Gỡ bỏ rào cản cho thị trường kinh doanh vàng

Thị trường vàng biến động mạnh, người dân xếp hàng mua vàng và chuyển sang giao dịch trực tuyến, đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước cần biện pháp điều chỉnh.

Khan hiếm vàng khiến thị trường bất ổn

Vào sáng ngày 11 tháng 11, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, bà Nguyễn Thị Hồng, đã khai mạc phiên chất vấn kéo dài hai ngày tại kỳ họp thứ 8 của Quốc hội khóa XV. Tại phiên họp này, một trong những vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội và cử tri quan tâm nhất là tình hình khan hiếm vàng trên thị trường và chênh lệch giá vàng trong nước so với thế giới.

Theo báo cáo, tình trạng thiếu hụt nguồn cung vàng miếng đã diễn ra từ đầu tháng 10 khi nhiều người dân không thể mua được vàng miếng tại các ngân hàng thương mại hay từ Công ty TNHH MTV Vàng Bạc Đá Quý Sài Gòn (Công ty SJC). Họ không chỉ phải xếp hàng từ rất sớm tại các cửa hàng vàng và các chi nhánh ngân hàng được cấp phép bán vàng, mà còn gặp khó khăn trong việc mua vàng do số lượng giới hạn.

Khi thị trường chính ngạch không đáp ứng được nhu cầu, không ít người đã phải tìm đến các giao dịch bất hợp pháp trên thị trường chợ đen hoặc tham gia vào các nhóm mua bán vàng qua mạng xã hội, mặc dù điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro về chất lượng sản phẩm.

Trong phiên chất vấn, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng đã lý giải rằng vào cuối tháng 4 năm 2024, Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức đấu thầu vàng miếng nhằm tăng cường cung cấp để rút ngắn khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới. Tuy nhiên, khoảng chênh lệch này vẫn chưa được điều chỉnh đáng kể. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện một số biện pháp tăng cung cho thị trường thông qua các ngân hàng thương mại Nhà nước và Công ty SJC nhưng tình trạng khan hiếm vẫn không giảm đi.

Đề xuất giải pháp tăng nguồn cung vàng

Trả lời câu hỏi về giải pháp tăng nguồn cung vàng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định rằng Việt Nam không chủ động trong việc sản xuất vàng nên nguồn cung hoàn toàn phụ thuộc vào nhập khẩu. Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục theo dõi sát sao tình hình và sẽ can thiệp bằng các biện pháp điều tiết khi cần thiết nhằm ổn định thị trường vàng trong nước.

Một trong những mục tiêu lớn của Ngân hàng Nhà nước là chống hiện tượng “vàng hóa” trong nền kinh tế – tức làm giảm sức hấp dẫn của vàng như một tài sản đầu tư hay đầu cơ. Tuy nhiên, để thực hiện được mục tiêu này, vấn đề then chốt là phải có nguồn cung ổn định để không làm xáo trộn thị trường.

Bà Trần Thị Hồng Thanh, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình, đã đặt ra câu hỏi cho Thống đốc về việc cần có những giải pháp nào để vàng trở thành một nguồn lực tích cực cho nền kinh tế, bởi “vàng để trong dân là vàng chết”. Ông Trịnh Xuân An, Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng an ninh cũng cho biết: “Nghị định 24 quản lý thị trường vàng không cấm doanh nghiệp nhập nguyên liệu về làm vàng trang sức, song thực tế “chúng ta lại cấm” gây ảnh hưởng đến quyền lợi người dân”.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định rằng kinh doanh vàng trang sức là loại hình kinh doanh có điều kiện và Ngân hàng Nhà nước không cấm doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu cho sản xuất vàng trang sức. Tuy nhiên, theo Nghị định 24, Ngân hàng Nhà nước có thể độc quyền trong việc xuất nhập khẩu vàng. Bà Hồng cũng nêu rõ rằng chính sách sẽ được điều chỉnh tùy theo bối cảnh kinh tế trong từng giai đoạn.

Mặc dù vậy, để giảm thiểu tình trạng khan hiếm vàng, nhiều chuyên gia cho rằng cần phải tăng cường nhập khẩu vàng, thậm chí nới lỏng hoặc bỏ bỏ các điều kiện hiện tại về nhập khẩu. Ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA), cho biết trong năm 2023, VGTA đã đề nghị Ngân hàng Nhà nước cho phép một số doanh nghiệp nhập khẩu vàng để làm nguyên liệu chế tác vàng trang sức và mỹ nghệ, nhưng đề xuất này chưa được chấp thuận, do việc thiếu nguyên liệu sẽ dẫn đến sự đứt đoạn trong sản xuất.

Việc nới lỏng điều kiện nhập khẩu cũng sẽ giúp “cởi trói” cho các doanh nghiệp kinh doanh vàng, thúc đẩy sản xuất trang sức và vàng mỹ nghệ, từ đó thúc đẩy nền kinh tế. Ông Huỳnh Trung Khánh cho rằng nhập khẩu vàng sẽ không ảnh hưởng nhiều đến tỷ giá hối đoái. “Ước tính khối lượng vàng tiêu thụ tại Việt Nam rơi vào khoảng 50 – 60 tấn, tương đương khoảng 3 tỷ USD, con số này không quá lớn so với nhập khẩu mỹ phẩm cả chính ngạch lẫn nhập lậu”.

Rõ ràng, nếu các doanh nghiệp được phép nhập khẩu vàng, thị trường sẽ có sự cải thiện rõ rệt, tình trạng khan hiếm vàng có thể được khắc phục, và giá vàng sẽ có xu hướng ổn định hơn. Khi đó, nhu cầu mua vàng trang sức của người dân sẽ được đáp ứng một cách dễ dàng hơn, giảm bớt áp lực mà nhiều người hiện đang phải đối mặt.

Việc cho phép nhập khẩu vàng không chỉ đáp ứng nhu cầu cho thị trường vàng trang sức mà còn giúp phân bổ lại dòng tiền trong xã hội. Điều này sẽ khuyến khích dòng tiền được phân bổ sang các kênh đầu tư khác như sản xuất, kinh doanh, và bất động sản.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: Báo Phụ Nữ Thủ Đô