Thuế quan Mỹ đẩy kinh tế toàn cầu vào nguy cơ suy thoái

Chính sách thuế quan của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump đang làm gia tăng nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu năm 2025, gây bất ổn thị trường tài chính và thổi bùng lạm phát, theo khảo sát của Reuters.

Bất ổn kinh tế từ chính sách thương mại

Chính sách thuế quan mới của Mỹ, được Tổng thống Donald Trump thúc đẩy, đang tạo ra những cơn sóng lớn trên thị trường toàn cầu. Theo khảo sát của Reuters với các nhà kinh tế từ gần 50 quốc gia, nguy cơ nền kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái trong năm 2025 đã tăng vọt do tác động của các biện pháp thuế quan này. Chỉ vài tháng trước, các chuyên gia còn lạc quan về tăng trưởng kinh tế ổn định, nhưng giờ đây, tâm lý kinh doanh bị lung lay nghiêm trọng bởi kế hoạch áp thuế quan đối với hầu hết hàng nhập khẩu vào Mỹ.

Mặc dù Trump đã tạm hoãn một số mức thuế quan đối ứng với các đối tác thương mại, mức thuế quan cơ bản 10% vẫn được duy trì, cùng với mức thuế quan 145% áp lên hàng hóa Trung Quốc. Những động thái này đã khiến thị trường chứng khoán toàn cầu mất hàng ngàn tỉ USD vốn hóa, làm suy giảm niềm tin vào các tài sản Mỹ, kể cả đồng USD – vốn được xem là nơi trú ẩn an toàn.

James Rossiter, giám đốc chiến lược vĩ mô toàn cầu tại TD Securities, nhận định rằng sự không chắc chắn từ các chính sách thuế quan khiến doanh nghiệp khó lập kế hoạch dài hạn. “Doanh nghiệp không thể dự đoán mức thuế quan đối ứng sẽ ra sao trong vài tháng tới, huống chi là vài năm,” ông nói.

Tác động tiêu cực đến tăng trưởng toàn cầu

Các biện pháp thuế quan của Mỹ đang làm mờ đi triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Trong khảo sát tháng 1/2025 của Reuters, các nhà kinh tế đã hạ dự báo tăng trưởng từ 3% xuống còn 2,7%, thấp hơn mức 2,8% mà Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự đoán. Nhiều doanh nghiệp toàn cầu, đối mặt với bất ổn từ thuế quan, đã cắt giảm dự báo doanh thu, phản ánh tâm lý thận trọng trước các rủi ro kinh tế.

Timothy Graf, giám đốc chiến lược vĩ mô khu vực châu Âu, Trung Đông và châu Phi tại State Street, cho rằng môi trường hiện tại rất khó để duy trì sự lạc quan về tăng trưởng. Ông nhấn mạnh rằng các chính sách thuế quan không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn làm xói mòn uy tín của Mỹ như một đối tác đáng tin cậy trong các thỏa thuận thương mại và quốc phòng. “Ngay cả khi thuế quan được dỡ bỏ, thiệt hại về niềm tin đã rất lớn,” Graf nhận xét.

Sự bất ổn này không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn tác động đến người tiêu dùng, khi chi phí hàng hóa tăng lên do các biện pháp thuế quan làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Lạm phát và nguy cơ đình lạm

Một trong những hệ lụy nghiêm trọng của các chính sách thuế quan là nguy cơ thổi bùng lạm phát. Các nhà kinh tế đồng thuận rằng thuế quan là nguyên nhân trực tiếp làm tăng giá hàng hóa, gây áp lực lên lạm phát toàn cầu. Những tiến bộ mà các ngân hàng trung ương đạt được trong việc kiềm chế lạm phát thông qua tăng lãi suất liên tục trong vài năm qua có nguy cơ bị đảo ngược.

Graf cảnh báo rằng việc cắt đứt quan hệ với các đối tác thương mại lớn, như Trung Quốc, sẽ dẫn đến những hậu quả khó lường. “Thuế quan sẽ đẩy lạm phát lên cao, làm giảm thu nhập thực tế và cuối cùng là nhu cầu tiêu dùng,” ông giải thích. Tình trạng này có thể dẫn đến đình lạm – giai đoạn kết hợp giữa tăng trưởng thấp, lạm phát cao, và thất nghiệp gia tăng, gây ra những thách thức lớn cho các nền kinh tế.

Các biện pháp thuế quan cũng làm tăng chi phí sản xuất, buộc doanh nghiệp chuyển chi phí này sang người tiêu dùng, từ đó làm suy yếu sức mua và cản trở phục hồi kinh tế. Với mức thuế quan 145% áp lên Trung Quốc, các mặt hàng từ nước này vào Mỹ trở nên đắt đỏ, ảnh hưởng không chỉ đến người tiêu dùng Mỹ mà còn đến các chuỗi cung ứng toàn cầu phụ thuộc vào nguyên liệu Trung Quốc.

Thách thức cho doanh nghiệp toàn cầu

Doanh nghiệp toàn cầu đang chịu áp lực lớn từ các chính sách thuế quan của Mỹ. Sự không chắc chắn về mức thuế quan đối ứng khiến các công ty khó lập kế hoạch sản xuất và đầu tư dài hạn. Nhiều doanh nghiệp đã phải điều chỉnh chiến lược, cắt giảm dự báo doanh thu, và tìm kiếm các thị trường thay thế để giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Đặc biệt, các công ty phụ thuộc vào xuất khẩu sang Mỹ đang đối mặt với chi phí tăng cao và nguy cơ mất thị phần. Các biện pháp thuế quan không chỉ làm gián đoạn thương mại mà còn tạo ra hiệu ứng domino, ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp phụ trợ và lao động trên toàn cầu.

Rossiter từ TD Securities lưu ý rằng các doanh nghiệp cần thời gian để thích nghi với môi trường mới, nhưng sự thiếu rõ ràng trong chính sách thuế quan khiến quá trình này trở nên khó khăn hơn. “Doanh nghiệp không thể lập kế hoạch khi các quy tắc thay đổi liên tục,” ông nhấn mạnh.

Tương lai kinh tế toàn cầu

Nhìn về tương lai, các chính sách thuế quan của Mỹ có thể định hình lại thương mại toàn cầu, nhưng với cái giá không nhỏ. Nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu ngày càng rõ rệt, khi các biện pháp thuế quan làm suy yếu niềm tin của nhà đầu tư và người tiêu dùng. Thị trường tài chính, vốn đã chịu tổn thất nặng nề, có thể tiếp tục biến động nếu các đối tác thương mại đáp trả bằng các biện pháp thuế quan đối ứng.

Để ứng phó, các nhà kinh tế kêu gọi các quốc gia tăng cường hợp tác đa phương, xây dựng các thỏa thuận thương mại mới để giảm thiểu tác động của thuế quan. Tuy nhiên, trong bối cảnh chính trị toàn cầu đầy biến động, việc đạt được sự đồng thuận là không dễ dàng.

Năm 2025 hứa hẹn sẽ là một năm đầy thách thức cho kinh tế toàn cầu, với các chính sách thuế quan của Mỹ đóng vai trò trung tâm trong việc định hình triển vọng tăng trưởng, lạm phát, và thương mại. Các quốc gia, doanh nghiệp, và người tiêu dùng sẽ cần chuẩn bị cho một giai đoạn bất ổn, khi các biện pháp thuế quan tiếp tục làm rung chuyển các nền kinh tế.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn