Đầu tư của GenZ: Làn sóng mới với cơ hội và thách thức lớn

Thế hệ GenZ đang dẫn đầu làn sóng đầu tư mới, táo bạo và khác biệt. Tuy nhiên, liệu họ có thể vượt qua những rủi ro để tận dụng cơ hội lớn?

GenZ và làn sóng đầu tư mới

Thế hệ GenZ (độ tuổi 18-25) đang tạo nên một xu hướng đầu tư khác biệt trên thị trường tài chính. Theo khảo sát của Trung tâm phân tích Chứng khoán AIS, 68% GenZ Việt Nam đã tham gia đầu tư tài chính trong năm 2023. Đáng chú ý, 42% bắt đầu từ rất sớm, ở độ tuổi 18-20.

Thay vì lựa chọn các kênh đầu tư truyền thống như vàng hay bất động sản, GenZ lại chú trọng vào các công cụ tài chính hiện đại. Từ tiền số (cryptocurrency) như Bitcoin, Ethereum, đến các tài sản kỹ thuật số như NFT và cổ phiếu meme, họ không ngần ngại thử sức. Điều này cho thấy GenZ có khẩu vị rủi ro cao, sẵn sàng mạo hiểm để tìm kiếm cơ hội sinh lời đột phá.

Đặc biệt, mạng xã hội đóng vai trò quan trọng trong cách tiếp cận thông tin và quyết định đầu tư của GenZ. Các nền tảng như TikTok, Instagram hay Reddit không chỉ là nơi giải trí, mà còn trở thành nguồn tham khảo chính cho những quyết định tài chính.

Sự khác biệt trong chiến lược đầu tư giữa các thế hệ

Dù cùng mục tiêu đạt tự do tài chính, nhưng chiến lược đầu tư của GenZ và Millennials (độ tuổi 28-44) có nhiều khác biệt rõ nét.

Millennials thường chọn cách đầu tư thận trọng, ưu tiên các tài sản có giá trị thực như bất động sản, cổ phiếu blue-chip, và giữ tâm lý ổn định trong dài hạn. Họ tập trung vào việc xây dựng danh mục đa dạng để bảo toàn vốn và tạo thu nhập bền vững.

Trong khi đó, GenZ thiên về các kênh đầu tư mạo hiểm, với tiêu chí “lợi nhuận nhanh, chấp nhận rủi ro cao”. Họ tận dụng công nghệ, liên tục điều chỉnh danh mục theo xu hướng và không ngần ngại bán tháo khi thị trường biến động.

Sự khác biệt này giống như một cuộc chạy đua: Millennials chọn marathon – bền bỉ, ổn định, còn GenZ lại chạy nước rút, tìm kiếm thành công trong thời gian ngắn.

Rủi ro lớn từ quyết định đầu tư thiếu kinh nghiệm

Thế hệ GenZ, dù nổi bật với sự sáng tạo và linh hoạt trong đầu tư, vẫn đối mặt với không ít rủi ro do thiếu kinh nghiệm thực tiễn. Số liệu thống kê từ năm 2023 cho thấy, có đến 72% nhà đầu tư GenZ thua lỗ trong 6 tháng đầu năm, với mức tổn thất trung bình lên đến 45% giá trị danh mục.

Một trong những nguyên nhân chính là sự thiếu hiểu biết về chu kỳ thị trường. Phần lớn GenZ chưa từng trải qua các giai đoạn giảm giá kéo dài. Khi thị trường chứng khoán điều chỉnh mạnh vào tháng 9/2023, nhiều nhà đầu tư trẻ đã hoảng loạn và bán tháo cổ phiếu ở vùng giá thấp, dẫn đến việc hiện thực hóa khoản lỗ nặng nề.

Ngoài ra, việc lạm dụng đòn bẩy tài chính quá mức trong giao dịch cũng là một vấn đề lớn. Nhiều nhà đầu tư trẻ sử dụng các tỷ lệ đòn bẩy cao trên các sàn giao dịch tiền số, khiến tài khoản của họ dễ bị thanh lý khi thị trường biến động mạnh. Đây là bài học xương máu về việc sử dụng công cụ tài chính mà không đánh giá đúng mức rủi ro.

Không chỉ vậy, tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) cũng đẩy nhiều nhà đầu tư GenZ vào những quyết định thiếu cân nhắc. Họ thường xuyên dựa vào thông tin lan truyền trên mạng xã hội hoặc diễn đàn, thực hiện giao dịch ngay sau khi tiếp nhận thông tin mà không xây dựng kế hoạch đầu tư dài hạn. Điều này khiến họ dễ mắc phải các sai lầm dẫn đến thua lỗ, thay vì đạt được những thành công như mong đợi.

Bài học từ những cú sốc đầu tư

Những sự kiện lớn trong thời gian qua đã mang lại cho GenZ nhiều bài học quý giá. Cụ thể, sự sụp đổ của FTX năm 2022 khiến 70% nhà đầu tư GenZ mất hơn 50% vốn. Đây là minh chứng rõ ràng về rủi ro khi tập trung quá nhiều vào một loại tài sản.

Ngoài ra, cơn sốt giá vàng đầu năm 2024 cũng để lại nhiều bài học. Khi giá vàng tăng mạnh đến 92,4 triệu đồng/lượng, không ít nhà đầu tư trẻ mua vào với kỳ vọng sinh lời, nhưng lại chứng kiến giá điều chỉnh giảm chỉ vài ngày sau đó.

Hướng đi nào cho GenZ trong đầu tư?

Hướng đi nào là phù hợp để thế hệ GenZ đạt được thành công trong đầu tư tài chính? Theo ông Phùng Trung Kiên, Giám đốc Trung tâm phân tích Chứng khoán AIS, GenZ sở hữu khả năng nhanh nhạy với xu hướng thị trường. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả, họ cần biết cân bằng giữa sự mạo hiểm và yếu tố an toàn trong các chiến lược đầu tư.

Một lộ trình đầu tư hợp lý có thể bắt đầu bằng việc xây dựng nền tảng an toàn trước. Thay vì dồn toàn bộ nguồn lực vào các kênh đầu tư mạo hiểm, GenZ nên lựa chọn những sản phẩm tích sản an toàn như cổ phiếu blue-chip hoặc trái phiếu doanh nghiệp. Đây là những công cụ đầu tư ít rủi ro hơn, giúp họ thiết lập một nền móng vững chắc để phát triển lâu dài.

Bên cạnh đó, trang bị kiến thức đầu tư bài bản là yếu tố không thể thiếu. GenZ cần tích cực tham gia các khóa học, hội thảo chuyên đề hoặc các buổi talkshow chia sẻ từ chuyên gia. Việc hiểu rõ thị trường và cập nhật thông tin kịp thời sẽ giúp họ đưa ra quyết định sáng suốt hơn, tránh rơi vào bẫy FOMO hay chạy theo các xu hướng ngắn hạn.

Quan trọng hơn, phân bổ danh mục đầu tư hợp lý là một chiến lược giúp giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận. Áp dụng nguyên tắc 50-30-20 có thể là một lựa chọn phù hợp. Cụ thể, 50% tài sản nên được phân bổ vào các kênh an toàn, 30% vào các cổ phiếu tiềm năng, và 20% dành cho các tài sản rủi ro cao. Điều này không chỉ giúp đảm bảo sự cân bằng mà còn mở ra cơ hội tăng trưởng tài chính dài hạn.

Với sự tỉnh táo và chiến lược rõ ràng, GenZ hoàn toàn có thể tận dụng thế mạnh của mình để đạt được tự do tài chính, đồng thời giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn trong hành trình đầu tư.

GenZ đang định hình lại thị trường đầu tư tài chính với những đặc trưng riêng. Tuy nhiên, để đạt được thành công, họ cần tỉnh táo, không bị cuốn theo tâm lý đám đông và luôn xây dựng kế hoạch rõ ràng.

Trong đầu tư, không có con đường đúng hay sai tuyệt đối, mà điều quan trọng là biết cân bằng giữa mạo hiểm và thận trọng để đảm bảo sự bền vững và hiệu quả dài hạn.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn