Nhật Bản và 18 năm đầu tư chiến lược tại Việt Nam

Tập đoàn tài chính Nhật Bản Sumitomo Mitsui Financial Group (SMFG) đã đầu tư mạnh mẽ vào Việt Nam trong 18 năm qua, thông qua SMBC, với các thương vụ lớn như VPBank, FE Credit, và dự án hạ tầng. Nhật Bản đang khẳng định vị thế tại thị trường Việt Nam, tập trung vào tài chính xanh và ngân hàng số.

Hành trình tài chính từ Nhật Bản

Tập đoàn Nhật Bản Sumitomo Mitsui Financial Group (SMFG), một trong những tổ chức tài chính lớn nhất thế giới với tổng tài sản hơn 2.000 tỉ USD, đã xây dựng dấu ấn mạnh mẽ tại Việt Nam trong 18 năm qua. Thông qua ngân hàng thành viên SMBC, Nhật Bản đã triển khai chiến lược “multi-franchise,” đầu tư trực tiếp vào các tổ chức tài chính bản địa để thâm nhập sâu vào thị trường.

Tính đến cuối năm tài khóa 2023, SMFG ghi nhận tổng tài sản 281,3 ngàn tỉ yên, lợi nhuận ròng đạt 1,18 ngàn tỉ yên (~8,7 tỉ USD). Trong quý III/2024, SMBC đạt lợi nhuận 410,8 tỉ yên (~2,65 tỉ USD), tăng 54% nhờ điều chỉnh danh mục đầu tư và tận dụng thay đổi chính sách lãi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản.

Chiến lược đầu tư từ Nhật Bản không chỉ tập trung vào mở chi nhánh mà còn hướng đến hợp tác chiến lược, giúp SMFG hiểu rõ hệ sinh thái tài chính Việt Nam.

Thâm nhập thị trường ngân hàng Việt

SMBC, công ty con chủ lực của SMFG, bắt đầu hiện diện tại Việt Nam từ năm 2007 với khoản đầu tư 225 triệu USD để sở hữu 15% cổ phần Eximbank. Giai đoạn đầu, Nhật Bản hỗ trợ Eximbank phát triển mảng bán lẻ, đào tạo nhân sự, và cải thiện quản trị. Tuy nhiên, do xung đột nội bộ, SMBC thoái vốn vào năm 2023, thu về 6.000 tỉ đồng sau 15 năm hợp tác.

Năm 2023, Nhật Bản tiếp tục khẳng định cam kết với Việt Nam qua thương vụ đầu tư 1,5 tỉ USD vào 15% cổ phần VPBank, trở thành khoản đầu tư lớn nhất trong ngành ngân hàng Việt. Với nguồn vốn này, VPBank nâng vốn điều lệ lên 5,7 tỉ USD, củng cố vị thế dẫn đầu. SMFG hỗ trợ VPBank phát triển sản phẩm tín dụng xanh, ngân hàng số, và tài trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, mang đậm dấu ấn tài chính từ Nhật Bản.

Thương vụ này thể hiện chiến lược dài hạn của Nhật Bản trong việc xây dựng đầu cầu tài chính tại Việt Nam, tận dụng độ mở của thị trường.

Tăng cường tài chính tiêu dùng

Ngoài VPBank, Nhật Bản thông qua SMBC đã đầu tư vào FE Credit, công ty con của VPBank, với 49% cổ phần. Dù thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam gặp khó khăn trong 2023–2024 do nợ xấu tăng và nhu cầu vay giảm, SMFG vẫn cam kết đồng hành.

SMBC cử đội ngũ chuyên gia hỗ trợ FE Credit tái cấu trúc, siết chặt quy trình cấp tín dụng, và nâng cao quản trị, giúp công ty sẵn sàng phục hồi khi thị trường khởi sắc. Chiến lược này cho thấy tầm nhìn của Nhật Bản trong việc đặt cược vào tiềm năng dài hạn của thị trường tiêu dùng Việt Nam.

Sự hiện diện của Nhật Bản trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng không chỉ mang lại nguồn vốn mà còn chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm quản lý tiên tiến.

Đầu tư đa lĩnh vực tại Việt Nam

SMFG và SMBC không chỉ tập trung vào ngân hàng mà còn mở rộng sang bất động sản và hạ tầng. Năm 2019, Nhật Bản hợp tác với BRG để phát triển dự án Thành phố Thông minh Bắc Hà Nội, trị giá 4,2 tỉ USD. Dù đã khởi công, dự án vẫn chưa có bước tiến rõ nét.

Cũng trong năm 2019, SMBC đầu tư 3.000 tỉ đồng vào giai đoạn 3 khu công nghiệp Thăng Long II tại Hưng Yên, và tham gia dự án BOT Nhiệt điện Vân Phong 1 với tổng vốn 2,58 tỉ USD. Những dự án này thể hiện tham vọng của Nhật Bản trong việc góp phần phát triển hạ tầng Việt Nam.

Ngoài ra, Nhật Bản qua SMBC Nikko Securities từng sở hữu 14,9% cổ phần Công ty Chứng khoán Dầu khí (PSI) từ năm 2011, nhưng đã thoái vốn năm 2023 với mức lỗ 34%. Tương tự, khoản đầu tư vào Bảo Việt (BVH) năm 2019 trị giá 173 triệu USD hiện giảm còn 1.740 tỉ đồng, dù nhận được gần 200 tỉ đồng cổ tức.

Cam kết tài chính xanh

SMFG là một trong những tập đoàn tài chính Nhật Bản tiên phong cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2030. Tập đoàn đã ngừng tài trợ dự án điện than và chuyển hướng sang tài chính bền vững, tập trung vào năng lượng tái tạo và logistics tại châu Á, trong đó Việt Nam là trọng tâm.

Thông qua VPBank, Nhật Bản thúc đẩy các sản phẩm tín dụng xanh, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ áp dụng mô hình kinh doanh bền vững. SMBC cũng tư vấn VPBank về quản trị rủi ro và phát triển sản phẩm tài chính đạt chuẩn quốc tế, góp phần hiện đại hóa ngành tài chính Việt Nam.

Cam kết tài chính xanh của Nhật Bản không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn nâng cao hình ảnh của SMFG tại thị trường Việt Nam.

Hoạt động trực tiếp và chiến lược dài hạn

SMBC duy trì hai chi nhánh tại TP.HCM và Hà Nội, phục vụ các tập đoàn lớn, nhà đầu tư Nhật Bản, và doanh nghiệp FDI. Các sản phẩm chủ lực bao gồm tài trợ chuỗi cung ứng, tài chính thương mại, và tài trợ hạ tầng, giúp SMBC kiểm soát đa tầng hệ sinh thái tài chính tại Việt Nam.

Chiến lược “multi-franchise” của Nhật Bản cho phép SMFG không chỉ rót vốn mà còn thấu hiểu thị trường nội địa, tạo nền tảng cho tăng trưởng dài hạn. Dù một số thương vụ như PSI và Bảo Việt chưa đạt kỳ vọng, sự kiên trì của SMFG cho thấy niềm tin vào tiềm năng của Việt Nam.

Chiến lược đầu tư của Nhật Bản tại Việt Nam là sự kết hợp giữa tầm nhìn toàn cầu và sự nhạy bén địa phương, mang lại giá trị bền vững.

Tầm nhìn tương lai tại Việt Nam

Sau 18 năm, Nhật Bản qua SMFG và SMBC đã để lại dấu ấn sâu đậm tại Việt Nam, từ ngân hàng, tài chính tiêu dùng đến hạ tầng. Các thương vụ lớn như VPBank và FE Credit, cùng cam kết tài chính xanh, cho thấy SMFG không chỉ tìm kiếm lợi nhuận mà còn góp phần định hình hệ sinh thái tài chính hiện đại.

Năm 2025 là cột mốc để Nhật Bản tiếp tục mở rộng ảnh hưởng, tận dụng độ mở của thị trường Việt Nam và nhu cầu về tài chính bền vững. Với chiến lược dài hạn, SMFG đang đặt nền móng cho một giai đoạn tăng trưởng mới, khẳng định vị thế của Nhật Bản trong bức tranh tài chính toàn cầu.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Vietnamfinance.vn