Ngành gỗ Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu 16 tỷ USD trong 2025

Ngành gỗ Việt Nam hướng tới kim ngạch xuất khẩu 16 tỷ USD năm 2025, nhưng thách thức từ thị trường quốc tế và nguồn nguyên liệu đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ.

Diễn biến thị trường: Ngành gỗ trước cơ hội và áp lực

Ngành gỗ Việt Nam đang đứng trước một giai đoạn đầy triển vọng nhưng cũng không ít thách thức khi bước vào năm 2025. Theo thông tin từ hội nghị tại TP. Quy Nhơn do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với UBND tỉnh Bình Định tổ chức ngày 8/3/2025, ngành gỗ đã ghi nhận thành tựu đáng kể trong năm 2024 với kim ngạch xuất khẩu đạt 14,5 tỷ USD. Riêng tỉnh Bình Định đóng góp hơn 1 tỷ USD, khẳng định vị thế trung tâm chế biến gỗ của cả nước.

Tuy nhiên, thị trường quốc tế đang đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn. Các thị trường lớn như EU và Mỹ đòi hỏi truy xuất nguồn gốc gỗ rõ ràng, tuân thủ nghiêm ngặt Quy định chống phá rừng của châu Âu (EUDR). Điều này khiến doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực về nguồn nguyên liệu hợp pháp và chi phí logistics tăng cao, đặc biệt khi chi phí vận chuyển qua Biển Đỏ tăng 15-20% so với năm trước.

Tại hội nghị, đại diện doanh nghiệp từ Bình Định, Đồng Nai, Bình Dương và TP.HCM cho biết họ gặp khó khăn trong việc đảm bảo nguồn gỗ ổn định, trong khi nhu cầu tại Mỹ và EU có dấu hiệu chững lại.

Dẫu vậy, cơ hội vẫn rộng mở. Sự kiện Q-FAIR 2025 tại Quy Nhơn, với hơn 100 doanh nghiệp và 1.200 gian hàng từ khắp thế giới, cho thấy tiềm năng giao thương lớn. Nhu cầu nội thất gỗ toàn cầu vẫn tăng, đặc biệt ở phân khúc sản phẩm xanh và bền vững. Ông Nguyễn Tuấn Hưng từ Cục Lâm nghiệp – Kiểm lâm nhấn mạnh, để đạt mục tiêu 16 tỷ USD, ngành gỗ cần tận dụng xu hướng này, kết hợp sản xuất hiện đại và phát triển rừng trồng bền vững.

Thách thức và động lực thay đổi

Ngành gỗ Việt Nam đang ở ngã rẽ quan trọng. Một mặt, thành tựu 14,5 tỷ USD năm 2024 cho thấy năng lực cạnh tranh mạnh mẽ, với Bình Định dẫn đầu nhờ hơn 300 doanh nghiệp chế biến gỗ. Mặt khác, những rào cản như nguồn vốn hạn chế, chi phí đầu vào tăng và yêu cầu kỹ thuật từ thị trường quốc tế đang thử thách khả năng thích ứng của doanh nghiệp.

Vấn đề nguồn nguyên liệu là tâm điểm chú ý. Hiện nay, gỗ rừng trồng trong nước chỉ đáp ứng khoảng 70% nhu cầu sản xuất, buộc doanh nghiệp nhập khẩu 1-1,5 triệu m3 gỗ tự nhiên mỗi năm từ các khu vực rủi ro cao như châu Phi. Điều này không chỉ làm tăng chi phí mà còn gây khó khăn trong việc đáp ứng tiêu chuẩn EUDR.

Ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, nhấn mạnh rằng trồng rừng gỗ lớn (rừng khai thác sau 10 năm) là xu hướng tất yếu. Nếu không đầu tư vào rừng bền vững, ngành gỗ có nguy cơ mất lợi thế cạnh tranh khi các đối thủ như Malaysia hay Indonesia đẩy mạnh sản xuất xanh.

Ngoài ra, tín chỉ carbon (chứng nhận giảm phát thải khí nhà kính) mở ra hướng đi mới. Ông Tuấn dẫn ví dụ từ một doanh nghiệp Đức sản xuất thép xanh, tạo ra 500.000-1 triệu tín chỉ carbon, bán với giá 20-25 USD/tín chỉ. Áp dụng mô hình này, ngành gỗ Việt Nam có thể vừa khai thác gỗ vừa thu lợi từ tín chỉ carbon, giảm chi phí sản xuất và tăng giá trị xuất khẩu. Tuy nhiên, để thực hiện, cần chính sách hỗ trợ cụ thể từ Nhà nước và sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp với Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam.

Chi phí logistics tăng cao cũng là bài toán cần giải. Với 60% sản phẩm gỗ xuất sang Mỹ và EU, việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng và tìm kiếm tuyến vận chuyển thay thế đang trở nên cấp bách. Các doanh nghiệp như Công ty cổ phần Công nghệ gỗ Đại Thành đề xuất chính phủ hỗ trợ tín dụng ưu đãi để đầu tư máy móc hiện đại và mở rộng vùng nguyên liệu đạt chuẩn FSC (Chứng chỉ quản lý rừng bền vững).

Ngành gỗ 2025 và tầm nhìn xa hơn

Nhìn vào bối cảnh tháng 3/2025, ngành gỗ Việt Nam có cơ hội đạt mục tiêu 16 tỷ USD nếu tận dụng tốt nhu cầu nội thất bền vững và chính sách hỗ trợ từ chính phủ. Sự kiện Q-FAIR 2025 không chỉ là nơi quảng bá sản phẩm mà còn là cơ hội để doanh nghiệp kết nối với các thị trường mới như UAE hay Ấn Độ, giảm phụ thuộc vào Mỹ và EU.

Về tài chính và chứng khoán, các doanh nghiệp gỗ lớn có thể trở thành điểm sáng trên sàn giao dịch nhờ lợi thế từ chính sách ưu đãi và xu hướng sản xuất xanh. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần thận trọng với rủi ro từ biến động chính sách thương mại, đặc biệt khi Mỹ chưa công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường, dẫn đến nguy cơ bị áp thuế chống bán phá giá. Theo nhận định từ 60s Hôm Nay, nếu rừng gỗ lớn và tín chỉ carbon được triển khai đồng bộ, ngành gỗ có thể cán mốc 18 tỷ USD vào năm 2026, vượt xa mục tiêu hiện tại.

Thay đổi để bứt phá

Ngành gỗ Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để đạt 16 tỷ USD xuất khẩu trong 2025. Tuy nhiên, thành công chỉ đến nếu doanh nghiệp và chính phủ cùng thay đổi, từ phát triển rừng bền vững đến ứng dụng công nghệ xanh. Đây là thời điểm để ngành gỗ khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn