Vì sao mục tiêu một triệu căn nhà ở xã hội vẫn xa vời?

Mục tiêu xây dựng một triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030 đang gặp khó khăn lớn với tiến độ chậm, thủ tục phức tạp và tài chính hạn chế.

Thực trạng tiến độ xây dựng nhà ở xã hội

Dù Chính phủ đã đặt mục tiêu một triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030, nhưng đến giữa năm 2023, cả nước mới hoàn thành 40.700 căn, chỉ đạt 10% mục tiêu cho năm 2025. Nếu tính cả các dự án đã khởi công, tỷ lệ đạt gần 36%. Một số tỉnh thành đạt được những kết quả khả quan, như Khánh Hòa (104%), Thanh Hóa (74%), và Hậu Giang (53%). Tuy nhiên, đa số địa phương vẫn gặp khó khăn lớn trong việc triển khai các dự án.

Là hai đô thị lớn nhất cả nước, Hà Nội và TP.HCM ghi nhận tiến độ xây dựng nhà ở xã hội rất chậm. Tại Hà Nội, mục tiêu đến năm 2025 là 18.700 căn, nhưng hiện mới hoàn thành 5.200 căn (37%) và đang xây dựng 1.700 căn. TP.HCM thậm chí còn gặp nhiều trở ngại hơn, khi chỉ hoàn thành 1.200 căn, đạt 21% so với mục tiêu 26.200 căn.

Nhiều tỉnh thành như Thái Nguyên, Ninh Bình, Nam Định, Thừa Thiên Huế, Bạc Liêu và Cà Mau chưa có dự án nhà ở xã hội đáng kể nào được triển khai, dù nhu cầu về nhà ở tại những khu vực này rất cao.

Nguyên nhân dẫn đến tiến độ chậm chạp

Một trong những trở ngại lớn nhất trong việc triển khai nhà ở xã hội là quy trình phê duyệt dự án kéo dài. Theo thống kê, trung bình mất từ 5-7 năm để hoàn thiện thủ tục, từ khâu lập quy hoạch, phê duyệt đến khởi công xây dựng. Sự chồng chéo giữa các cơ quan quản lý khiến doanh nghiệp nản lòng, từ đó làm chậm tiến độ dự án.

Phần lớn quỹ đất dành cho nhà ở xã hội phụ thuộc vào 20% đất từ các dự án thương mại. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu đất độc lập để phát triển dự án. Nhiều dự án nhà ở xã hội được quy hoạch ở các khu vực xa trung tâm, thiếu cơ sở hạ tầng và tiện ích xã hội, khiến người dân không mặn mà với việc mua hoặc thuê nhà.

Các doanh nghiệp tham gia phát triển nhà ở xã hội thường gặp khó khăn trong việc huy động vốn. Dù đã có các gói tín dụng ưu đãi như gói 120.000 tỷ đồng, nhưng tỷ lệ giải ngân rất thấp, chỉ gần 1%. Hơn nữa, lợi nhuận bị giới hạn ở mức 10% cũng không đủ hấp dẫn doanh nghiệp đầu tư.

Một số dự án nhà ở xã hội bị bỏ hoang do chất lượng xây dựng không đảm bảo hoặc vị trí không phù hợp với nhu cầu thực tế. Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn làm giảm niềm tin của người dân đối với các chương trình nhà ở xã hội

Giải pháp để đạt mục tiêu một triệu căn nhà ở xã hội

Các doanh nghiệp mong muốn được đơn giản hóa và cắt giảm quy trình phê duyệt dự án, rút ngắn thời gian triển khai. Các chính sách đồng bộ giữa các cấp, từ trung ương đến địa phương, sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Chính quyền cần quy hoạch quỹ đất độc lập, tập trung ở các khu vực có nhu cầu cao như gần trung tâm đô thị hoặc khu công nghiệp. Đồng thời, việc cải thiện cơ sở hạ tầng và tiện ích xung quanh các dự án cũng cần được chú trọng để thu hút người dân.

Các gói tín dụng mới, chẳng hạn như phát hành trái phiếu chính phủ trị giá 30.000 tỷ đồng, có thể là giải pháp hiệu quả để hỗ trợ cả doanh nghiệp và người mua nhà. Việc cải thiện tỷ lệ giải ngân các gói tín dụng hiện có cũng cần được ưu tiên.

Các chủ đầu tư cần cam kết đảm bảo chất lượng xây dựng, kết hợp áp dụng công nghệ hiện đại để tối ưu hóa chi phí và thời gian triển khai.

Mục tiêu một triệu căn nhà ở xã hội là một nhiệm vụ quan trọng trong việc đảm bảo an sinh xã hội và nâng cao chất lượng sống cho người dân. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng.

Với các chính sách hỗ trợ tài chính, cải cách thủ tục hành chính và quy hoạch quỹ đất hợp lý, hy vọng rằng tiến độ xây dựng nhà ở xã hội sẽ được đẩy mạnh, góp phần giải quyết bài toán nhà ở cho người lao động trong những năm tới.

Chí Toàn 

Xem thêm tin tại đây