TP.HCM chi hơn 1.500 tỷ đồng phát triển giao thông thủy

TP.HCM đặt mục tiêu hình thành mạng lưới giao thông thủy kết nối liên hoàn, thúc đẩy du lịch và logistics trong giai đoạn 2025–2030.

Tiềm năng từ hệ thống sông ngòi dày đặc

TP.HCM và các địa phương lân cận như Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu (trước khi sáp nhập) sở hữu hệ thống sông ngòi, kênh rạch dày đặc, có khả năng kết nối trực tiếp ra biển Đông và các tuyến hàng hải quốc tế. Đây được coi là lợi thế tự nhiên để phát triển giao thông thủy cả về vận tải hành khách, hàng hóa lẫn du lịch.

Theo Sở Xây dựng, TP.HCM hiện có tổng chiều dài đường thủy nội địa và ven biển đạt 1.141 km, gồm 108 tuyến nội địa với hơn 707 km và 16 tuyến tại khu vực Côn Đảo dài 433,6 km. Tuy nhiên, hạ tầng bến bãi còn thiếu, cơ chế quản lý chưa đồng bộ và sản phẩm du lịch ven sông còn đơn điệu, khiến tiềm năng chưa được khai thác hiệu quả.

Ông Trần Thanh Bình, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, cho rằng hệ thống sông ngòi hiện nay “chính là tài nguyên quý giá nhưng chưa được tận dụng đúng mức”. Theo ông, muốn biến ưu thế tự nhiên thành động lực phát triển, thành phố cần chiến lược bài bản, bền vững và hiện đại.

TP.HCM đặt mục tiêu xây dựng mạng lưới kết nối liên vùng

Đề án phát triển giao thông thủy giai đoạn 2025–2030 đặt mục tiêu hình thành mạng lưới liên hoàn giữa ba trung tâm: công nghiệp (Bình Dương), đô thị (TP.HCM) và du lịch biển (Cần Giờ – Vũng Tàu). Đây được xem là chìa khóa để hiện thực hóa tầm nhìn phát triển liên kết vùng.

Các tuyến nội đô sẽ tập trung kết nối những khu vực đô thị mới như Thủ Thiêm, Phú Mỹ Hưng và các khu dân cư đông đúc. Song song đó, hệ thống tuyến liên đô gồm thượng lưu, hạ lưu và phà biển sẽ tạo ra hành lang kinh tế – du lịch, thúc đẩy vận tải hành khách và thương mại đường thủy.

Những bến trung tâm như Bạch Đằng (TP.HCM) hay Cầu Đá (Vũng Tàu) sẽ được nâng cấp thành đầu mối vận tải khách hiện đại. Nhiều bến mới sẽ được xây dựng ở Thủ Dầu Một, Phú Mỹ Hưng, Hiệp Phước và Long Sơn. Dọc theo các tuyến, thành phố quy hoạch mạng lưới trạm dừng chân, khu dịch vụ, nhà hàng nổi, điểm check-in nhằm phát triển sản phẩm du lịch ven sông.

Hạ tầng, vốn đầu tư và phương án khai thác

Theo Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, tổng vốn đầu tư cho giai đoạn 2025–2030 dự kiến hơn 1.573 tỷ đồng. Dự án được triển khai theo hình thức đối tác công – tư (PPP), hợp đồng xây dựng – sở hữu – kinh doanh (BOO), với cam kết không sử dụng trợ giá ngân sách.

Nguồn doanh thu chủ yếu đến từ dịch vụ thương mại phụ trợ như khai thác bến bãi, dịch vụ du lịch ven sông, logistics và vận tải hành khách. Vì vậy, tiến độ giao đất, phê duyệt quy hoạch và cải cách thủ tục hành chính sẽ quyết định sự khả thi của dự án.

Về định hướng lâu dài, từ năm 2030 đến 2050, TP.HCM dự kiến mở rộng các tuyến đường thủy dài hơn, đầu tư đội tàu hiện đại và xây dựng chuỗi dịch vụ ven biển đồng bộ. Song song, thành phố sẽ phát triển các cảng cạn (ICD) ở Bình Dương và TP.HCM, trung tâm logistics tại các vị trí chiến lược, đồng thời mở rộng hệ thống cảng khách quốc tế ở Vũng Tàu, Long Sơn, sông Dinh và Côn Đảo.

Động lực mới cho du lịch và bất động sản ven sông

Các chuyên gia cho rằng, giao thông thủy không chỉ góp phần giảm tải áp lực đường bộ mà còn mở ra cơ hội lớn cho du lịch. Các tuyến buýt sông, du thuyền ngắm cảnh, nhà hàng nổi, tour văn hóa – lịch sử ven sông có thể trở thành sản phẩm đặc thù của TP.HCM, thu hút du khách trong và ngoài nước.

Trong giai đoạn 2025–2030, thành phố sẽ ưu tiên phát triển du lịch cộng đồng ở Cần Giờ, Lái Thiêu; khai thác văn hóa làng chài Long Sơn; đồng thời hình thành các tour liên vùng gắn với lịch sử, ẩm thực và sinh thái. Các sản phẩm này vừa phục vụ du lịch vừa đáp ứng nhu cầu đi lại hằng ngày của người dân.

Ngoài ra, quy hoạch hạ tầng đường thủy còn được kỳ vọng tạo sức bật cho thị trường bất động sản ven sông. Khi các tuyến giao thông thủy đi vào hoạt động, những khu đô thị ven sông như Thủ Thiêm, Hiệp Phước, Cần Giờ có thể hưởng lợi từ kết nối hạ tầng, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội toàn vùng.

Thùy Linh