4 điểm khó của thương mại điện tử Việt Nam khi cạnh tranh với Trung Quốc

Thương mại điện tử Việt Nam đang đối mặt với áp lực lớn từ hàng giá rẻ Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt về giá cả, logistics và công nghệ.

Cạnh tranh giá cả: Thách thức lớn nhất cho thương mại điện tử Việt

Giá cả luôn là yếu tố hàng đầu trong cuộc đua của thị trường thương mại điện tử. Trong những năm gần đây, hàng hóa Trung Quốc với mức giá siêu rẻ đã ồ ạt xuất hiện trên các sàn TMĐT Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Công ty TNHH Giải pháp Công nghệ Logistics (LTS), giá thành thấp của hàng Trung Quốc không chỉ đến từ chi phí sản xuất mà còn nhờ chiến lược phân phối thông minh.

Một trong những yếu tố chính giúp hàng Trung Quốc duy trì giá rẻ là khả năng tối ưu chuỗi cung ứng. Trung Quốc sở hữu hệ thống sản xuất khép kín và hiện đại, giúp giảm thiểu chi phí đáng kể. 

Thêm vào đó, các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc thường được kê khai dưới dạng hàng cá nhân, giúp tiết kiệm thuế so với hàng hóa thương mại chính ngạch. 

Giá xuất xưởng của hàng hóa Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 60-70% giá bán lẻ tại Việt Nam, tạo ra khoảng cách rất lớn với các sản phẩm nội địa. Sự chênh lệch này khiến các doanh nghiệp Việt gặp khó khăn khi phải cạnh tranh trong bối cảnh người tiêu dùng Việt Nam ngày càng ưu tiên hàng giá rẻ.

Hạ tầng logistics: Điểm hạn chế của thương mại điện tử Việt Nam

Trong cuộc đua thương mại điện tử, logistics đóng vai trò then chốt. So với Trung Quốc, Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt về cơ sở hạ tầng và hiệu quả vận hành. 

Trung Quốc vượt trội nhờ hệ thống cảng biển hiện đại, mạng lưới đường cao tốc và đường sắt cao tốc kết nối toàn quốc. Các cảng lớn như Thượng Hải, Quảng Châu hay Thâm Quyến không chỉ dẫn đầu thế giới về năng suất mà còn được tích hợp công nghệ tiên tiến, giúp tối ưu hóa quy trình lưu trữ và vận chuyển.

Ngược lại, Việt Nam dù đã có những cải thiện đáng kể trong một thập kỷ qua nhưng hệ thống cảng biển lớn như Cát Lái (TP.HCM) hay Hải Phòng vẫn phụ thuộc nhiều vào nhân lực và thiếu sự tự động hóa. Đường bộ và đường sắt chưa phát triển đồng đều, gây khó khăn trong việc vận chuyển hàng hóa đến các vùng sâu, vùng xa. Bên cạnh đó, các công ty logistics nội địa vẫn hoạt động rời rạc, với quy mô nhỏ lẻ và công nghệ hạn chế, dẫn đến chi phí vận hành cao hơn so với các đối thủ quốc tế.

Điều này khiến logistics Việt Nam chưa thể thể theo kịp tốc độ phát triển của Trung Quốc, tạo nên rào cản lớn trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của thương mại điện tử Việt Nam

Công nghệ và sự bành trướng của nền tảng Trung Quốc

Các nền tảng TMĐT Trung Quốc như Temu, Taobao và 1688 không chỉ mang theo hàng hóa giá rẻ mà còn áp dụng những công nghệ hiện đại vào vận hành. Trung Quốc đã triển khai dịch vụ giao hàng bằng drone tại các khu vực nông thôn, tích hợp AI, blockchain và IoT vào quản lý chuỗi cung ứng, mang đến trải nghiệm mua sắm liền mạch và hiện đại cho người tiêu dùng.

Trong khi đó, các doanh nghiệp thương mại điện tử Việt Nam vẫn đang gặp nhiều hạn chế. Các nền tảng lớn như Tiki hay Sendo đang chật vật cạnh tranh với Shopee, Lazada và TikTok – những tên tuổi vốn đã quen thuộc với người tiêu dùng Việt Nam. Việc các nền tảng mới từ Trung Quốc gia nhập với chiến lược giảm giá sâu và giao hàng siêu nhanh khiến các doanh nghiệp nội địa càng thêm áp lực.

Hành vi tiêu dùng tại Việt Nam cũng góp phần gia tăng khó khăn. Người dùng Việt Nam ngày càng quen với việc mua sắm trực tuyến, ưu tiên giá rẻ hơn so với thương hiệu, khiến các doanh nghiệp nội gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng lòng trung thành từ khách hàng. Điều này càng làm giảm sức cạnh tranh của các thương hiệu nội địa trước sự bành trướng của các sản phẩm từ Trung Quốc.

Hành vi tiêu dùng và nhận thức thương hiệu 

Người tiêu dùng Việt ưu tiên giá rẻ khi mua sắm trực tuyến, điều này khiến sản phẩm Trung Quốc dễ dàng chiếm lĩnh thị trường nhờ chi phí thấp và sản xuất quy mô lớn.

Ngoài ra, người Việt cũng thường bị thu hút bởi các chương trình giảm giá sâu, khiến các doanh nghiệp trong nước gặp khó khăn trong việc cạnh tranh. Thói quen “dùng thử” hàng hóa giá rẻ và dễ dàng thay đổi sản phẩm cũng làm giảm lòng trung thành với thương hiệu.

Thêm vào đó, người tiêu dùng Việt không chú trọng nhiều vào thương hiệu mà chủ yếu so sánh giá cả và tính năng sản phẩm, tạo khó khăn cho các doanh nghiệp trong nước trong việc xây dựng thương hiệu. Các nền tảng thương mại điện tử xuyên quốc gia giúp sản phẩm Trung Quốc dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng, gây áp lực lớn lên các thương hiệu Việt.

Cuộc cạnh tranh trong thương mại điện tử không chỉ là bài toán giá cả mà còn đòi hỏi chiến lược toàn diện từ logistics đến công nghệ. Doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng thích nghi và đầu tư để không bị tụt lại trong cuộc đua thương mại điện tử trên chính sân nhà.

Chí Toàn

Xem thêm tin tại đây