Xe điện và F&B mở rộng cơ hội vào thị trường carbon

Doanh nghiệp xe điện và F&B được đánh giá có khả năng giảm phát thải cao, sẵn sàng tham gia thị trường carbon.

Thị trường carbon: Cơ hội mới cho ngành xe điện và F&B

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất xe điện và chế biến thực phẩm (F&B) đang nổi bật với những nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính, đặt nền móng cho việc tham gia thị trường carbon trong tương lai. Theo TS Nguyễn Thành Công, Phó trưởng phòng Thị trường carbon, Cục Biến đổi Khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hai lĩnh vực này có tiềm năng cao nhờ những giải pháp xanh đã và đang được triển khai.

Thị trường carbon là nơi giao dịch tín chỉ carbon (carbon credit), một loại chứng chỉ cho phép người sở hữu phát thải một tấn CO2 hoặc khí nhà kính tương đương. Đây không chỉ là công cụ kiểm soát phát thải mà còn là cơ hội tài chính cho doanh nghiệp. Ví dụ, Tesla, hãng xe điện Mỹ, đã thu gần 3 tỷ USD từ bán tín chỉ carbon trong năm ngoái, tăng gấp rưỡi so với năm 2023, giúp bù đắp chi phí sản xuất xe điện. Tại Việt Nam, Selex Motors là doanh nghiệp đầu tiên đăng ký thành công dự án tín chỉ carbon, với mục tiêu giảm hơn 197.000 tấn CO2 trong 5 năm.

Ngành giao thông, một trong sáu lĩnh vực phải kiểm kê khí nhà kính theo quy định năm 2024, thải ra 32,9 triệu tấn CO2 tương đương mỗi năm. TP.HCM đang nghiên cứu phát triển tín chỉ carbon từ việc chuyển đổi xe buýt, xe máy giao hàng sang điện, và sử dụng năng lượng mặt trời tại các ga metro. Nếu được hỗ trợ tài chính, miễn lệ phí trước bạ và thuế VAT, thành phố có thể chuyển đổi 80% tài xế xe máy công nghệ sang xe điện vào năm 2027. Những nỗ lực này không chỉ giảm phát thải mà còn tạo ra nguồn tín chỉ carbon có giá trị.

Trong lĩnh vực F&B, nhiều doanh nghiệp đồ uống toàn cầu như Coca-Cola và Heineken đã cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050 hoặc sớm hơn. Tại Việt Nam, các công ty F&B cũng đang áp dụng công nghệ sản xuất sạch, giúp giảm lượng khí thải và tăng cơ hội tham gia thị trường carbon.

Doanh nghiệp xanh đón đầu cơ hội từ thị trường carbon

Tham gia thị trường carbon mang lại lợi ích tài chính đáng kể cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể bán tín chỉ carbon để bổ sung nguồn vốn đầu tư vào công nghệ xanh, đồng thời ứng phó với các biện pháp tài chính carbon từ thị trường quốc tế. Đặc biệt, cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU, dự kiến áp dụng từ năm 2026, sẽ tác động lớn đến các ngành xuất khẩu như sắt thép, xi măng, và phân bón. CBAM yêu cầu doanh nghiệp EU báo cáo phát thải khí nhà kính từ sản phẩm nhập khẩu, đồng thời nộp phí tương ứng với lượng phát thải chưa được bù trừ bởi thuế carbon tại nước xuất khẩu.

Hiện tại, Việt Nam chưa có cơ chế định giá hay thuế carbon. Điều này khiến doanh nghiệp xuất khẩu thép sang EU phải mua tín chỉ carbon để bù đắp, với chi phí CBAM có thể chiếm 20-35% giá trị hàng hóa. Trong khi đó, Singapore áp thuế 25 USD mỗi tấn CO2, giúp giảm phí CBAM cho doanh nghiệp xuất khẩu. Nếu Việt Nam sớm thiết lập thị trường carbon và định giá carbon, doanh nghiệp trong nước sẽ giảm chi phí xuất khẩu và giữ lại nguồn lực tài chính để đầu tư vào các sáng kiến xanh.

Nghị định 119 về phân bổ hạn ngạch khí thải cho phép doanh nghiệp nhiệt điện, xi măng, và sắt thép mua tín chỉ carbon lên tới 30% hạn ngạch được cấp để bù trừ phát thải. Con số này được đánh giá là linh hoạt, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia thị trường tuân thủ. Đối với các ngành xe điện và F&B, việc tham gia thị trường carbon không chỉ giúp giảm chi phí mà còn nâng cao hình ảnh thương hiệu.

Tiềm năng lớn từ thị trường carbon cho doanh nghiệp xanh Việt Nam

Nhìn vào bối cảnh hiện tại, thị trường carbon tại Việt Nam đang ở giai đoạn khởi tạo nhưng hứa hẹn tiềm năng lớn. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với các bộ ngành để xác định thêm các lĩnh vực có thể tham gia, bên cạnh ba ngành tiên phong là nhiệt điện, sắt thép, và xi măng. Theo nhận định của 60s Hôm Nay, các doanh nghiệp xe điện và F&B sẽ tiếp tục dẫn đầu xu hướng giảm thải, đặc biệt khi nhu cầu tín chỉ carbon tăng cao từ các thị trường quốc tế như EU.

Dự báo trong 5-10 năm tới, thị trường carbon Việt Nam sẽ mở rộng, với sự tham gia của nhiều ngành nghề hơn. Các doanh nghiệp cần chuẩn bị ngay từ bây giờ bằng cách đầu tư vào công nghệ xanh, đo lường và báo cáo phát thải khí nhà kính.  Để tận dụng cơ hội, doanh nghiệp cần hợp tác với các tổ chức quốc tế để đăng ký dự án tín chỉ carbon, đồng thời tận dụng các chính sách hỗ trợ từ chính phủ. TS Nguyễn Thành Công nhấn mạnh rằng việc giữ lại giá carbon trong nước, như mô hình của Singapore, sẽ giúp Việt Nam phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn cho các sáng kiến bền vững.

Thanh Duy

Nguồn tham khảo: VnExpress