Việt Nam chấp nhận lạm phát cao để thúc đẩy GDP

Việt Nam điều chỉnh mục tiêu kiểm soát lạm phát từ mức cố định 4% sang khoảng 4-4,5%, đặt ra câu hỏi liệu nền kinh tế có đang chấp nhận lạm phát cao để đạt tăng trưởng cao hơn.

Một thập kỷ kiểm soát lạm phát ổn định

Trong suốt 10 năm qua, Việt Nam đã duy trì dưới 4%, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và củng cố niềm tin vào đồng nội tệ. Năm 2024, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân tăng 3,63% so với năm trước, thấp hơn mức mục tiêu 4,5% mà Quốc hội đề ra. Tính riêng tháng 12/2024, CPI tăng 2,94% so với cùng kỳ năm trước.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, việc duy trì lạm phát ở mức thấp là một thành tựu quan trọng. Trên thế giới, nhiều quốc gia phải đối mặt với áp lực lạm phát cao hơn. Tại Mỹ, lạm phát năm 2024 đạt 2,7%, trong khi khu vực Eurozone ghi nhận mức 2,2%. Một số nền kinh tế châu Á như Ấn Độ và Nhật Bản cũng chứng kiến mức tăng lần lượt là 5,5% và 2,9%.

Theo các chuyên gia, có ba yếu tố chính giúp Việt Nam kiểm soát tốt trong một thập kỷ qua. Thứ nhất, tốc độ tăng cung tiền trong giai đoạn 2014-2023 chỉ ở mức 13,8%, thấp hơn đáng kể so với mức trung bình 27,1% của giai đoạn 2004-2013. Thứ hai, lãi suất thực dương được duy trì ở mức trung bình 3,7%/năm đối với tiền gửi kỳ hạn 12 tháng, cao hơn đáng kể so với giai đoạn 2004-2014. Thứ ba, tỷ giá USD/VND trong 10 năm qua ổn định hơn, với mức giảm giá trung bình 1,6%/năm, thấp hơn mức 2,9%/năm của giai đoạn trước đó.

TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế – Tài chính, nhận định rằng chính sách tiền tệ thận trọng, lãi suất thực dương và tỷ giá ổn định là ba yếu tố then chốt giúp kiểm soát lạm phát. Những yếu tố này không chỉ hỗ trợ ổn định giá cả mà còn tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế bền vững.

Rủi ro lạm phát và áp lực tăng trưởng năm 2025

Bước sang năm 2025, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng lạm phát có thể chịu áp lực lớn hơn do các yếu tố trong nước và quốc tế. Bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê Giá (Tổng cục Thống kê), cho rằng căng thẳng địa chính trị, biến động thương mại và hiện tượng thời tiết cực đoan có thể tác động mạnh đến giá cả hàng hóa toàn cầu, kéo theo rủi ro lạm phát gia tăng. Bên cạnh đó, chính sách thuế mới và các biện pháp bảo hộ thương mại cũng có thể khiến giá nguyên vật liệu nhập khẩu tăng cao, gây áp lực lên giá thành sản phẩm trong nước.

Ngoài ra, các biện pháp kích cầu, chính sách hạ lãi suất và mở rộng đầu tư công có thể làm gia tăng nhu cầu tiêu dùng, đẩy giá cả lên cao nếu không được kiểm soát tốt. Việc điều chỉnh giá điện, học phí, dịch vụ y tế theo cơ chế thị trường cũng có thể góp phần làm gia tăng lạm phát.

Một yếu tố khác cần lưu ý là hiệu ứng kỳ vọng lạm phát. Khi lạm phát duy trì ở mức cao, người lao động có xu hướng đòi hỏi mức lương cao hơn, dẫn đến vòng xoáy giá cả và tiền lương. Điều này từng xảy ra vào năm 2022, khi lạm phát gia tăng do cú sốc nguồn cung nhưng sau đó trở nên kéo dài và khó kiểm soát hơn.

Chiến lược kiểm soát lạm phát và ổn định tăng trưởng

Trước những thách thức của năm 2025, Việt Nam đã đặt mục tiêu kiểm soát lạm phát trong khoảng 4-4,5%, thay vì giữ cố định ở mức 4% như trước đây. Điều này đặt ra câu hỏi liệu nền kinh tế có chấp nhận lạm phát cao hơn để đạt tăng trưởng mạnh mẽ hơn hay không.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, mối quan hệ giữa lạm phát và tăng trưởng không phải lúc nào cũng tỷ lệ thuận. Lý thuyết đường cong Phillips, vốn cho rằng lạm phát cao hơn sẽ giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và thúc đẩy tăng trưởng, không phải lúc nào cũng đúng trong thực tế. Có thể xảy ra trường hợp lạm phát tăng nhưng GDP không tăng tương ứng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế.

Để đảm bảo kiểm soát lạm phát mà vẫn duy trì tăng trưởng ổn định, Việt Nam cần có chiến lược điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt. Các biện pháp quan trọng bao gồm kiểm soát chặt chẽ cung tiền, duy trì lãi suất hợp lý, và đảm bảo tỷ giá ổn định. Chính sách tài khóa cũng cần được cân nhắc thận trọng, hạn chế bội chi ngân sách và tập trung vào các khoản đầu tư có hiệu quả cao.

Ngoài ra, Nhà nước cần kiểm soát giá các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu, điện, thực phẩm và thuốc men để tránh tình trạng tăng giá đột biến. Đẩy mạnh sản xuất trong nước và củng cố chuỗi cung ứng nội địa cũng là những biện pháp quan trọng giúp giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và hạn chế áp lực lạm phát.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động, việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô là yếu tố then chốt để Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững. Mặc dù chấp nhận một mức lạm phát cao hơn để hỗ trợ tăng trưởng là một lựa chọn chính sách, nhưng điều quan trọng là phải đảm bảo kiểm soát tốt để tránh những hệ lụy tiêu cực đối với nền kinh tế và đời sống người dân.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Vietnamfinance.vn