Khó khăn chồng chất, doanh nghiệp Việt vẫn kiên trì bám trụ

Bức tranh kinh tế Việt Nam 11 tháng đầu năm 2024 cho thấy sự kiên cường của doanh nghiệp Việt trong bối cảnh khó khăn.

Dù số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động có tăng trưởng, nhưng bức tranh kinh tế Việt Nam 11 tháng đầu năm 2024 vẫn còn nhiều gam màu tối. Bên cạnh những điểm sáng le lói, vẫn còn đó những khó khăn, thách thức đòi hỏi các chính sách hỗ trợ kịp thời và hiệu quả hơn. Liệu đâu sẽ là lối thoát cho doanh nghiệp Việt trong năm 2025?

Ánh sáng le lói giữa “bão” khó khăn của doanh nghiệp Việt

Theo báo cáo mới nhất từ Tổng cục Thống kê, trong 11 tháng đầu năm 2024, tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động đạt hơn 218.000, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm trước. Con số này cho thấy sự nỗ lực đáng ghi nhận của cộng đồng doanh nghiệp Việt, cũng như sức sống bền bỉ của nền kinh tế. Đặc biệt, số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động tăng 17,4% so với cùng kỳ năm 2023, cho thấy hiệu quả nhất định từ các chính sách hỗ trợ của Chính phủ. Tuy nhiên, mức tăng trưởng này vẫn chưa đủ để bù đắp cho sự sụt giảm mạnh trong tháng 11, khi số doanh nghiệp thành lập mới giảm tới 22,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Phân tích sâu hơn vào số liệu, ta thấy vốn đăng ký mới của các doanh nghiệp Việt trong tháng 11/2024 cũng giảm 9,8% so với tháng trước và giảm 27,2% so với cùng kỳ. Điều này phản ánh sự thận trọng của các nhà đầu tư, cũng như những khó khăn trong việc huy động vốn của doanh nghiệp. Mặc dù vốn đăng ký 11 tháng đầu năm tương đương với cùng kỳ năm 2023, nhưng số lao động lại giảm 8%, cho thấy tình hình tuyển dụng và duy trì việc làm vẫn còn nhiều thách thức.

Bên cạnh đó, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cũng tăng đáng kể, lên tới 173.200, tăng 9,1% so với cùng kỳ. Trong đó, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn lên tới hơn 96.200, tăng 12,6% so với cùng kỳ năm trước. Con số này cho thấy nhiều doanh nghiệp Việt đang gặp khó khăn trong hoạt động, buộc phải “tạm nghỉ” để chờ đợi những tín hiệu tích cực hơn từ thị trường và chính sách.

Thủ tục hành chính – “Nút thắt” cần tháo gỡ

Đơn hàng sụt giảm, dòng tiền eo hẹp, khó tiếp cận vốn vay… vẫn là những khó khăn thường trực của doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tư nhân (Ban IV), thủ tục hành chính và nguy cơ hình sự hóa các giao dịch kinh tế đang nổi lên như những rào cản lớn nhất, cản trở sự phát triển của doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, đang “ngộp thở” trong ma trận thủ tục hành chính phức tạp, chồng chéo.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam, thẳng thắn chỉ ra những vướng mắc trong thủ tục hành chính và giải phóng mặt bằng. “Có dự án cần tới 38-40 con dấu, 177 bước, mất 360 ngày mới hoàn thành thủ tục, riêng thủ tục giải phóng mặt bằng đã là một gánh nặng khổng lồ,” ông Hiệp cho biết.

Những quy trình rườm rà, phức tạp này đang “ngốn” thời gian, nguồn lực của doanh nghiệp Việt, khiến nhiều dự án bị đình trệ, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Việc phân cấp, ủy quyền cho chủ đầu tư trong một số khâu, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát thủ tục hành chính là những giải pháp cần được xem xét.

Bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban IV, cũng nhấn mạnh thủ tục hành chính luôn nằm trong top những vướng mắc lớn nhất của doanh nghiệp. Việc điều chỉnh quy hoạch, liên quan đến nhiều sở, ngành, khiến quy trình kéo dài, gây khó khăn cho doanh nghiệp, đặc biệt là các dự án đầu tư nước ngoài. Bà Thủy đề xuất cần tinh gọn đầu mối, minh bạch thông tin tiến độ dự án, đơn giản hóa quy trình điều chỉnh quy hoạch để gỡ khó cho doanh nghiệp.

Giải pháp nào cho doanh nghiệp Việt?

Trước những khó khăn chồng chất, cộng đồng doanh nghiệp Việt mong mỏi những chính sách hỗ trợ kịp thời và thiết thực hơn. Ban IV cho rằng, sự quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ là yếu tố then chốt để củng cố niềm tin cho doanh nghiệp. Cần tiếp tục các giải pháp giảm áp lực chi phí, tháo gỡ những “nút thắt” về thủ tục hành chính, minh bạch hóa các quy định, tạo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và hiệu quả.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần có những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn vay, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh. Đặc biệt, cần quan tâm đến việc kiến tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp nội địa vươn lên, trở thành những đầu tàu kinh tế.

Việc đẩy mạnh các cơ chế hợp lực công – tư, nghiên cứu, đánh giá về các sáng kiến đột phá cho nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo… cũng là những định hướng quan trọng. Hơn lúc nào hết, doanh nghiệp Việt cần sự đồng hành, hỗ trợ của Chính phủ để vượt qua giai đoạn khó khăn này. Sự kiên trì của doanh nghiệp là đáng ghi nhận, nhưng để vượt qua “cơn bão” khó khăn, cần sự chung tay, góp sức của cả cộng đồng và Chính phủ.

Kim Khanh

Nguồn tham khảo: Tạp chí điện tử Việt Nam