Ngân hàng Việt đẩy mạnh tái cơ cấu, tăng sức khỏe tài chính

NHNN báo cáo Quốc hội: Tái cơ cấu TCTD đạt kết quả tích cực, nợ xấu giảm còn 1,88%.

Tái cơ cấu TCTD ghi dấu thành tựu quan trọng

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa báo cáo Quốc hội về tiến trình tái cơ cấu hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD), ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực đến tháng 2/2025. NHNN đã ban hành 4 quyết định chuyển giao bắt buộc đối với 3 ngân hàng yếu kém và Ngân hàng Đông Á, đảm bảo sự ổn định và an toàn của hệ thống ngân hàng. Quyền lợi của người gửi tiền được bảo vệ, trong khi các ngân hàng tiếp tục củng cố năng lực tài chính. Riêng với Ngân hàng SCB, NHNN đã trình Chính phủ phương án cơ cấu lại vào ngày 18/4/2025, và đang hoàn thiện theo Nghị quyết số 25/NQ-CP ngày 29/4/2025.

Các ngân hàng thương mại (NHTM) nhà nước, như Vietcombank, BIDV và Vietinbank, tiếp tục đóng vai trò chủ đạo với quy mô vốn, tài sản và tín dụng vượt trội. Những ngân hàng này tập trung cải thiện chất lượng tài sản, kiểm soát tín dụng và xử lý nợ xấu thông qua thu hồi nợ và sử dụng dự phòng rủi ro. Họ cũng tái cấu trúc mạng lưới phân phối, ưu tiên phục vụ khu vực nông thôn, đồng thời hiện đại hóa công nghệ thông tin và thoái vốn khỏi các lĩnh vực rủi ro cao.

Các NHTM cổ phần (NHTMCP) cũng không đứng ngoài cuộc. Họ tích cực thực hiện phương án cơ cấu lại (PACCL) được phê duyệt, tập trung cải thiện tài chính, quản trị và năng lực cạnh tranh. Các ngân hàng này mở rộng quy mô, đẩy mạnh tín dụng, huy động vốn và phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại, như thanh toán không dùng tiền mặt và tín dụng tiêu dùng. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng (không tính 5 ngân hàng MBV, Dầu Khí Toàn Cầu, VCBNeo, Vikki Bank, Sài Gòn) giảm còn 1,88% vào tháng 2/2025, cho thấy nỗ lực kiểm soát rủi ro tín dụng.

Đối với TCTD nước ngoài, NHNN tăng cường giám sát để đảm bảo hoạt động an toàn, đồng thời khuyến khích họ hỗ trợ xử lý các TCTD yếu kém trong nước. Các TCTD nước ngoài được yêu cầu áp dụng công nghệ hiện đại, mang đến sản phẩm mới và chia sẻ kinh nghiệm với các ngân hàng nội địa. Những TCTD hoạt động kém hiệu quả phải tăng vốn điều lệ và xử lý nợ xấu để đáp ứng chuẩn mực an toàn.

Phân tích: Tác động của tái cơ cấu đến hệ thống ngân hàng

Việc tái cơ cấu TCTD không chỉ củng cố sự ổn định của hệ thống ngân hàng mà còn tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng giảm còn 1,88% vào tháng 2/2025, thấp hơn mục tiêu 2% đề ra năm 2019, cho thấy hiệu quả của các biện pháp xử lý nợ xấu và kiểm soát tín dụng. So với giai đoạn 2012-2015, khi nợ xấu từng chạm mức 4,93%, tiến bộ này là minh chứng cho sự quyết liệt của NHNN trong việc lành mạnh hóa tài chính ngân hàng.

Chuyển giao bắt buộc 4 ngân hàng yếu kém, bao gồm SCB và Đông Á, là bước đi quan trọng. Đây là lần đầu tiên NHNN áp dụng biện pháp này trên quy mô lớn, giúp ngăn chặn nguy cơ đổ vỡ dây chuyền trong hệ thống. Tuy nhiên, tiến trình tái cơ cấu SCB vẫn gặp thách thức, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa NHNN, Chính phủ và nhà đầu tư. Việc hoàn thiện phương án cơ cấu lại SCB, theo Nghị quyết 25/NQ-CP, sẽ là bài kiểm tra cho khả năng xử lý các ngân hàng yếu kém trong tương lai.

Các NHTM nhà nước, chiếm hơn 50% tổng tài sản hệ thống TCTD, đang dẫn dắt quá trình tái cơ cấu. Việc Vietcombank và BIDV được bổ sung vốn điều lệ qua trả cổ tức bằng cổ phiếu, cùng kế hoạch phát hành cổ phiếu riêng lẻ của Vietinbank, giúp tăng năng lực tài chính để đáp ứng chuẩn Basel II và Basel III. So với năm 2018, khi tỷ lệ an toàn vốn (CAR) toàn hệ thống ở mức 12,02%, các ngân hàng lớn hiện nay có CAR cao hơn, đảm bảo khả năng chống chịu rủi ro.

Các NHTMCP, dù quy mô nhỏ hơn, cũng cho thấy sự linh hoạt. Việc phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại, như thanh toán số và tín dụng tiêu dùng, giúp họ thu hút khách hàng cá nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, tiến độ tái cơ cấu một số TCTD phi ngân hàng, đặc biệt là những đơn vị thuộc các tập đoàn nhà nước, còn chậm. Nguyên nhân chủ yếu là sự phụ thuộc vào phương án cơ cấu lại tổng thể của các tập đoàn mẹ, đòi hỏi sự phối hợp liên ngành để đẩy nhanh tiến độ.

TCTD nước ngoài, với vai trò bổ trợ, mang đến cơ hội tiếp cận công nghệ và sản phẩm mới. Tuy nhiên, việc yêu cầu tăng vốn điều lệ và xử lý nợ xấu có thể tạo áp lực cho một số chi nhánh hoạt động kém hiệu quả, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Dự Báo: Xu hướng thị trường ngân hàng Và Lời Khuyên

Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi dự báo hệ thống ngân hàng Việt Nam sẽ tiếp tục ổn định trong năm 2025, với nợ xấu được kiểm soát dưới 2% và tín dụng tăng trưởng khoảng 13-14%. Các NHTM nhà nước, như Vietcombank (VCB) và BIDV, sẽ hưởng lợi từ tăng vốn điều lệ, với giá cổ phiếu dự kiến tăng 6-8% nhờ năng lực tài chính cải thiện. Ngược lại, các NHTMCP nhỏ hơn, đặc biệt là những ngân hàng chưa hoàn thành PACCL, có thể đối mặt với áp lực cạnh tranh và rủi ro thanh khoản.

Thị trường bất động sản, vốn phụ thuộc lớn vào tín dụng ngân hàng, sẽ được hưởng lợi gián tiếp từ sự ổn định của hệ thống TCTD. Các dự án nhà ở xã hội và khu công nghiệp tại TP.HCM, Hà Nội dự kiến tăng giá thuê 5-7% trong năm 2025, nhờ nhu cầu vốn được đáp ứng. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần thận trọng với các dự án đầu cơ, đặc biệt ở phân khúc đất nền vùng ven, do rủi ro “sốt ảo”.

Doanh nghiệp nên tận dụng các sản phẩm tín dụng tiêu dùng và dịch vụ thanh toán số để tối ưu hóa chi phí và tiếp cận khách hàng. Các ngân hàng cần đẩy nhanh chuyển đổi số, áp dụng công nghệ AI và blockchain để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro. NHNN nên tiếp tục giám sát chặt chẽ các TCTD nước ngoài, đồng thời ban hành hướng dẫn chi tiết cho việc triển khai PACCL tại các TCTD phi ngân hàng.

Nhà đầu tư nên ưu tiên cổ phiếu của các ngân hàng lớn có năng lực tài chính mạnh, như VCB, BIDV, hoặc các NHTMCP tiên phong trong chuyển đổi số, như TPBank. Đồng thời, cần theo dõi sát tiến trình cơ cấu lại SCB, vì kết quả này có thể ảnh hưởng đến niềm tin thị trường.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Thời báo Ngân hàng