Tôm Việt gặp sóng gió trước thuế Mỹ

Ngành tôm Việt Nam đối mặt mức thuế chống bán phá giá sơ bộ 35,29% từ Mỹ, gây áp lực lớn lên doanh nghiệp xuất khẩu và thị trường chứng khoán.

Thuế chống bán phá giá 35,29% của Mỹ

Ngành tôm Việt Nam vừa nhận tin dữ khi Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) công bố mức thuế chống bán phá giá (CBPG) sơ bộ lên tới 35,29% trong đợt rà soát lần thứ 19 (POR19). Con số này cao bất thường so với các kỳ trước, khiến Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) nghi ngờ có sai sót trong tính toán. Theo VASEP, mức thuế này không chỉ gây bất lợi cho doanh nghiệp mà còn có thể làm lung lay vị thế của tôm Việt trên thị trường Mỹ – nơi chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu thủy sản.

Trước đây, các doanh nghiệp như Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn (VHC) và Công ty Cổ phần Nam Việt (ANV) từng được hưởng mức thuế CBPG thấp, chỉ 0,09 USD/kg trong năm 2021. Sự chênh lệch lớn giữa mức thuế hiện tại và quá khứ khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại về khả năng cạnh tranh. Thuế CBPG (một loại thuế áp lên hàng hóa nhập khẩu bị nghi bán thấp hơn giá trị thực tế) không chỉ làm tăng chi phí mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến giá bán và lợi nhuận của doanh nghiệp.

Ngành tôm Việt Nam hiện đóng góp hơn 3,5 tỉ USD mỗi năm vào kim ngạch xuất khẩu, trong đó Mỹ là thị trường chủ lực. Tuy nhiên, với mức thuế sơ bộ 35,29%, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm có thể đối mặt với nguy cơ giảm doanh thu, đặc biệt là những công ty phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ. VASEP đã đề nghị DOC xem xét lại, nhấn mạnh rằng mức thuế này có thể không phản ánh đúng thực tế và gây thiệt hại không công bằng cho ngành tôm Việt.

Tác động đến doanh nghiệp

Mức thuế 35,29% không chỉ là thách thức với ngành tôm mà còn tạo sóng gió trên thị trường chứng khoán Việt Nam, nơi các cổ phiếu thủy sản vốn nhạy cảm với biến động chính sách thương mại. Dữ liệu từ năm 2021 cho thấy, khi VHC và ANV được áp thuế thấp (0,09 USD/kg), cổ phiếu của hai doanh nghiệp này từng ghi nhận tăng trưởng tích cực nhờ lợi thế cạnh tranh. 

Ngược lại, mức thuế sơ bộ hiện tại có thể gây áp lực giảm giá cổ phiếu, đặc biệt với các công ty có tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ cao.Mức thuế CBPG cao sẽ làm tăng chi phí sản xuất và xuất khẩu, từ đó thu hẹp biên lợi nhuận của doanh nghiệp.

Ảnh hướng tới thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán cũng phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư trước rủi ro thuế quan. Trong bối cảnh VN-Index đang duy trì xu hướng tăng ngắn hạn quanh mốc 1.300 điểm, áp lực từ thuế quan có thể khiến các cổ phiếu thủy sản như VHC, ANV, hay Minh Phú (MPC) đối mặt với biến động mạnh. Nhà đầu tư cần theo dõi sát các phiên giao dịch, đặc biệt khi thị trường có dấu hiệu rung lắc (biến động giá mạnh trong ngắn hạn) do tin tức liên quan đến đàm phán thuế quan giữa Việt Nam và Mỹ.

Ngoài ra, mức thuế cao còn có thể thúc đẩy các doanh nghiệp tôm Việt tìm kiếm thị trường thay thế như EU, Nhật Bản, hoặc Trung Quốc. Tuy nhiên, việc mở rộng thị trường không dễ dàng do yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng và chi phí vận chuyển. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải tái cấu trúc chiến lược kinh doanh, đồng thời cải thiện năng lực cạnh tranh về giá và chất lượng sản phẩm.

Tương lai của ngành Tôm Việt

Nhìn về tương lai, ngành tôm Việt Nam sẽ đối mặt với nhiều thách thức nhưng cũng không thiếu cơ hội nếu đàm phán thuế quan đạt kết quả tích cực. Kịch bản lạc quan nhất là Việt Nam đạt thỏa thuận với Mỹ, giảm mức thuế CBPG về ngưỡng hợp lý (dưới 5%), giúp duy trì lợi thế cạnh tranh của tôm Việt.

Tuy nhiên, trong kịch bản xấu, nếu mức thuế 35,29% được giữ nguyên hoặc tăng thêm, ngành tôm có thể mất đi thị phần tại Mỹ, đẩy các doanh nghiệp vào tình trạng khó khăn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cổ phiếu thủy sản mà còn tác động dây chuyền đến các ngành liên quan như logistics, chế biến thực phẩm, và ngân hàng (do giảm nhu cầu vay vốn). Nhà đầu tư cần thận trọng, ưu tiên các cổ phiếu có nền tảng tài chính vững mạnh và không phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Mỹ.

Chiến lược đầu tư thị trường

Lời khuyên thực tiễn là nhà đầu tư nên tập trung vào các doanh nghiệp có chiến lược đa dạng hóa thị trường hoặc đang hưởng lợi từ xu hướng phục hồi kinh tế. Ví dụ, các công ty đầu tư công, bán lẻ, hoặc ngân hàng có thể là lựa chọn an toàn hơn trong bối cảnh bất ổn về thuế quan. Đối với doanh nghiệp tôm, cần đẩy mạnh cải tiến công nghệ chế biến, tối ưu chi phí sản xuất, và tìm kiếm các hiệp định thương mại tự do (FTA) để giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Đàm phán thuế quan giữa Việt Nam và Mỹ, dự kiến bắt đầu từ ngày 7/5/2025, sẽ là yếu tố then chốt định hình tương lai ngành tôm. Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, Marc E. Knapper, bày tỏ lạc quan về kết quả đàm phán, nhưng nhà đầu tư cần chuẩn bị cho kịch bản thị trường rung lắc trong ngắn hạn.

Ngành tôm Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng khi mức thuế chống bán phá giá 35,29% từ Mỹ tạo ra thách thức lớn nhưng cũng mở ra cơ hội tái cấu trúc và đa dạng hóa thị trường. Nhà đầu tư và doanh nghiệp cần linh hoạt, tận dụng đàm phán thuế quan và xu hướng kinh tế toàn cầu để vượt qua sóng gió, hướng tới tăng trưởng bền vững.

Khánh Nhi