Giảm thuế VAT 2% đến 2026, kích cầu tiêu dùng Việt Nam

Chính phủ đề xuất giảm 2% thuế VAT cho mọi mặt hàng đến 2026, giảm ngân sách 121.740 tỷ đồng.

Quốc Hội thảo luận giảm 2% thuế VAT đến hết 2026

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV ngày 21/5/2025, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) thảo luận Dự thảo Nghị quyết giảm 2% thuế giá trị gia tăng (VAT – Value Added Tax) cho tất cả mặt hàng, áp dụng từ 1/7/2025 đến 31/12/2026. Chính phủ, thông qua Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, đề xuất chính sách này để kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ doanh nghiệp, và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt 8% năm 2025, tạo nền tảng cho mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026-2030.

Chính sách giảm thuế VAT 2% (từ 10% xuống 8%) áp dụng cho hầu hết hàng hóa, dịch vụ, trừ các nhóm như viễn thông, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, bất động sản, kim loại, khai khoáng (trừ than), và hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (trừ xăng). ĐBQH Trần Anh Tuấn (TP.HCM) nhấn mạnh, chính sách này giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, tạo việc làm, và thúc đẩy tiêu dùng nội địa, đặc biệt trong bối cảnh biến động kinh tế toàn cầu và thuế đối ứng từ Mỹ.

ĐBQH Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) cho biết, các đợt giảm thuế VAT từ 2022 đến đầu 2025 không làm giảm thu ngân sách, mà ngược lại, nguồn thu tăng nhờ tiêu dùng và sản xuất phục hồi. Ông đề xuất mở rộng giảm thuế cho mọi mặt hàng, bao gồm công nghệ, viễn thông, để tăng tổng mức bán lẻ và doanh thu tiêu dùng. ĐBQH Lê Minh Nam (Hậu Giang) ủng hộ mở rộng đối tượng thụ hưởng, nhưng yêu cầu đánh giá kỹ tác động ngân sách và khắc phục vướng mắc, như danh mục hàng hóa loại trừ, để dễ triển khai.

Dự thảo Nghị quyết dự kiến giảm thu ngân sách 121.740 tỷ đồng trong 18 tháng (6 tháng cuối 2025 và cả năm 2026). Tuy nhiên, Bộ Tài chính khẳng định, giảm thuế VAT sẽ hạ giá hàng hóa, kích thích sản xuất, tạo việc làm, và ổn định kinh tế vĩ mô, phù hợp với mục tiêu tài khóa trung hạn và an toàn nợ công.

Tác động giảm thuế VAT đến kinh tế Việt Nam

Giảm 2% thuế VAT, tương đương 121.740 tỷ đồng, là gói hỗ trợ lớn, chiếm khoảng 1,2% GDP dự kiến năm 2025 (10,2 triệu tỷ đồng). So với giai đoạn 2022-2025, khi giảm thuế VAT 2% giúp tổng mức bán lẻ tăng 10-12% hằng năm, chính sách mới dự kiến tiếp tục thúc đẩy tiêu dùng, đặc biệt trong bán lẻ và dịch vụ, chiếm 40% GDP. Hàng hóa giảm giá 1-2%, giúp người tiêu dùng tiết kiệm chi phí, đặc biệt với thực phẩm, quần áo, và thiết bị gia dụng.

Doanh nghiệp hưởng lợi trực tiếp, giảm chi phí sản xuất 1-1,5%, tăng lợi nhuận 2-3% ở các ngành tiêu dùng nhanh (FMCG) như Vinamilk (VNM), Masan (MSN). Ngành bán lẻ, với doanh thu 5,8 triệu tỷ đồng năm 2024, dự kiến tăng trưởng 15% năm 2025, nhờ giá hàng hóa cạnh tranh hơn. Tuy nhiên, các ngành loại trừ như bất động sản, tài chính không được hưởng lợi, có thể làm chậm tăng trưởng ở phân khúc cao cấp (bất động sản giá trên 100 triệu đồng/m²).

Ngân sách giảm thu 121.740 tỷ đồng là thách thức, chiếm 5-6% tổng thu ngân sách 2025 (dự kiến 2,1 triệu tỷ đồng). Tuy nhiên, ĐBQH Trần Hoàng Ngân lưu ý, các đợt giảm thuế trước đây tăng thu gián tiếp qua tiêu dùng và sản xuất, bù đắp 70-80% số giảm. Năm 2023, giảm thuế VAT 2% làm tổng mức bán lẻ tăng 9,6%, đóng góp 0,5% vào GDP. Chính sách mới, với phạm vi mở rộng, có thể tăng GDP thêm 0,7-1% trong 2025-2026, theo ước tính từ kinh nghiệm trước.

Thách thức là danh mục loại trừ (viễn thông, bất động sản) gây khó khăn trong triển khai, như ghi nhận từ ĐBQH Lê Minh Nam. Ví dụ, viễn thông không giảm thuế có thể làm giá dịch vụ 4G, 5G tăng 2-3%, ảnh hưởng người dùng. Thiếu đánh giá chi tiết về tác động tiêu dùng cũng hạn chế khả năng tối ưu chính sách. So với Singapore (GST 9%, không giảm), Việt Nam cần khung pháp lý rõ ràng để đảm bảo tính minh bạch và dễ thực thi.

Dự báo thị trường và khuyến nghị nhà đầu tư

Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi dự báo giảm thuế VAT 2% sẽ đẩy tổng mức bán lẻ tăng 12-15% trong 2025-2026, hỗ trợ ngành tiêu dùng nhanh và bán lẻ. Cổ phiếu ngành bán lẻ như MWG (Thế Giới Di Động), PNJ (Vàng Phú Nhuận) dự kiến tăng 10-12%, nhờ doanh thu cải thiện. Ngành thực phẩm (VNM, MSN) cũng hưởng lợi, với lợi nhuận tăng 8-10%. Tuy nhiên, cổ phiếu bất động sản (VHM, DXG) có thể giảm 5% do không được giảm thuế, làm giá nhà ở cao cấp kém cạnh tranh.

Nhà đầu tư nên phân bổ 30% danh mục vào cổ phiếu bán lẻ (MWG, PNJ) và 20% vào thực phẩm (VNM), lợi suất dự kiến 10-15%/năm. Doanh nghiệp bán lẻ cần tăng khuyến mãi, tận dụng giá hàng hóa thấp, dự kiến tăng doanh thu 5-7%. Người tiêu dùng nên ưu tiên mua sắm thực phẩm, đồ gia dụng trong 2025-2026, tiết kiệm 1-2% chi phí. Ngành bất động sản cần đa dạng sản phẩm giá rẻ (dưới 45 triệu đồng/m²), hưởng gián tiếp từ tiêu dùng tăng.

Chính phủ cần công bố danh mục giảm thuế rõ ràng trước quý III/2025 và đánh giá tác động tiêu dùng mỗi quý. Rủi ro lạm phát toàn cầu, đặc biệt từ thuế đối ứng Mỹ, có thể làm giá hàng nhập khẩu tăng 3-5%, giảm hiệu quả chính sách. Nhà đầu tư cần theo dõi báo cáo bán lẻ quý III/2025, vì tăng trưởng dưới 10% có thể kéo cổ phiếu MWG, PNJ giảm 5-7%. Doanh nghiệp cần ký hợp đồng dài hạn với nhà cung cấp, khóa giá thấp, tiết kiệm 3% chi phí.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Tạp chí Công Thương