Ngành dệt may Việt Nam đối mặt thuế đối ứng Mỹ

Ngành dệt may Việt Nam chịu áp lực từ thuế đối ứng 46% của Mỹ, thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi xanh, đa dạng thị trường để duy trì tăng trưởng xuất khẩu.

Thuế đối ứng 46% đe dọa ngành dệt may Việt Nam

Ngành dệt may Việt Nam, một trong những trụ cột xuất khẩu chủ lực, đang đứng trước thách thức lớn khi Mỹ áp thuế đối ứng (reciprocal tariff) lên tới 46% từ ngày 9-4-2025. Thị trường Mỹ chiếm khoảng 40% kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam, tương đương gần 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của TP.HCM. Với biên lợi nhuận trung bình chỉ từ 5-12%, mức thuế này có thể khiến ngành mất 20-30% đơn hàng từ Mỹ, gây áp lực lớn lên doanh nghiệp và lao động, đặc biệt tại các tỉnh như Long An, Tây Ninh, Đồng Nai.

Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) khuyến cáo doanh nghiệp chuẩn bị kịch bản ứng phó, giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Ông Vũ Đức Giang, chủ tịch VITAS, nhấn mạnh việc tận dụng 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) hiện có, với khả năng tăng lên 22 FTA trong tương lai, để mở rộng thị trường sang EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nga, Belarus, ASEAN và thị trường nội địa. Đặc đều, EU đang siết chặt tiêu chuẩn về sản phẩm tái chế và thân thiện môi trường, tạo áp lực nhưng cũng là cơ hội để doanh nghiệp nâng cấp sản xuất.

Tác động thuế quan và chiến lược chuyển đổi xanh

Mức thuế đối ứng 46% không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu mà còn đe dọa việc làm và chuỗi cung ứng. Nếu áp dụng, ngành dệt may có thể đối mặt với làn sóng cắt giảm lao động trên diện rộng, đặc biệt tại các khu vực phụ thuộc vào xuất khẩu như TP.HCM và các tỉnh lân cận.

Tuy nhiên, thách thức này cũng là động lực để doanh nghiệp tái cấu trúc. Thay vì chỉ gia công truyền thống, các doanh nghiệp được khuyến khích làm chủ thương hiệu, đăng ký bản quyền và phát triển nhãn hiệu “Made in Vietnam” tại các thị trường trọng điểm. Ông Việt đề xuất Chính phủ thành lập tổ điều phối liên ngành để hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng kịch bản ứng phó, đồng thời lập quỹ chuyển đổi chuỗi cung ứng để đầu tư công nghệ và sản xuất xanh.

Mỹ hoãn áp thuế đối ứng trong 90 ngày

Ngành dệt may Việt Nam ghi nhận kết quả tích cực trong 6 tháng đầu 2025. Vinatex đạt doanh thu 9.035 tỷ đồng, tăng 8%, lợi nhuận 556 tỷ đồng, tăng 97% so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp như Thành Công, Sông Hồng có lợi nhuận tăng 200-300%, nhờ Mỹ hoãn áp thuế đối ứng 90 ngày, giúp đơn hàng lớn quay lại trước 5-7-2025. Tuy nhiên, đàm phán thuế Việt – Mỹ chưa rõ kết quả, khiến doanh nghiệp thận trọng.

Đơn hàng từ tháng 8 giảm mạnh vì khách Mỹ cắt giảm, chuyển sang Bangladesh hoặc giữ tại Trung Quốc. Vinatex nhận đơn đến hết tháng 9, nhưng chỉ lấy đơn hàng đủ sản xuất từ tháng 5-6, chờ kết quả thuế quan. Thuế tăng có thể đẩy giá bán, giảm nhu cầu, dù quần áo là mặt hàng thiết yếu. Việt Nam, một trong 6 nước ưu tiên đàm phán với Mỹ, kỳ vọng thuế không quá cao so với các nước, vì nhập 60% nguyên liệu từ Trung Quốc, tương đương mức trung bình toàn cầu.

Đẩy mạnh nội địa hóa và mở rộng thị trường

Thuế đối ứng đe dọa doanh nghiệp FDI, chiếm 60% xuất khẩu dệt may, có nguy cơ thu hẹp hoặc rời Việt Nam. Song, đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt tự thiết kế, chủ động nguyên liệu. VITAS đề xuất mời doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư tại Việt Nam, nâng nội địa hóa, giảm phụ thuộc nhập khẩu.

Các công ty như Hòa Thọ, VSC mở rộng sang EU, Nhật Bản, Anh, duy trì đơn hàng ổn định. VSC nhận đơn đến hết tháng 8, từ chối giảm giá, chờ tín hiệu thị trường. Thuế tăng 15-20% được xem là chấp nhận được, nhưng cần minh bạch chứng nhận xuất xứ. Doanh nghiệp nên củng cố xuất khẩu sang Mỹ, EU, Nhật Bản, khai thác thị trường mới, tối ưu sản xuất, phát triển sản phẩm ngách.

Ngành dệt may Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ lịch sử. Thuế đối ứng 46% của Mỹ là thách thức, nhưng cũng mở ra cơ hội để tái cấu trúc, chuyển đổi xanh và mở rộng thị trường. Doanh nghiệp và nhà đầu tư cần hành động quyết liệt, tận dụng FTA và công nghệ để biến “nguy” thành “cơ”, đảm bảo vị thế trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.

Khánh Nhi