Vốn ngoại kỳ vọng 1 tỉ USD khi Việt Nam nâng hạng thị trường

Vốn ngoại có thể tăng 1 tỉ USD khi Việt Nam nâng hạng thị trường, nhờ cải cách mạnh mẽ từ Chính phủ.

Vốn ngoại đón đầu cơ hội nâng hạng

Ngày 17/7/2025, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng tiếp đoàn công tác FTSE Russell, tổ chức cung cấp chỉ số tài chính và xếp hạng thị trường chứng khoán toàn cầu. Cuộc gặp nhấn mạnh nỗ lực cải cách của Việt Nam nhằm nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) từ cận biên lên mới nổi, một mục tiêu chiến lược giai đoạn 2025-2030.

Ông Gerald Toledano, Giám đốc mảng sản phẩm cổ phiếu và đa tài sản của FTSE Russell, đánh giá Việt Nam là thị trường có thanh khoản cao nhất ASEAN, vượt qua Thái Lan và Singapore. Thanh khoản (khả năng mua bán chứng khoán nhanh chóng với chi phí thấp) là yếu tố quan trọng trong đánh giá nâng hạng, giúp TTCK Việt Nam duy trì vị thế trong danh sách theo dõi của FTSE Russell từ năm 2018.

Nổi bật trong các cải cách là việc gỡ bỏ quy định ký quỹ trước giao dịch (prefunding), yêu cầu nhà đầu tư phải có đủ tiền trước khi đặt lệnh mua. Quy định này từng là rào cản lớn, làm giảm tính linh hoạt của nhà đầu tư nước ngoài. Việc loại bỏ đã được FTSE Russell ghi nhận, củng cố triển vọng nâng hạng. Nếu thành công, dòng vốn ngoại từ các quỹ chỉ số toàn cầu có thể tăng thêm 1 tỉ USD, mở rộng cơ hội tiếp cận vốn cho doanh nghiệp niêm yết.

Bộ Tài chính đang phối hợp với Ngân hàng Nhà nước để đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài. Dự thảo sửa đổi Thông tư 17/2024/TT-NHNN giảm yêu cầu hợp pháp hóa lãnh sự, rút ngắn thời gian xử lý, tạo điều kiện thuận lợi hơn. Hệ thống công nghệ KRX, vận hành từ tháng 5/2025, cũng đặt nền móng cho cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP – hệ thống đảm bảo thanh toán giao dịch chứng khoán), dự kiến triển khai năm 2027.

Ngoài ra, sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP nhằm nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài tại doanh nghiệp niêm yết, hướng đến minh bạch hơn. Các sản phẩm tài chính mới, phù hợp chuẩn quốc tế, cùng ứng dụng công nghệ số vào giám sát và xử lý thủ tục hành chính, cũng được đẩy mạnh để nâng chất lượng thị trường.

Tác động của cải cách thị trường chứng khoán

Việc Việt Nam được đánh giá là thị trường có thanh khoản cao nhất ASEAN phản ánh sức hút ngày càng lớn của TTCK. Thanh khoản mạnh giúp giảm rủi ro giao dịch, thu hút vốn ngoại và tăng tính cạnh tranh so với các thị trường khu vực. GDP tăng trưởng 7,52% trong 6 tháng đầu năm 2025, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, cho thấy nền tảng vĩ mô ổn định, hỗ trợ TTCK phát triển bền vững.

So với lịch sử, TTCK Việt Nam đã có bước tiến dài. Từ năm 2000, khi Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) ra đời, thị trường chỉ có vài doanh nghiệp niêm yết với vốn hóa khiêm tốn. Đến nay, với hơn 1.700 mã cổ phiếu, TTCK đã trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng, đặc biệt cho hạ tầng và chuyển đổi số. Tuy nhiên, giới hạn sở hữu nước ngoài và cơ chế thanh toán từng là điểm nghẽn, khiến dòng vốn ngoại chững lại trong giai đoạn 2020-2024, với bán ròng liên tục.

Việc gỡ bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch là bước đột phá, đáp ứng tiêu chí quan trọng của FTSE Russell. Hệ thống KRX, với khả năng xử lý giao dịch nhanh và an toàn, không chỉ nâng cao hiệu quả vận hành mà còn tạo tiền đề cho các sản phẩm mới như bán khống hay giao dịch trong ngày. Cơ chế CCP, dự kiến triển khai năm 2027, sẽ giảm rủi ro thanh toán, tăng niềm tin cho nhà đầu tư quốc tế.

Nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài, theo sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP, giúp doanh nghiệp niêm yết tiếp cận vốn ngoại dễ dàng hơn. Hiện tại, nhiều doanh nghiệp lớn trong ngành ngân hàng và bất động sản bị hạn chế room nước ngoài, khiến quỹ đầu tư quốc tế khó tham gia. Cải cách này không chỉ thu hút vốn mà còn thúc đẩy minh bạch thông tin (information disclosure), yếu tố then chốt để đáp ứng chuẩn quốc tế.

FTSE Russell dự báo dòng vốn ngoại tăng 1 tỉ USD nếu nâng hạng thành công. Con số này, dù khiêm tốn so với các thị trường mới nổi như Philippines (tỷ trọng 0,7% trong quỹ ETF), vẫn mang ý nghĩa biểu tượng. Nâng hạng sẽ khẳng định vị thế TTCK Việt Nam, thu hút các quỹ đầu tư tổ chức lớn, giảm phụ thuộc vào nhà đầu tư cá nhân (hiện chiếm 99,82% giao dịch).

Dự báo thị trường và lời khuyên cho nhà đầu tư

60s Hôm Nay nhận định, TTCK Việt Nam sẽ thu hút vốn ngoại mạnh mẽ trong nửa cuối 2025, nhờ cải cách và triển vọng nâng hạng vào tháng 9/2025. Dòng vốn 1 tỉ USD, theo FTSE Russell, sẽ tập trung vào ngân hàng, chứng khoán, và bất động sản. Ngân hàng Thế giới dự báo nâng hạng có thể mang về 7,2 tỉ USD/năm, tổng cộng 25 tỉ USD đến 2030.

Cải cách thủ tục mở tài khoản và cơ chế CCP sẽ giúp nhà đầu tư nước ngoài tham gia dễ dàng, đặc biệt vào cổ phiếu blue-chip. Tuy nhiên, rủi ro tỷ giá USD/VND và biến động địa chính trị có thể ảnh hưởng dòng vốn ngắn hạn. Nhà đầu tư cá nhân nên ưu tiên cổ phiếu ngân hàng, bất động sản, nhưng cần phân bổ danh mục hợp lý để quản lý rủi ro.

Doanh nghiệp cần nâng cao minh bạch tài chính và quản trị để thu hút vốn ngoại bền vững. Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, dù chậm, vẫn là cơ hội tăng quy mô thị trường. Nhà đầu tư nên theo dõi đánh giá của FTSE Russell, đặc biệt tháng 3/2026, để nắm bắt thời điểm dòng vốn tăng mạnh. Trong bất động sản, vốn ngoại có thể tập trung vào hạ tầng và khu công nghiệp, nhưng doanh nghiệp cần cải thiện công bố thông tin để tận dụng cơ hội.

Cải cách mạnh mẽ, từ gỡ bỏ ký quỹ trước giao dịch đến triển khai hệ thống KRX, đang đưa TTCK Việt Nam tiến gần mục tiêu nâng hạng. Dòng vốn ngoại 1 tỉ USD là khởi đầu, mở ra cơ hội cho doanh nghiệp và nhà đầu tư. Duy trì minh bạch và hiện đại hóa thị trường sẽ đảm bảo sức hút lâu dài.

Bảo Long

Nguồn tham khảo: Tin Nhanh Chứng Khoán