Sản lượng thép Trung Quốc khó giảm dù có kế hoạch cắt

Sản lượng thép Trung Quốc khó giảm trong năm 2025, bất chấp kế hoạch cắt giảm công bố hồi tháng 3. Lợi nhuận ngành thép cải thiện và căng thẳng thương mại khiến các nhà máy thiếu động lực thực thi, làm dấy lên lo ngại về dư thừa công suất và áp lực xuất khẩu.

Kế hoạch cắt giảm gặp thách thức

Trung Quốc, quốc gia sản xuất thép lớn nhất thế giới, đã tuyên bố vào tháng 3/2025 về kế hoạch cắt giảm sản lượng thép thô để giải quyết tình trạng dư thừa công suất. Kế hoạch này nhằm tái cấu trúc ngành thép, giảm lượng thép dư thừa tràn sang thị trường xuất khẩu, vốn gây ra nhiều biện pháp bảo hộ từ các đối tác thương mại.

Tuy nhiên, các nhà sản xuất thép và chuyên gia tại Hội nghị Tuần lễ Sắt quốc tế Singapore (SIFW) 2025 cho rằng việc cắt giảm sản lượng thép khó được thực thi. Lợi nhuận ngành thép tăng mạnh nhờ nhu cầu bất ngờ, cùng với căng thẳng thương mại với Mỹ, khiến các nhà chức trách ngần ngại áp đặt các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt.

Trong bốn tháng đầu năm 2025, sản lượng thép thô của Trung Quốc tăng nhẹ 0,4% so với cùng kỳ năm 2024. Điều này phản ánh thực tế rằng các nhà máy thép không có động lực giảm sản lượng khi thị trường đang mang lại lợi ích kinh tế.

Lợi nhuận ngành thép cải thiện

Ngành thép Trung Quốc ghi nhận lợi nhuận 16,9 tỉ nhân dân tệ (2,35 tỉ USD) trong bốn tháng đầu năm 2025, cải thiện đáng kể so với mức lỗ 22,2 tỉ nhân dân tệ cùng kỳ năm trước. Sự phục hồi này làm suy yếu lý do ban đầu của kế hoạch kiểm soát sản lượng thép, vốn dựa trên tình trạng thua lỗ và dư thừa công suất.

Nhu cầu thép mạnh mẽ, đặc biệt từ các dự án cơ sở hạ tầng và xây dựng trong nước, đã thúc đẩy lợi nhuận. Đồng thời, giá than cốc giảm gần một nửa giúp các nhà máy thép tiết kiệm chi phí sản xuất, càng khuyến khích duy trì hoặc tăng sản lượng thép.

Các nhà máy thép, đặc biệt là những đơn vị quy mô vừa, cho rằng việc cắt giảm sản lượng trong bối cảnh hiện tại là không hợp lý. “Sau hai năm khó khăn, giờ là lúc chúng tôi kiếm được lợi nhuận. Không ai muốn giảm sản xuất,” một quản lý từ một nhà máy thép chia sẻ tại SIFW 2025.

Căng thẳng thương mại và áp lực kinh tế

Căng thẳng thương mại, đặc biệt với Mỹ, là yếu tố quan trọng khiến việc cắt giảm sản lượng thép trở nên nhạy cảm. Ngành thép đóng vai trò lớn trong tăng trưởng kinh tế địa phương tại nhiều tỉnh của Trung Quốc, góp phần đáng kể vào mục tiêu GDP.

Các nhà hoạch định chính sách lo ngại rằng việc áp đặt cắt giảm sản lượng thép có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế, đặc biệt khi xuất khẩu thép đang đối mặt với các rào cản thương mại. Dù xuất khẩu thép dự kiến giảm 3-4% trong năm 2025, tác động này được đánh giá là không đủ để buộc các nhà máy giảm sản lượng.

Sự thiếu vắng các lệnh công khai từ chính quyền kể từ tháng 3/2025 càng củng cố nhận định rằng kế hoạch kiểm soát sản lượng thép có thể chỉ được thực hiện một cách hời hợt. Một số tỉnh thậm chí dựa vào ngành thép để hỗ trợ kinh tế địa phương, làm giảm khả năng thực thi các mục tiêu cắt giảm.

Nghi ngờ từ các nhà phân tích

Công ty tư vấn Fubao của Trung Quốc cho biết, dù các mục tiêu cắt giảm sản lượng thép đã được các tỉnh hoàn thiện, vẫn còn nhiều nghi ngờ về mức độ tuân thủ của các nhà máy. Các nhà phân tích nhận định rằng lợi nhuận hiện tại và vai trò của ngành thép trong kinh tế địa phương khiến việc thực thi cắt giảm trở nên khó khăn.

Mengtian Jiang, nhà phân tích kim loại tại Harizon Insights, dự báo rằng sản lượng thép Trung Quốc sẽ không giảm đáng kể trong năm 2025. “Với giá than cốc giảm và lợi nhuận tăng, các nhà máy thép không có lý do để giảm sản xuất. Nhiều tỉnh vẫn cần ngành thép để đạt mục tiêu GDP,” ông nhận định.

Những yếu tố này cho thấy kế hoạch kiểm soát sản lượng thép của Trung Quốc đang đối mặt với nhiều trở ngại, từ lợi ích kinh tế ngắn hạn đến áp lực duy trì tăng trưởng trong bối cảnh bất ổn thương mại toàn cầu.

Tác động đến thị trường quốc tế

Việc Trung Quốc khó cắt giảm sản lượng thép có thể làm gia tăng áp lực lên thị trường thép toàn cầu. Lượng thép dư thừa từ Trung Quốc trong những năm qua đã dẫn đến nhiều biện pháp bảo hộ từ các quốc gia như Mỹ và Liên minh châu Âu, gây căng thẳng trong thương mại quốc tế.

Nếu sản lượng thép không được kiểm soát, nguồn cung thép giá rẻ từ Trung Quốc có thể tiếp tục tràn vào thị trường xuất khẩu, buộc các đối tác thương mại áp đặt thêm thuế quan hoặc hạn chế nhập khẩu. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến ngành thép Trung Quốc mà còn làm phức tạp quan hệ thương mại toàn cầu.

Các nhà sản xuất thép tại Trung Quốc hiện đang tập trung vào thị trường nội địa, nơi nhu cầu vẫn ổn định nhờ các dự án đầu tư công. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào xuất khẩu, dù giảm nhẹ, vẫn là yếu tố quan trọng để duy trì hoạt động của các nhà máy.

Hướng đi cho ngành thép Trung Quốc

Ngành thép Trung Quốc đứng trước ngã rẽ giữa việc tuân thủ kế hoạch tái cấu trúc và duy trì lợi nhuận ngắn hạn. Việc không cắt giảm sản lượng thép có thể giúp các nhà máy tận dụng giai đoạn phục hồi hiện tại, nhưng về lâu dài, tình trạng dư thừa công suất sẽ tiếp tục là thách thức.

Để giải quyết vấn đề này, Trung Quốc cần các chính sách cụ thể hơn, như áp đặt hạn ngạch sản xuất hoặc khuyến khích các nhà máy chuyển sang sản xuất thép chất lượng cao, ít gây áp lực lên thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, với lợi nhuận đang cải thiện và áp lực kinh tế, những thay đổi này khó được thực hiện trong ngắn hạn.

Sản lượng thép Trung Quốc, vì thế, có khả năng duy trì hoặc tăng nhẹ trong năm 2025, bất chấp kế hoạch cắt giảm ban đầu. Điều này đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách phải cân bằng giữa mục tiêu kinh tế và áp lực từ thị trường quốc tế.

Tương lai của ngành thép

Năm 2025 sẽ là năm quan trọng để đánh giá khả năng Trung Quốc kiểm soát sản lượng thép và tái cấu trúc ngành công nghiệp này. Với lợi nhuận cải thiện và nhu cầu nội địa mạnh mẽ, các nhà máy thép đang ở vị thế thuận lợi, nhưng điều này cũng làm giảm động lực thực thi các biện pháp cắt giảm.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại và áp lực từ thị trường toàn cầu, Trung Quốc cần tìm cách dung hòa giữa tăng trưởng kinh tế và trách nhiệm quốc tế. Việc duy trì sản lượng thép ở mức cao có thể mang lại lợi ích ngắn hạn, nhưng về lâu dài, ngành thép cần hướng đến sự bền vững để tránh các rủi ro từ dư thừa công suất và biện pháp bảo hộ.

Hội nghị SIFW 2025 đã phản ánh rõ tâm lý của ngành thép Trung Quốc: ưu tiên lợi nhuận và tăng trưởng hơn là tuân thủ kế hoạch cắt giảm. Kết quả này không chỉ ảnh hưởng đến Trung Quốc mà còn định hình thị trường thép toàn cầu trong năm 2025 và những năm tiếp theo.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn