Hộ kinh doanh loay hoay với hóa đơn điện tử 2025

Từ ngày 1/6/2025, khoảng 37.000 hộ kinh doanh tại Việt Nam bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền theo Nghị định 70/2025. Tuy nhiên, nhiều hộ, đặc biệt là người lớn tuổi, gặp khó khăn trong thao tác công nghệ và xử lý các vấn đề liên quan đến hóa đơn điện tử, đòi hỏi sự hỗ trợ kịp thời từ cơ quan thuế.

Chuyển đổi sang hóa đơn điện tử

Kể từ ngày 1/6/2025, khoảng 37.000 hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm đã chuyển từ nộp thuế khoán sang sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Quy định này, được nêu trong Nghị định 70/2025 sửa đổi Nghị định 123/2020, nhằm tăng tính minh bạch trong quản lý thuế.

Dù phần lớn hộ kinh doanh tuân thủ chính sách, nhiều người vẫn gặp khó khăn khi làm quen với hóa đơn điện tử. Các vấn đề phổ biến bao gồm lỗi kỹ thuật khi xuất hóa đơn, khách hàng không cung cấp thông tin, và chi phí xuất hóa đơn cho các giao dịch nhỏ vượt quá lợi nhuận.

Việc chuyển đổi sang hóa đơn điện tử là bước tiến quan trọng, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM.

Khó khăn kỹ thuật và giao dịch nhỏ

Nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt là người lớn tuổi, gặp trở ngại khi thao tác với hóa đơn điện tử do thiếu kỹ năng công nghệ. Đại diện quán Cafe Giảng (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) chia sẻ, khách lẻ thường không cung cấp thông tin để xuất hóa đơn, đặc biệt với các đơn hàng nhỏ như ly cà phê 30.000 đồng.

Trong một trường hợp, quán Cafe Giảng gặp sự cố khi phần mềm bán hàng không kết nối được để lập hóa đơn điện tử, dù doanh số đã được xác định. Sau khi kiểm tra, lỗi xuất phát từ phần mềm nội bộ, và quán đã phối hợp với nhà cung cấp để khắc phục.

Sự cố này cho thấy tầm quan trọng của việc đảm bảo hệ thống kỹ thuật ổn định khi triển khai hóa đơn điện tử. Cơ quan thuế khuyến nghị các nhà cung cấp phần mềm thiết lập kênh hỗ trợ nhanh để giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh.

Gánh nặng chi phí và thao tác

Hộ kinh doanh bánh cuốn Bà Hoành (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) nêu khó khăn khi bán hàng qua ứng dụng Grab. Cuối ngày, Grab chuyển tiền về tài khoản, nhưng hộ kinh doanh thắc mắc liệu có thể xuất hóa đơn điện tử gộp cho Grab hay phải xuất riêng từng hóa đơn.

Với mỗi suất bánh cuốn giá 30.000–40.000 đồng, việc xuất hơn 200 hóa đơn mỗi ngày đòi hỏi chi phí và công sức lớn. Bà Hoành, chủ hộ lớn tuổi, không thành thạo công nghệ, thường phải nhờ con cháu hỗ trợ. Điều này dẫn đến câu hỏi liệu có thể xuất hóa đơn điện tử cho đơn hàng buổi tối vào sáng hôm sau.

Theo bà Phạm Thị Minh Hiền từ Cục Thuế, hiện chưa có quy định cho phép xuất hóa đơn gộp, và hóa đơn điện tử phải được xuất ngay tại thời điểm cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ, bất kể đã nhận tiền hay chưa.

Thách thức với đơn hàng nhỏ lẻ

Các hộ kinh doanh bán lẻ, như một cửa hàng phụ kiện cá cảnh tại TP.HCM, cũng đối mặt với vấn đề chi phí xuất hóa đơn điện tử cho các đơn hàng nhỏ. Nhiều đơn hàng chỉ 1.000–10.000 đồng không đủ bù chi phí thao tác, khiến hộ kinh doanh gặp khó khăn trong việc tuân thủ quy định.

Ngoài ra, các giao dịch qua sàn thương mại điện tử đặt ra thách thức về xử lý hoàn hàng. Nếu hóa đơn điện tử được xuất vào cuối năm 2025 nhưng hàng bị trả vào năm 2026, việc điều chỉnh doanh thu và thuế giữa hai năm tài chính vẫn chưa rõ ràng.

Lãnh đạo Ban Chính sách và Thuế quốc tế cho biết, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ một nghị định, dự kiến ban hành trong tháng 6/2025, để quy định chi tiết về khấu trừ thuế, bù trừ, và kê khai thuế trong trường hợp giao dịch bị hủy.

Hỗ trợ từ cơ quan thuế

Để giúp hộ kinh doanh làm quen với hóa đơn điện tử, Cục Thuế cam kết hỗ trợ trực tiếp trong tháng 6/2025. Nhiều chi cục thuế đã bố trí cán bộ làm việc ngoài giờ hành chính, phối hợp với các nhà cung cấp phần mềm để đến tận nơi hướng dẫn.

Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, nhấn mạnh rằng cơ quan thuế sẽ đảm bảo hộ kinh doanh được hướng dẫn đầy đủ, đúng quy định. Các buổi tập huấn và hỗ trợ kỹ thuật sẽ giúp người nộp thuế sử dụng thành thạo hóa đơn điện tử, giảm thiểu rủi ro lỗi kỹ thuật.

Sự hỗ trợ này là cần thiết để đảm bảo quá trình chuyển đổi sang hóa đơn điện tử diễn ra suôn sẻ, đặc biệt với các hộ kinh doanh nhỏ và người lớn tuổi.

Vai trò sàn thương mại điện tử

Luật số 56/2024, sửa đổi 9 luật bao gồm Luật Quản lý thuế, quy định các sàn thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tiếp sẽ kê khai và nộp thuế thay cho hộ kinh doanh. Điều này giảm bớt gánh nặng cho các hộ khi xuất hóa đơn điện tử qua sàn.

Nghị định sắp ban hành sẽ làm rõ trách nhiệm của sàn thương mại điện tử trong việc bù trừ và kê khai thuế khi có giao dịch bị hủy. Sau khi nghị định có hiệu lực, Cục Thuế sẽ phổ biến chi tiết để hộ kinh doanh hiểu và áp dụng đúng quy định.

Sự tham gia của sàn thương mại điện tử là bước tiến quan trọng, giúp đơn giản hóa quy trình xuất hóa đơn điện tử và tăng tính minh bạch trong giao dịch.

Hướng đi cho hộ kinh doanh

Việc triển khai hóa đơn điện tử là bước đi tất yếu để hiện đại hóa quản lý thuế, nhưng cần thời gian để hộ kinh doanh thích nghi. Các giải pháp như nâng cấp phần mềm, tăng cường hỗ trợ kỹ thuật, và ban hành quy định rõ ràng về hoàn hàng sẽ giúp giảm bớt khó khăn.

Hộ kinh doanh cần chủ động học hỏi, phối hợp với nhà cung cấp phần mềm và cơ quan thuế để làm quen với hóa đơn điện tử. Chính phủ và cơ quan thuế cũng cần tiếp tục hỗ trợ, đặc biệt với các hộ nhỏ lẻ và người lớn tuổi, để đảm bảo quá trình chuyển đổi không gây gián đoạn kinh doanh.

Năm 2025 là giai đoạn quan trọng để hóa đơn điện tử trở thành công cụ quen thuộc, góp phần xây dựng hệ thống thuế minh bạch và hiệu quả tại Việt Nam.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Sài Gòn đầu tư tài chính