Cảng biển Trần Đề tầm nhìn phát triển kinh tế ĐBSCL với đầu tư 19.000 tỷ đồng

Sóc Trăng đề xuất 19.000 tỷ đồng cho cảng Trần Đề, cửa ngõ ĐBSCL, giảm chi phí vận tải, tăng cạnh tranh, thu hút đầu tư quốc tế.

Động lực phát triển kinh tế ĐBSCL

Tại cuộc họp về các dự án giao thông trọng điểm phía Nam ngày 21/04/2025 tại Cần Thơ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã lắng nghe báo cáo từ Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng Trần Văn Lâu về dự án cảng biển Trần Đề. Ông Lâu nhấn mạnh đây là cảng đầu mối chiến lược cho vùng ĐBSCL, đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu trực tiếp, giảm chi phí vận tải và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong khu vực. 

Với tổng diện tích quy hoạch hơn 4.435ha, bao gồm 4.000ha khu hậu cần logistics và 435ha bến cảng ngoài khơi, cảng Trần Đề được thiết kế với cầu vượt biển dài 17,8km và đê chắn sóng 9.800m, có khả năng tiếp nhận tàu container 100.000 DWT và tàu hàng rời 160.000 DWT. Dự án mang ý nghĩa lớn không chỉ về kinh tế mà còn về an sinh xã hội và an ninh quốc phòng. Theo ông Lâu, cảng Trần Đề sẽ tối ưu hóa hạ tầng giao thông hiện có, thúc đẩy phát triển các khu công nghiệp, sản xuất, tạo việc làm tại chỗ và cải thiện đời sống người dân. 

Hiện nay, 70-80% hàng hóa xuất nhập khẩu của ĐBSCL phải trung chuyển qua các cảng Đông Nam Bộ, làm tăng chi phí vận chuyển 6-8 USD mỗi tấn, giảm sức cạnh tranh quốc tế và gây áp lực lên hệ thống đường bộ, thủy nội địa. Cảng Trần Đề, với vị trí chiến lược, hứa hẹn giải quyết các nút thắt này, khai thác tối đa tiềm năng vận tải thủy và nâng cao hiệu quả kinh tế vùng.

Đề xuất đầu tư và thách thức huy động vốn

Để triển khai giai đoạn khởi động, Sóc Trăng đề xuất Chính phủ hỗ trợ 19.403 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước, chiếm 43% tổng vốn 44.965 tỷ đồng, tập trung vào các hạng mục như cầu vượt biển, nạo vét luồng, đê chắn sóng, và tuyến đường nối từ Quốc lộ 91B đến cầu cảng dài 6,3km. Phần vốn còn lại sẽ do doanh nghiệp đóng góp thông qua kêu gọi xã hội hóa.

Ông Lâu cho biết nhiều nhà đầu tư, chủ yếu từ nước ngoài, đã bày tỏ quan tâm, nhưng tỉnh chưa thể phê duyệt do thiếu ý kiến từ các bộ ngành. “Nếu được bố trí vốn ngân sách, dự án sẽ thu hút ngay nhà đầu tư. Chúng tôi rất mong Thủ tướng và các bộ hướng dẫn để sớm triển khai,” ông Lâu nhấn mạnh. Tuy nhiên, dự án đối mặt với thách thức lớn do tổng mức đầu tư sơ bộ lên tới 162.730 tỷ đồng, trong khi khả năng thu hồi vốn chậm, đặc biệt khi triển khai tại khu vực kinh tế khó khăn như Trần Đề. 

Trước đây, tỉnh đã gửi văn bản đề nghị hỗ trợ vốn tới Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nhưng chưa nhận được phản hồi. Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Sóc Trăng rà soát lại chức năng, nhiệm vụ của cảng, đánh giá mối liên hệ với các cảng biển khác trong vùng và cả nước, để xây dựng báo cáo chi tiết trình Chính phủ. Điều này nhằm đảm bảo tính đồng bộ trong quy hoạch cảng biển quốc gia và tối ưu hóa hiệu quả đầu tư.

Tầm nhìn và ý nghĩa chiến lược

Cảng biển Trần Đề được xác định là dự án cửa ngõ trong Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị và quy hoạch cảng biển Việt Nam, mang tầm nhìn chiến lược cho phát triển kinh tế ĐBSCL. Với sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu lớn nhưng năng lực vận chuyển hạn chế, vùng hiện phụ thuộc vào các cảng sông và luồng tàu nhỏ, chỉ đáp ứng tàu 10.000 DWT trên sông Hậu. 

Việc thiếu cảng container chuyên dụng khiến chi phí logistics tăng cao, cản trở thu hút đầu tư và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Cảng Trần Đề, với khả năng tiếp nhận tàu lớn và khu hậu cần logistics hiện đại, sẽ giải quyết các hạn chế này, tạo động lực cho các ngành công nghiệp, dịch vụ và xuất khẩu nông sản, thủy sản – thế mạnh của ĐBSCL.

Ngoài kinh tế, dự án còn đóng vai trò quan trọng trong an ninh quốc phòng, củng cố vị thế chiến lược của Việt Nam ở Biển Đông. Khu vực cảng logistics 4.000ha sẽ hỗ trợ trung chuyển hàng hóa, phát triển dịch vụ hậu cần, và thu hút doanh nghiệp trong và ngoài nước. Về mặt xã hội, cảng Trần Đề được kỳ vọng tạo hàng ngàn việc làm, giảm di cư lao động, và nâng cao chất lượng sống cho người dân địa phương, đặc biệt tại huyện Trần Đề – khu vực còn nhiều khó khăn.

Thách thức và hướng đi tương lai

Để hiện thực hóa dự án, Sóc Trăng cần vượt qua nhiều rào cản, từ huy động vốn, phê duyệt chính sách, đến lựa chọn nhà đầu tư phù hợp. Sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài, dù là tín hiệu tích cực, đòi hỏi cơ chế rõ ràng để đảm bảo lợi ích quốc gia và an ninh kinh tế. Việc phối hợp với các bộ ngành để hoàn thiện báo cáo và quy hoạch cũng là yếu tố then chốt, nhằm tránh lãng phí nguồn lực và đảm bảo tính khả thi lâu dài.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá tác động toàn diện, từ kinh tế, xã hội đến môi trường, để cảng Trần Đề không chỉ là công trình hạ tầng mà còn là động lực phát triển bền vững cho ĐBSCL. Tỉnh Sóc Trăng cần làm việc chặt chẽ với Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để xây dựng lộ trình chi tiết, đồng thời tăng cường xúc tiến đầu tư trong nước để giảm phụ thuộc vào vốn ngoại.

Dự án cảng biển Trần Đề, với đề xuất đầu tư 19.000 tỷ đồng từ ngân sách, là chìa khóa để ĐBSCL bứt phá về kinh tế, logistics và an ninh quốc phòng. Dù đối mặt thách thức về vốn và quy hoạch, dự án hứa hẹn giảm chi phí vận tải, nâng cạnh tranh quốc tế, và cải thiện đời sống người dân, khẳng định vai trò cửa ngõ chiến lược của vùng. Sóc Trăng đang chờ sự chỉ đạo từ Thủ tướng và các bộ ngành để hiện thực hóa tầm nhìn này.

Thùy Linh