.128 nghìn tỉ yên (7,6 nghìn tỉ USD), chiếm hơn nửa tổng tài sản hộ gia đình, cao hơn nhiều so với Anh (một phần ba) và Mỹ (một phần tám). Lạm phát tăng đã khiến người dân nhận ra rằng giữ tiền trong tài khoản tiết kiệm không còn là lựa chọn tối ưu.

Sự già hóa dân số nhanh chóng tại Nhật Bản cũng làm dấy lên lo ngại về tính bền vững của hệ thống hưu trí. Người cao tuổi, nắm giữ gần 60% tài sản hộ gia đình, bắt đầu chuyển hướng sang đầu tư để đảm bảo nguồn thu nhập trong tương lai.

Thành công của chương trình NISA

Tháng 1/2024, Nhật Bản cải tổ chương trình NISA (Nippon Individual Savings Account), một chương trình đầu tư miễn thuế tương tự ISA của Anh. Kết quả vượt mong đợi, với 5 triệu tài khoản mới được mở, và tổng tài sản trong NISA đạt 59 nghìn tỉ yên vào đầu năm 2025, hoàn thành mục tiêu sớm ba năm so với kế hoạch.

Cựu Thủ tướng Kishida Fumio mô tả đây là “bước ngoặt” để Nhật Bản thoát khỏi giai đoạn giảm phát kéo dài và hướng tới tăng trưởng. NISA khuyến khích người dân đầu tư vào cổ phiếu và quỹ, thay vì giữ tiền nhàn rỗi trong ngân hàng.

Người cao tuổi tham gia đầu tư

Người trên 60 tuổi tại Nhật Bản đang dẫn đầu xu hướng đầu tư mới. Chính phủ đang xem xét triển khai “Platinum NISA”, cho phép người trên 65 tuổi đầu tư miễn thuế vào các quỹ trả cổ tức hàng tháng, giúp người hưu trí dễ dàng quản lý tài sản.

Ông Shiraishi Hayate từ SBI Money Plaza, đơn vị tổ chức hội thảo đầu tư cho người cao tuổi, cho biết nhiều người từng nghĩ NISA chỉ dành cho giới trẻ. Tuy nhiên, nhận thức đang thay đổi, với người cao tuổi tại Nhật Bản dần xem đầu tư là cách bảo vệ tài sản trước lạm phát.

Cải cách doanh nghiệp thúc đẩy thị trường

Khối doanh nghiệp tại Nhật Bản cũng góp phần vào cơn sốt đầu tư. Sở Giao dịch Chứng khoán Tokyo đẩy mạnh cải cách quản trị, yêu cầu các công ty niêm yết tối ưu chi phí vốn và giá cổ phiếu. Kết quả là, chi trả cổ tức và mua lại cổ phiếu đạt mức kỷ lục trong năm 2023.

Tỷ lệ sở hữu chéo, vốn gây bất lợi cho cổ đông nhỏ, giảm từ hơn 50% trong những năm 1990 xuống còn 12%. Các doanh nghiệp tập trung vào hoạt động sinh lời, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy thị trường tài chính tại Nhật Bản.

Xu hướng đầu tư ra nước ngoài

Dù chương trình NISA thành công, khoảng một nửa số tiền đầu tư tại Nhật Bản đang chảy ra nước ngoài, đặc biệt vào cổ phiếu Mỹ (chỉ số S&P 500) và quỹ toàn cầu như Orukan. Với các quỹ đầu tư, tỷ lệ này có thể lên đến 80–90%. Điều này khiến một số nhà hoạch định chính sách lo ngại, nhưng lại phản ánh sự khôn ngoan của nhà đầu tư tại Nhật Bản, khi họ đa dạng hóa danh mục để giảm rủi ro từ thị trường nội địa.

Bà Suzuki Mariko, sáng lập nhóm Kinyu Joshi, cho biết đầu tư từng được xem là dành cho những người tìm kiếm lợi nhuận lớn. Giờ đây, người dân Nhật Bản đầu tư để bảo vệ tài sản trước lạm phát, ngay cả khi chỉ để duy trì giá trị hiện tại.

Thách thức và triển vọng

Cơn sốt đầu tư tại Nhật Bản mang lại cơ hội lớn, nhưng cũng đặt ra thách thức. Lãi suất thấp khiến việc giữ tiền tiết kiệm trở nên kém hấp dẫn, nhưng thiếu kiến thức tài chính có thể khiến nhà đầu tư mới đối mặt với rủi ro. Các hội thảo và kênh truyền thông như YouTube đang giúp nâng cao nhận thức, nhưng cần thêm thời gian để người dân làm quen với đầu tư rủi ro cao.

Chính phủ và các tổ chức tài chính tại Nhật Bản cần tiếp tục cung cấp hướng dẫn và công cụ hỗ trợ, đặc biệt cho người cao tuổi, để đảm bảo xu hướng này phát triển bền vững.

Hướng đến tăng trưởng bền vững

Sự thay đổi tư duy đầu tư tại Nhật Bản là dấu hiệu của một nền kinh tế đang chuyển mình. Với lạm phát tăng, cải cách NISA, và cải thiện quản trị doanh nghiệp, Nhật Bản đang dần thoát khỏi bóng ma giảm phát kéo dài từ những năm 1990.

Người dân, đặc biệt là người cao tuổi, đang đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai tài chính của đất nước. Với sự hỗ trợ từ chính phủ và các cải cách thị trường, Nhật Bản có cơ hội xây dựng một nền kinh tế năng động hơn, sẵn sàng đón nhận tăng trưởng trong thập kỷ tới.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn