Lãi suất cho vay “giậm chân tại chỗ” cuối năm 2024?

Lãi suất cho vay được dự báo khó giảm thêm trong những tháng cuối năm 2024. Nợ xấu, tỷ giá và lạm phát là những áp lực chính. Liệu các gói hỗ trợ của ngân hàng có đủ sức bù đắp?

NHNN nỗ lực giảm lãi suất cho vay, nhưng áp lực vẫn còn đó

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã và đang nỗ lực thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về việc giảm lãi suất cho vay, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy đầu tư. Các ngân hàng thương mại lớn, đặc biệt là các ngân hàng thương mại nhà nước, đã tích cực hưởng ứng chính sách này. Kết quả là lãi suất cho vay đã giảm khoảng 2,5%/năm trong năm 2023 và tiếp tục giảm thêm 0,76%/năm trong 10 tháng đầu năm 2024.

Mặc dù vậy, áp lực lên lãi suất cho vay vẫn còn hiện hữu. Nhu cầu tín dụng tăng cao trong bối cảnh kinh tế phục hồi, cùng với tình hình nợ xấu chưa được cải thiện đáng kể, đang là những thách thức lớn đối với các ngân hàng. Lãi suất cho vay không chỉ phản ánh chi phí hoạt động của ngân hàng mà còn bao gồm cả rủi ro tín dụng, tức là khả năng người vay không trả được nợ.

Nợ xấu và tỷ giá: Hai “gọng kìm” kẹp chặt lãi suất cho vay

Tỷ lệ nợ xấu nội bảng đến cuối tháng 9/2024 đã tăng lên 4,55%, gần bằng mức cuối năm 2023 và tăng gấp đôi so với năm 2022. Điều này buộc các ngân hàng phải trích lập dự phòng rủi ro nhiều hơn, ảnh hưởng đến lợi nhuận và hạn chế khả năng giảm lãi suất cho vay. Thực tế này khiến cho việc giảm lãi suất cho vay trở nên khó khăn hơn.

Áp lực tỷ giá cũng là một yếu tố quan trọng. Việc giảm lãi suất có thể khiến tỷ giá biến động mạnh hơn, làm giảm niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài và dẫn đến nguy cơ rút vốn. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn, việc duy trì ổn định tỷ giá là rất quan trọng đối với Việt Nam.

Lãi suất cho vay khó giảm: Doanh nghiệp xoay sở ra sao?

Bên cạnh những yếu tố vĩ mô, áp lực cạnh tranh và chi phí hoạt động của ngân hàng cũng ảnh hưởng đến lãi suất cho vay. Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, cho rằng tỷ lệ NIM (Net Interest Margin – Biên lãi ròng) của các ngân hàng đang ngày càng mỏng do lãi suất huy động tăng trong khi lãi suất cho vay giảm. NIM của nhiều ngân hàng, bao gồm cả những ngân hàng lớn như Vietcombank và VietinBank, đã xuống dưới mức 3% – mức tối thiểu được Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) khuyến nghị.

Các chuyên gia của Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC) nhận định, việc tái đắc cử của Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể tác động mạnh đến thị trường tài chính toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Chính sách tài khóa mở rộng của ông Trump, đặc biệt là tăng thuế nhập khẩu, có thể tạo áp lực lên tỷ giá hối đoái, làm tăng sức mạnh của đồng USD và đẩy lạm phát nhập khẩu tại Việt Nam.

Trước bối cảnh lãi suất cho vay khó giảm thêm, các doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm các giải pháp tài chính phù hợp. Việc đa dạng hóa nguồn vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và quản lý rủi ro tài chính là những yếu tố quan trọng để doanh nghiệp vượt qua khó khăn. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng cần theo dõi sát sao diễn biến thị trường, chính sách của Chính phủ và NHNN để có những điều chỉnh kịp thời.

Giải pháp nào cho bài toán lãi suất?

Các chuyên gia của Ngân hàng UOB cho rằng, NHNN có thể sẽ áp dụng cách tiếp cận hỗ trợ theo trọng tâm vào các cá nhân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng, thay vì triển khai một công cụ hỗ trợ rộng rãi trên toàn quốc như cắt giảm lãi suất. Do đó, khả năng cao NHNN sẽ tiếp tục giữ nguyên mức lãi suất điều hành hiện tại, đồng thời tập trung vào việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và các biện pháp hỗ trợ khác.

BSC khuyến nghị Việt Nam cần điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt và thận trọng trong bối cảnh nhiều biến động quốc tế. Các giải pháp hỗ trợ khác như cải cách thủ tục vay vốn, tăng cường đầu tư công và thúc đẩy xuất khẩu sẽ là những yếu tố quan trọng để duy trì đà tăng trưởng ổn định. Mặc dù lãi suất thấp là một lợi thế, nhưng cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc hỗ trợ tăng trưởng và kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá.

Hiện nay, nhiều ngân hàng thương mại đã triển khai các gói vay ưu đãi, được thiết kế phù hợp với từng đối tượng doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp trong lĩnh vực ưu tiên. Ví dụ, Ngân hàng SHB đã nâng quy mô gói tín dụng “Vay ưu đãi – Rồng phát tài” lên 43.000 tỷ đồng. Đây là một tín hiệu tích cực, cho thấy các ngân hàng đang nỗ lực tìm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh lãi suất khó giảm. Tuy nhiên, liệu những nỗ lực này có đủ để bù đắp cho việc lãi suất cho vay đang “giậm chân tại chỗ”?

Minh Duy

Nguồn tham khảo: Thời báo Ngân hàng