400.000 tỷ vốn tư nhân kích hoạt loạt dự án metro và cảng biển phía Nam

Từ metro hàng chục km đến cảng biển chiến lược, hàng loạt tập đoàn tư nhân đề xuất đầu tư quy mô kỷ lục, tạo nên cuộc đua hạ tầng lớn nhất miền Nam.

Làn sóng siêu dự án dồn dập xuất hiện

Khoảng ba tháng gần đây, thị trường hạ tầng phía Nam chứng kiến sự nhập cuộc mạnh mẽ của các tập đoàn tư nhân hàng đầu. Những cái tên như Sun Group, Vingroup, THACO, Hòa Phát, DonaCoop hay Đại Quang Minh liên tục đưa ra đề xuất có tổng vốn lên đến hàng trăm nghìn tỷ đồng.

Tại TP.HCM, Vingroup đề xuất tuyến metro dài 48,5 km nối trung tâm thành phố với Khu đô thị lấn biển Cần Giờ, tổng mức đầu tư từ 76.000 đến 102.000 tỷ đồng. Sun Group cũng không đứng ngoài cuộc khi xin nghiên cứu tuyến đường ven sông Sài Gòn quy mô 8–10 làn xe và tuyến metro hoặc tramway dài 40 km qua địa phận Củ Chi, thanh toán theo mô hình BT bằng quỹ đất hơn 4.100 ha.

Không kém cạnh, liên danh DonaCoop – VinaCapital đề xuất rót 65.000 tỷ đồng xây dựng tuyến metro kết nối trực tiếp TP.HCM với Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Tuyến dài 38,5 km này có vai trò kéo dài metro số 1 hiện hữu, tạo trục vận tải hành khách tốc độ cao xuyên suốt từ trung tâm đến “siêu sân bay”.

Metro số 2 và chuỗi dự án liên vùng

Một trong những tâm điểm của làn sóng đầu tư là Metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) dài hơn 11 km, tổng vốn 47.900 tỷ đồng. Tuyến xuyên tâm đi qua 6 quận trung trọng điểm, hiện đang thu hút sự quan tâm của nhiều liên danh trong và ngoài nước.

Đáng chú ý, liên danh Đại Dũng – CC1 – Hòa Phát mong muốn tham gia với vai trò tổng thầu EPC. Power China và Fecon cũng đưa ra phương án huy động vốn cho dự án. Đây là minh chứng cho sức hút lan tỏa của hạ tầng metro đối với khối tư nhân.

Ngoài phạm vi TP.HCM, hàng loạt dự án kết nối liên vùng cũng được đề xuất. Đại Quang Minh xin nghiên cứu tuyến đường từ Đồng Xoài (Bình Phước) đến Vành đai 4 qua Đồng Nai, vốn giai đoạn 1 hơn 22.600 tỷ đồng. Những công trình này được kỳ vọng mở rộng không gian phát triển cho toàn vùng Đông Nam Bộ.

Cảng biển và hạ tầng chiến lược

Bên cạnh metro, cảng biển cũng trở thành “mảnh đất vàng” cho nhà đầu tư. THACO đã đề xuất rót hơn 50.000 tỷ đồng vào bến cảng Cái Mép Hạ, với tham vọng đưa nơi đây thành cảng cửa ngõ, trung chuyển quốc tế lớn nhất phía Nam.

Song song với khu vực tư nhân, hàng loạt dự án công cũng đang được triển khai. Vành đai 3 TP.HCM, vốn gần 75.400 tỷ đồng, đang được thi công rầm rộ để kịp thông xe vào cuối 2025. Các tuyến cao tốc TP.HCM – Mộc Bài (19.600 tỷ đồng) và Biên Hòa – Vũng Tàu (17.800 tỷ đồng) cũng đang được đẩy nhanh tiến độ, tạo thành mạng lưới giao thông đồng bộ.

Khi cộng hưởng, các dự án metro, cảng biển và cao tốc hứa hẹn định hình lại dòng chảy vận tải và thương mại của toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Cơ hội và thách thức song hành

Theo các chuyên gia, làn sóng đề xuất đầu tư dồn dập bắt nguồn từ những thay đổi lớn trong chính sách. Luật PPP 2020 và Luật Đường sắt 2025 đã rút ngắn quy trình phê duyệt, trao quyền chủ động nhiều hơn cho địa phương và doanh nghiệp. Mô hình BT cũng quay lại, trở thành “nam châm” với những tập đoàn sở hữu quỹ đất lớn.

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, nhiều cảnh báo cũng được đặt ra. Nếu chỉ đầu tư vào công trình lõi mà bỏ qua kết nối và dịch vụ phụ trợ, các siêu dự án có nguy cơ trở thành “ốc đảo hạ tầng” kém hiệu quả. Ngoài ra, nguồn cung vật liệu xây dựng, đặc biệt là cát san lấp, đang là nút thắt lớn khi cơ chế cấp mỏ tạm thời thiếu khung pháp lý.

Dù vậy, với sự tham gia của cả khu vực công lẫn tư nhân, cùng nền tảng chính sách mới, giới phân tích tin rằng miền Nam đang bước vào giai đoạn bùng nổ hạ tầng chưa từng có, mở đường cho tăng trưởng kinh tế dài hạn.

Thùy Linh