Xuất khẩu gạo 9 tháng đạt 6 9 triệu tấn 4 3 tỷ USD tăng 23% so với 2023

Xuất khẩu gạo tăng trưởng mạnh mẽ trong 9 tháng đầu năm

Theo Tổng cục Hải quan, 9 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 6,9 triệu tấn, kim ngạch 4,3 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng so với năm 2023 là 23%. Đây là một kết quả rất ấn tượng, cho thấy sự nỗ lực của các doanh nghiệp và sự hiệu quả trong các chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Xuất khẩu gạo tiếp tục là một trong những điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam.

Tuy nhiên, khi đi vào chi tiết, có thể thấy rằng sau khi xuất khẩu gạo đạt liên tiếp trên 1 triệu tấn/tháng trong tháng 3 và tháng 4, thì trong các tháng gần đây đã chững lại ở mức trên dưới 800.000 tấn/tháng. Điều này cho thấy đà tăng trưởng của xuất khẩu gạo đang có dấu hiệu chậm lại, và cần có những biện pháp để thúc đẩy trong thời gian tới. Mặc dù vậy, kết quả 9 tháng vẫn rất đáng khích lệ.

Tính chung 9 tháng năm 2024, lượng gạo xuất khẩu gạo của cả nước đạt 6,96 triệu tấn, tăng 8,4% so với cùng kỳ năm trước và trị giá đạt 4,35 tỷ USD, tăng 23%. Những con số này cho thấy Việt Nam vẫn đang duy trì được vị thế là một trong những quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, để cạnh tranh được với các đối thủ, Việt Nam cần phải tiếp tục nâng cao chất lượng gạo và đa dạng hóa thị trường.

Gạo Việt Nam “khơi mở” những thị trường mới

Một tín hiệu đáng mừng là các doanh nghiệp Việt Nam đang ngày càng chủ động trong việc tìm kiếm và khai thác những thị trường mới. Mới đây, Công ty KD Trading Kevin Le đã nỗ lực để đưa hạt gạo ST25 vào thị trường Canada, một thị trường có yêu cầu rất cao về chất lượng và tiêu chuẩn. Thành công này cho thấy gạo Việt Nam hoàn toàn có khả năng cạnh tranh với các loại gạo khác trên thế giới. Việc mở rộng thị trường xuất khẩu gạo là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành.

Để nhập khẩu gạo ST25 của Việt Nam vào Canada không hề dễ dàng, do đó, KD Trading Kevin Le đã tiến hành khảo sát thị trường rất kỹ lưỡng. Đồng thời, xác định thị trường Canada hiện tại có nhiều loại gạo khác nhau, nên công ty phải có những chiến lược cạnh tranh cụ thể và dài hạn để gạo ST25 được chấp nhận. Điều này cho thấy sự chuyên nghiệp và bài bản của các doanh nghiệp Việt Nam trong hoạt động xuất khẩu gạo.

Bằng việc tận dụng tối đa uy tín khi ST25 đã 2 lần đoạt giải gạo ngon nhất thế giới năm 2019 và 2023, KD Trading Kevin Le đang tràn đầy tự tin đưa hạt gạo Việt Nam vào quốc gia được đánh giá là khó tính thuộc Top đầu thế giới. Thành công của ST25 tại thị trường Canada sẽ tạo tiền đề cho các loại gạo khác của Việt Nam tiếp cận thị trường này. Xuất khẩu gạo sang các thị trường khó tính sẽ giúp nâng cao giá trị của gạo Việt Nam.

Việc một doanh nghiệp Việt kiều đạt được thỏa thuận đưa gạo Việt vào Canada tiếp tục nối dài niềm vui cho gạo Việt. Nguyên nhân là bởi dù Canada chưa phải là thị trường quá lớn của gạo Việt Nam, song với tiêu chuẩn, đòi hỏi cao, nếu xuất khẩu gạo thành công vào thị trường này, gạo Việt tràn đầy cơ hội đến nhiều thị trường khác. Xuất khẩu gạo sang Canada là một bước tiến quan trọng của ngành lúa gạo Việt Nam.

Những thách thức phía trước

Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực, ngành xuất khẩu gạo cũng đang đối mặt với không ít thách thức. Ngày 23/10 vừa qua, Công ty nhà nước của Chính phủ Indonesia, Perushaan Umum (Perum) đã phát đi thông báo về việc hủy đấu thầu nhập khẩu gạo 2024. Việc Indonesia hủy thầu nhập khẩu gạo sẽ ảnh hưởng đến sản lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Được biết, đây là lần thứ 9 trong năm 2024, Bulog mời thầu nhập khẩu gạo quốc tế, nhưng ở lần này đã bị hủy bỏ. Theo đó, cơ quan Bulog của Indonesia đã điều chỉnh nội dung ban hành đợt đấu thầu quốc tế, muốn mời thêm Ấn Độ tham gia, thay vì chỉ mua gạo từ Thái Lan, Việt Nam, Campuchia, Pakistan như các lần mời thầu trước đây. Sự thay đổi này cho thấy Indonesia đang muốn đa dạng hóa nguồn cung gạo của mình. Việc Indonesia mời thêm Ấn Độ tham gia đấu thầu sẽ tạo ra sự cạnh tranh lớn hơn cho xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Mỹ cũng dự báo xuất khẩu gạo năm 2025 của Ấn Độ được nâng lên 3 triệu tấn, lên 21 triệu tấn và xuất khẩu gạo của Brazil, Pakistan, Thái Lan và Việt Nam được hạ thấp hơn trước. Điều này cho thấy Ấn Độ đang ngày càng củng cố vị thế là một trong những quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Việt Nam cần phải có những chiến lược để đối phó với sự cạnh tranh từ Ấn Độ.

Thêm nữa, xuất khẩu gạo sang Trung Quốc trong 9 tháng qua chỉ đạt 241.000 tấn, giảm tới 72% so với cùng kỳ năm trước. Nhiều năm qua, Trung Quốc vẫn giữ vị trí là một trong những thị trường lớn nhất của gạo Việt Nam, cho nên việc thị trường này giảm nhập khẩu gạo từ Việt Nam sẽ có tác động nhất định đến hoạt động xuất khẩu gạo. Việc thị trường Trung Quốc giảm nhập khẩu gạo đang gây ra những khó khăn cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Ngoài ra, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương thông tin, vừa qua, Ấn Độ đã gỡ bỏ lệnh xuất khẩu gạo. Với vị trí là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, động thái này của Ấn Độ chắc chắn ảnh hưởng đến giá xuất khẩu gạo của Việt Nam. Hiện nay, các doanh nghiệp, hiệp hội đã theo dõi sát sao động thái này để không bị động. Việc Ấn Độ nới lỏng lệnh xuất khẩu gạo đang tạo ra những lo ngại cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Cơ hội nào cho xuất khẩu gạo cuối năm?

Việc Ấn Độ nới lỏng lệnh xuất khẩu gạo đã và đang gây nên lo ngại sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp gạo Việt Nam, song, theo các chuyên gia, “chìa khóa” để hóa giải chính là “quả ngọt” từ lộ trình chuyển đổi sang gạo chất lượng cao, gạo thơm đã được các bộ, ngành, doanh nghiệp đẩy mạnh triển khai thời gian qua. Việc tập trung vào chất lượng gạo sẽ giúp Việt Nam cạnh tranh tốt hơn trên thị trường thế giới.

Theo đó, thời gian qua, ngành nông nghiệp đang thực hiện chủ trương chuyển sang sản xuất các loại gạo chất lượng cao, gạo có tính đặc thù như gạo thơm. Điều này giúp Việt Nam đa dạng hóa sản phẩm, không bị “đụng hàng” với các loại gạo Ấn Độ xuất khẩu và hạn chế được khả năng bị ảnh hưởng. Việc nâng cao chất lượng gạo là rất quan trọng để duy trì vị thế cạnh tranh.

Hiện gạo cao cấp và gạo thơm chiếm khoảng 50% phân khúc gạo xuất khẩu. Đây là định hướng được ngành lúa gạo đề ra trong nhiều năm nay với mục tiêu không chạy theo số lượng mà tập trung vào chất lượng nhằm tăng giá trị xuất khẩu gạo. Việt Nam đang dần chuyển đổi sang mô hình xuất khẩu gạo chất lượng cao.

Đơn cử, giữa tháng 10 vừa qua, hơn 1.000 tấn gạo chất lượng cao của doanh nghiệp đã được xuất khẩu gạo sang thị trường Nhật Bản từ đầu tháng 10 với giá bán khoảng 800 USD/tấn. Mặc dù đây là dòng gạo giá cao, doanh nghiệp vẫn có thể xuất khẩu gạo thành công trong bối cảnh cạnh tranh nhờ liên kết với các hợp tác xã, hộ nông dân để bảo đảm sản phẩm đầu ra đạt tiêu chuẩn chất lượng cao. Sự liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân là rất quan trọng để nâng cao chất lượng gạo.

Đánh giá về triển vọng xuất khẩu gạo cuối năm, ông Hoàng Trọng Thủy, chuyên gia nông nghiệp cho hay, xuất khẩu gạo vẫn sẽ là điểm sáng của kinh tế. Do đó, doanh nghiệp phải bám sát các thông tin về diễn biến của thị trường, sự thay đổi của người tiêu dùng để tìm các thị trường ngách. Các doanh nghiệp cần phải linh hoạt và chủ động trong việc tìm kiếm cơ hội kinh doanh.

Xuất khẩu gạo 9 tháng đầu năm 2024 đạt 6,9 triệu tấn, kim ngạch 4,3 tỷ USD, tăng 23% so với 2023, cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ của ngành. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng cần phải đối mặt với nhiều thách thức, như sự cạnh tranh từ các quốc gia khác và sự thay đổi của thị trường.

Kim Khanh

Nguồn tham khảo: Báo Nhân Dân