08/10/2024 lúc 13:46

Giá sữa rớt thê thảm, nông dân Trung Quốc “khóc ròng”

Sản lượng sữa tăng mạnh nhưng tiêu thụ èo uột, giá sữa giảm khiến ngành sữa Trung Quốc lao đao, nông dân điêu đứng.

Trung Quốc từng đặt mục tiêu “sữa là thứ không thể thiếu cho một quốc gia khỏe mạnh”. Tuy nhiên, chiến dịch đầy tham vọng này đang khiến nông dân nước này “khóc ròng” khi giá sữa rớt thê thảm, sản phẩm dư thừa, thua lỗ chồng chất.

Núi sữa, biển nước mắt

Năm 2018, Bắc Kinh phát động chiến dịch thúc đẩy ngành sữa nội địa với mục tiêu tăng cường an ninh lương thực, giảm phụ thuộc sữa nhập khẩu và cải thiện sức khỏe người dân. Chính phủ kỳ vọng ngành sữa sẽ phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng của người dân, đồng thời giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn cung sữa từ nước ngoài.

Để đạt được mục tiêu này, hàng loạt chính sách hỗ trợ nông dân được triển khai, từ việc trợ cấp đầu tư, mở rộng quy mô chăn nuôi bò sữa, đến các chương trình khuyến khích tiêu thụ sữa trong nước.

Chiến dịch bước đầu đạt được một số thành công nhất định khi sản lượng sữa tăng 1/3 so với thời điểm bắt đầu. Năm 2023, sản lượng sữa tại Trung Quốc đạt 42 triệu tấn, vượt mục tiêu đề ra trước thời hạn 2 năm. Đây được coi là một thành tựu đáng kể, cho thấy hiệu quả của các chính sách hỗ trợ từ chính phủ. Tuy nhiên, thành công này lại sớm trở thành “con dao hai lưỡi” khi năng lực sản xuất tăng mạnh trong khi sức mua không theo kịp.

Năm 2023, sản lượng sữa tại Trung Quốc đạt 42 triệu tấn, vượt mục tiêu đề ra trước thời hạn 2 năm
Năm 2023, sản lượng sữa tại Trung Quốc đạt 42 triệu tấn, vượt mục tiêu đề ra trước thời hạn 2 năm. Ảnh minh họa

Người tiêu dùng Trung Quốc dường như vẫn chưa “mặn mà” với sữa. Mức tiêu thụ sữa bình quân đầu người dân tại đây chỉ khoảng 40kg/năm, bằng 1/3 mức trung bình toàn cầu và thấp hơn 40% so với khuyến nghị của cơ quan y tế nước này. Con số này cho thấy một khoảng cách lớn giữa kỳ vọng của chính phủ và thực tế tiêu thụ, đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả của các chiến dịch tuyên truyền về lợi ích của sữa.

Hệ quả tất yếu là tình trạng cung vượt cầu. Sữa tươi dư thừa chất đống trong các trang trại, khiến nông dân buộc phải đổ bỏ sản phẩm do giá thu mua thấp hơn chi phí sản xuất. Hình ảnh những dòng sữa trắng xóa bị đổ xuống sông, xuống đất đã trở thành minh chứng rõ nét cho sự thất bại của chiến dịch “sữa cho quốc gia khỏe mạnh”.

Theo StoneX Group, giá sữa thô tại Trung Quốc đã giảm 28% kể từ tháng 8/2021. Tính đến tháng 9/2024, giá sữa thô chỉ còn 3,14 Nhân dân tệ/kg (tương đương hơn 11.000 đồng), thấp hơn chi phí sản xuất của phần lớn các trang trại. Kết quả là hầu hết nông dân chăn nuôi bò sữa đều thua lỗ nặng từ nửa cuối năm 2023, đẩy họ vào tình cảnh khó khăn, thậm chí phá sản.

Vì sao người Trung Quốc không thích uống sữa?

Một trong những nguyên nhân chính khiến người Trung Quốc ít uống sữa là do cơ địa không dung nạp lactose. Trừ khu vực Nội Mông, nơi có truyền thống chăn nuôi du mục lâu đời, phần lớn người dân không có thói quen uống sữa. Điều này khiến cơ thể họ, thiếu enzyme lactase cần thiết để phân giải lactose, dẫn đến các triệu chứng khó chịu khi tiêu thụ sữa.

Văn hóa ẩm thực cũng đóng vai trò quan trọng. Trong khi sữa và các sản phẩm từ sữa là một phần thiết yếu trong chế độ ăn uống của người phương Tây, thì người Trung Quốc lại không có truyền thống sử dụng sữa rộng rãi. Sữa chưa bao giờ là thức uống phổ biến trong bữa ăn hàng ngày của người Trung Quốc.

Mặc dù hiện nay các bậc phụ huynh ở quốc gia này đã chú trọng cho con cái uống sữa hơn trước, nhưng sữa vẫn chưa thể trở thành một phần quan trọng trong khẩu phần ăn hàng ngày. Thêm vào đó, tình trạng già hóa dân số và tỷ lệ sinh giảm cũng góp phần khiến nhu cầu tiêu thụ sữa suy yếu. Xu hướng này đặt ra thách thức lớn cho ngành sữa Trung Quốc trong việc mở rộng thị trường tiêu thụ nội địa.

Sữa tươi và sữa chua là hai sản phẩm sữa phổ biến nhất tại đây. Trong khi đó, bơ và phô mai – những sản phẩm từ sữa được ưa chuộng tại phương Tây – vẫn chưa được sử dụng rộng rãi. “Phần lớn người dân không hiểu văn hóa phô mai hay cách thưởng thức nó”, anh Liu Yang, chủ một cửa hàng bán phô mai tại Bắc Kinh, chia sẻ. Điều này cho thấy sự khác biệt rõ rệt trong thói quen tiêu dùng sữa giữa Trung Quốc và các nước phương Tây.

Người Trung Quốc ít uống sữa là do cơ địa không dung nạp lactose
Người Trung Quốc ít uống sữa là do cơ địa không dung nạp lactose. Ảnh minh họa

Bài toán nan giải: Tìm lối thoát cho ngành sữa Trung Quốc

Đối với nhiều ngành hàng khác khi xảy ra tình trạng dư thừa sản lượng, giải pháp thường được áp dụng là đẩy mạnh xuất khẩu. Trung Quốc đã thành công với chiến lược này trong các lĩnh vực như thép, pin năng lượng mặt trời hay xe điện. Tuy nhiên, ngành sữa lại là một câu chuyện khác. Sữa Trung Quốc khó cạnh tranh trên thị trường quốc tế do chi phí sản xuất cao, phần lớn thức ăn chăn nuôi phải nhập khẩu.

Những yếu tố trên khiến sữa Trung Quốc khó lòng tìm được chỗ đứng trên thị trường quốc tế. Nông dân trong nước tiếp tục lâm vào cảnh khốn cùng, buộc phải đổ bỏ sữa do không bán được và cũng không muốn tốn thêm chi phí bảo quản. Mặc dù chính phủ đã khuyến khích các ngân hàng nới lỏng chính sách cho vay, chấp nhận gia súc làm tài sản thế chấp, nhưng tình hình vẫn chưa được cải thiện đáng kể. Các biện pháp hỗ trợ này chỉ mang tính tạm thời và không giải quyết được gốc rễ của vấn đề.

Admin

Nguồn tham khảo: Nhịp sống thị trường