Thương mại điện tử vùng cao cần một “sợi dây liên kết” để bứt phá

Tỷ lệ doanh nghiệp vùng Trung du và miền núi phía Bắc ứng dụng thương mại điện tử còn thấp, cản trở sản phẩm vùng cao tiếp cận thị trường.

Hạn chế trong ứng dụng thương mại điện tử tại vùng cao

Vùng Trung du và miền núi phía Bắc sở hữu hệ sinh thái sản phẩm đa dạng, từ chè Shan tuyết, gạo Séng Cù, mật ong bạc hà đến sâm Lai Châu và hàng thủ công truyền thống.

Tuy nhiên, tỷ lệ doanh nghiệp ứng dụng thương mại điện tử (bán hàng trực tuyến qua các nền tảng số) tại khu vực này vẫn còn khiêm tốn. Sự thiếu hụt liên kết vùng, hạ tầng logistics chưa phát triển và kỹ năng số không đồng đều đang là những rào cản lớn, khiến nhiều sản phẩm đặc sản khó vươn ra thị trường rộng lớn.

Sự kiện “Thúc đẩy liên kết vùng trong phát triển thương mại điện tử – Nâng tầm sản phẩm vùng Trung du và miền núi phía Bắc” diễn ra từ 24-25/5/2025 tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Lai Châu, do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phối hợp với UBND tỉnh Lai Châu tổ chức, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyển đổi số.

Bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, khẳng định chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để phát triển kinh tế vùng cao. Thương mại điện tử được xem là trụ cột quan trọng, giúp kết nối sản phẩm địa phương với thị trường toàn quốc và quốc tế.

Tuy nhiên, khu vực này vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Hạ tầng công nghệ thông tin tại nhiều tỉnh chưa đồng bộ, trong khi logistics (vận chuyển và phân phối hàng hóa) còn nhiều hạn chế, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa.

Các hợp tác xã và hộ kinh doanh tại đây thường thiếu kỹ năng quản trị nền tảng số, từ xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm đến bán hàng qua livestream. Ông Giàng A Tính, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu, chia sẻ tỉnh đã phát triển các vùng sản xuất hàng hóa tập trung như chè, mắc ca, quế, cao su và đặc biệt là sâm Lai Châu, một sản phẩm quý hiếm.

Du lịch và nông nghiệp là hai mũi nhọn kinh tế, nhưng việc thiếu kiến thức về marketing số (quảng bá trực tuyến) và kỹ năng vận hành trên các sàn thương mại điện tử khiến doanh nghiệp địa phương khó cạnh tranh.

Thương mại điện tử vùng cao còn thiếu nền tảng để bứt phá

Khoảng cách phát triển thương mại điện tử giữa vùng Trung du, miền núi phía Bắc và các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM là một thực tế đáng chú ý. Trong khi các thành phố lớn đã hình thành hệ sinh thái thương mại điện tử toàn diện, từ khâu sản xuất, phân phối đến tiêu thụ, các tỉnh miền núi vẫn đang chật vật với những bước đi đầu tiên. Nguyên nhân chính nằm ở hạ tầng logistics chưa đáp ứng nhu cầu, kỹ năng số còn hạn chế và thiếu sự liên kết giữa các tỉnh trong vùng.

Theo đánh giá của Bộ Công Thương, vùng Trung du và miền núi phía Bắc có tiềm năng lớn nhờ hệ sinh thái đa dạng. Những sản phẩm như chè Shan tuyết, mật ong bạc hà hay thổ cẩm không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn là biểu tượng văn hóa, có khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, việc thiếu các chiến lược marketing số hiệu quả và công cụ quảng bá trực tuyến khiến các sản phẩm này khó tiếp cận người tiêu dùng.

So với các khu vực khác, vùng Trung du và miền núi phía Bắc có xuất phát điểm thấp hơn trong chuyển đổi số. Điều này không chỉ giới hạn khả năng tiêu thụ mà còn làm giảm giá trị gia tăng của sản phẩm, khiến các doanh nghiệp khó cạnh tranh với các sản phẩm công nghiệp hoặc sản phẩm từ các vùng khác.

Mặc dù vậy, tiềm năng phát triển thương mại điện tử tại khu vực này là rất lớn. Với sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý và doanh nghiệp nền tảng, việc xây dựng một hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững có thể giúp các sản phẩm đặc sản trở thành “thương hiệu số”. Điều này không chỉ mở rộng thị trường mà còn giúp nâng cao giá trị sản phẩm, tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương.

Xây dựng hệ sinh thái thương mại điện tử

Để thu hẹp khoảng cách số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã đề xuất bốn giải pháp chiến lược, hướng đến xây dựng một hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững cho vùng Trung du và miền núi phía Bắc. 

Đầu tiên là hoàn thiện cơ chế chính sách, đảm bảo phù hợp với định hướng kinh tế số quốc gia. Tiếp theo, ứng dụng công nghệ số để phát triển sản phẩm, truy xuất nguồn gốc và bảo vệ thương hiệu địa phương. Thứ ba, tập trung phát triển hạ tầng logistics và phân phối số, đặc biệt ở các khu vực vùng sâu, vùng xa. Cuối cùng, nâng cao năng lực số thông qua các chương trình đào tạo chuyên sâu cho doanh nghiệp và cán bộ quản lý.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), nhấn mạnh vai trò của đào tạo trong việc khắc phục thiếu hụt kỹ năng. Các chương trình đào tạo sẽ tập trung vào bốn trụ cột: Go Online (xây dựng hiện diện số), Go Export (kết nối với các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới), Go AI (ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong marketing và vận hành) và Go Right (tuân thủ pháp lý và xây dựng thương hiệu bền vững). Những nỗ lực này nhằm giúp doanh nghiệp địa phương không chỉ bán hàng trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế.

Trong khuôn khổ sự kiện tại Lai Châu, eComDX đã ký biên bản ghi nhớ với các nền tảng thương mại điện tử lớn như Shopee, TikTok Việt Nam và đại diện Sở Công Thương các tỉnh như Lai Châu, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Yên Bái, Điện Biên.

Đây là bước tiến quan trọng, tạo cơ chế phối hợp giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp, hướng đến hỗ trợ đào tạo kỹ năng số, phát triển hạ tầng và quảng bá sản phẩm địa phương.

Theo 60s Hôm Nay, xu hướng thị trường trong thời gian tới sẽ chứng kiến sự bùng nổ của thương mại điện tử ở các khu vực vùng cao, nhờ vào sự kết hợp giữa chính sách hỗ trợ, công nghệ số và liên kết vùng.

Các sản phẩm như sâm Lai Châu, chè Shan tuyết hay mật ong bạc hà có thể trở thành những thương hiệu số nổi bật, không chỉ trên các sàn thương mại điện tử trong nước mà còn trên các nền tảng quốc tế. Tuy nhiên, để đạt được điều này, việc đầu tư vào hạ tầng logistics và đào tạo kỹ năng số cần được đẩy mạnh, đồng thời cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các tỉnh trong vùng để tạo ra một hệ sinh thái liên kết, bền vững.

Thanh Duy

Nguồn tham khảo: VnEconomy