Xuất khẩu gạo Việt Nam thu hẹp khoảng cách với Thái Lan và Ấn Độ

Xuất khẩu gạo Việt Nam, giá bắt đầu phục hồi từ tháng 3

Thị trường xuất khẩu gạo Việt Nam ghi nhận tín hiệu tích cực từ đầu tháng 3/2025, khi giá gạo tăng nhẹ mỗi ngày từ 1-2 USD/tấn sau thời gian dài sụt giảm. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 2 tháng đầu năm, Việt Nam xuất khẩu gạo 1,1 triệu tấn gạo, tăng 5,9% so với cùng kỳ 2024, đạt giá trị 613 triệu USD, dù giảm 13,6%. Giá trung bình đạt 553,6 USD/tấn, giảm 18,3% so với năm trước, nhưng đà giảm đã chững lại.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cập nhật ngày 19/3, giá gạo 5% tấm đạt 394 USD/tấn (tăng 2 USD/tấn so với ngày 18/3), gạo 25% tấm 368 USD/tấn (tăng 1 USD/tấn), và gạo 100% tấm 313 USD/tấn (tăng 3 USD/tấn). So với Thái Lan, gạo 5% tấm của họ đạt 405 USD/tấn, cao hơn Việt Nam 11 USD/tấn; gạo 25% tấm 383 USD/tấn, cao hơn 15 USD/tấn; gạo 100% tấm 348 USD/tấn, cao hơn 35 USD/tấn. Với Ấn Độ, gạo 5% tấm ở mức 400 USD/tấn, gạo 25% tấm 381 USD/tấn. Khoảng cách giá giữa gạo Việt Nam và hai “đối thủ” đang thu hẹp nhờ giá Thái Lan, Ấn Độ giảm nhẹ.

Tuy nhiên, so với mức bình quân 627 USD/tấn năm 2024, giá gạo hiện tại vẫn thấp nhất 3 năm, giảm 70-80 USD/tấn tùy loại. Nguyên nhân là nguồn cung toàn cầu tăng từ Ấn Độ, Thái Lan, Pakistan, trong khi cầu từ Philippines, Indonesia chững lại do dự trữ đầy từ 2024. Việc Ấn Độ nới lỏng cấm xuất khẩu gạo 100% tấm sau 2 năm cũng làm tăng cạnh tranh, dù ảnh hưởng chủ yếu đến phân khúc thấp. Gạo Việt Nam, với 80% thuộc phân khúc cao cấp, ít chịu tác động từ gạo giá rẻ Ấn Độ.

Ông Nguyễn Việt Anh, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Lương Thực Phương Đông (ORICO), cho biết giá lúa thơm hiện ngang năm 2023, cao hơn 2020 và 2022. Doanh nghiệp vẫn xuất khẩu gạo ST25 ở mức 720-1.220 USD/tấn, không lo tiêu thụ nhờ thị trường cao cấp. Tuy nhiên, ông nhận định giá lúa giảm do vụ Đông Xuân nguồn cung dồi dào, nhưng sẽ tăng lại khi cung cầu cân bằng trong vài tháng tới.

Ngày 4/3/2025, Thủ tướng ban hành công điện yêu cầu các bộ, ngành theo dõi thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân ứng phó biến động giá gạo toàn cầu.

Phân tích thị trường gạo, giá phục hồi trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu

Dữ liệu 2 tháng đầu 2025 cho thấy xuất khẩu gạo tăng về lượng (1,1 triệu tấn, +5,9%) nhưng giảm giá trị (613 triệu USD, -13,6%), phản ánh giá giảm mạnh từ 627 USD/tấn năm 2024 xuống 553,6 USD/tấn. Từ tháng 3, giá nhích tăng 1-3 USD/tấn/ngày, nhưng vẫn thấp hơn Thái Lan (11-35 USD/tấn) và Ấn Độ (6-13 USD/tấn). Điều này cho thấy Việt Nam đang tận dụng cơ hội khi đối thủ giảm giá, nhưng chưa lấy lại đỉnh cao trước đây.

So với năm 2023, khi giá gạo Việt Nam từng vượt Thái Lan nhờ hạn chế nguồn cung từ Ấn Độ, năm 2025 lại chịu áp lực từ cung dư thừa. Sản lượng gạo toàn cầu tăng, đặc biệt sau khi Ấn Độ bỏ cấm xuất khẩu gạo 100% tấm, tạo sức ép lên phân khúc thấp. Tuy nhiên, 80% gạo Việt Nam là loại chất lượng cao (5% tấm trở lên), giúp giảm tác động từ cạnh tranh giá rẻ. Giá gạo ST25 duy trì 720-1.220 USD/tấn là minh chứng cho lợi thế này.

Nguồn cầu chững từ Philippines, Indonesia – nhập 4,5-4,7 triệu tấn và 5-6 triệu tấn năm 2024 – là yếu tố chính kéo giá xuống. Các nước này chờ giá giảm thêm trước khi mua, trong khi vụ Đông Xuân đẩy cung nội địa tăng. Ông Nguyễn Việt Anh nhấn mạnh hạn chế tạm trữ (doanh nghiệp ngại vay vốn lãi suất cao, kho chứa giới hạn) khiến giá lúa tươi dễ bị ép. Nếu nông dân có kho và vốn để giữ hàng, tình trạng này có thể giảm.

Chính phủ phản ứng nhanh với công điện 4/3 và hội nghị 7/3, yêu cầu Ngân hàng Nhà nước mở rộng tín dụng, Bộ Công Thương sửa Nghị định 107/2018/NĐ-CP, thúc đẩy xuất khẩu gạo sang Mỹ, Nhật Bản, châu Phi. Từ giữa tháng 3, ngân hàng bắt đầu hỗ trợ vốn vay ưu đãi, giúp doanh nghiệp tạm trữ gạo hiệu quả hơn.

Dự báo xuất nhập khẩu gạo, cơ hội phục hồi từ quý II/2025

Giá gạo Việt Nam có thể ổn định từ giữa hoặc cuối quý II/2025, khi cầu từ Trung Quốc (5-6 triệu tấn), Philippines (4,5-4,7 triệu tấn) tăng. Bộ trưởng Đỗ Đức Duy dự báo đây là thời điểm thị trường phục hồi, giúp giá gạo 5% tấm vượt 400 USD/tấn, tiến gần mức Thái Lan, Ấn Độ. Chính sách giá sàn 500 USD/tấn từ VFA và tín dụng ưu đãi sẽ hỗ trợ doanh nghiệp giữ hàng, giảm áp lực bán tháo.

Trong tài chính, cổ phiếu doanh nghiệp gạo như LTG, TAR có thể tăng giá nếu xuất khẩu gạo đạt 6-7 triệu tấn năm 2025. Nhà đầu tư nên giữ 10-15% danh mục, theo dõi cầu từ quý II – yếu tố quyết định lợi nhuận. Về chứng khoán, công ty logistics xuất khẩu (VSC, GMD) cũng hưởng lợi khi khối lượng gạo tăng. Với bất động sản, nhu cầu kho chứa tại Đồng bằng sông Cửu Long có thể tăng, đặc biệt nếu tạm trữ mở rộng.

Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi nhận định doanh nghiệp cần tận dụng vốn vay ưu đãi để tạm trữ, còn nông dân nên đầu tư kho nhỏ, chờ giá tốt. Nhà đầu tư cá nhân nên ưu tiên mã gạo và logistics dài hạn, tránh lướt sóng khi giá còn biến động. Rủi ro nằm ở cầu quốc tế chậm phục hồi hoặc cung dư thừa kéo dài.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Nhịp sống Kinh doanh