Trung tâm tài chính Việt Nam: Đổi mới để vươn tầm 2025

Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và khu vực tại Đà Nẵng đang được Việt Nam xây dựng với khát vọng sánh vai các cường quốc tài chính. Để thành công, việc chọn mô hình trung tâm tài chính không thể chậm trễ hay bám víu tư duy cũ, mà cần học hỏi từ Dubai và đổi mới thể chế mạnh mẽ.

Khát vọng hội nhập tài chính toàn cầu

Việt Nam đang nỗ lực định hình các trung tâm tài chính quốc tế và khu vực, với TP.HCM là đầu tàu toàn diện và Đà Nẵng đóng vai trò thí điểm sáng tạo. Năm 2024 đánh dấu bước ngoặt khi Bộ Chính trị ban hành Thông báo số 47-TB/TW ngày 15/11/2024, đồng ý chủ trương phát triển các trung tâm này.

Tiếp đó, Nghị quyết 259/NQ-CP ngày 31/12/2024 của Chính phủ đã phân công 49 nhiệm vụ cụ thể cho 12 bộ, ngành và địa phương, thể hiện quyết tâm biến khát vọng thành hiện thực. TP.HCM dự kiến dành 9,2 ha tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm để xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, kỳ vọng thu hút dòng vốn toàn cầu.

Đà Nẵng, với các hội nghị quốc tế và tọa đàm sôi nổi, đang quảng bá hình ảnh một điểm đến tài chính mới, giàu tiềm năng trong khu vực.

Lợi thế cạnh tranh của Việt Nam

Việt Nam sở hữu hai lợi thế lớn để phát triển trung tâm tài chính. Thứ nhất là chi phí thấp, với chi phí thành lập doanh nghiệp chỉ khoảng 200 USD, so với 5.000-10.000 USD tại Singapore, và giá thuê văn phòng thấp hơn đáng kể. Chi phí cạnh tranh này giúp thu hút nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo nền tảng cho hệ sinh thái tài chính.

Thứ hai là sức bật công nghệ và tư duy đổi mới. Việt Nam xếp thứ 5 toàn cầu về chấp nhận tiền mã hóa, với hơn 17 triệu người dùng và dòng vốn blockchain vượt 105 tỉ USD trong hai năm qua. Các công nghệ như fintech, blockchain, và trí tuệ nhân tạo mang đến cơ hội xây dựng trung tâm tài chính thế hệ mới, hiệu quả và gắn với kinh tế số.

Những lợi thế này là nền tảng để Việt Nam cạnh tranh với các trung tâm tài chính như Singapore hay Hồng Kông.

Mục tiêu chiến lược dài hạn

Việt Nam đặt ra bốn mục tiêu lớn cho các trung tâm tài chính. Một là thu hút dòng vốn quốc tế, tạo đối trọng với Singapore, Hồng Kông, Thượng Hải trong 5-10 năm tới. Hai là xây dựng hạ tầng thể chế để tài chính hóa nền kinh tế, hình thành hệ sinh thái dịch vụ tài chính đa dạng.

Ba là thiết lập trục phát triển không gian, với TP.HCM làm trung tâm toàn cầu và Đà Nẵng thử nghiệm các mô hình tài chính thông minh. Bốn là thí điểm cơ chế linh hoạt, như sandbox pháp lý, học hỏi từ Dubai, để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính.

Những mục tiêu này đòi hỏi Việt Nam phải nhanh chóng chọn mô hình phù hợp để phát triển trung tâm tài chính bền vững.

Bài học từ mô hình Dubai

Mô hình Trung tâm Tài chính Quốc tế Dubai (DIFC) là tấm gương sáng cho Việt Nam. DIFC thành công nhờ khung pháp lý dựa trên thông luật, tòa án độc lập, thuế suất 0%, và cơ chế chuyển vốn thông thoáng, tạo niềm tin cho nhà đầu tư.

Dubai cũng chấp nhận rủi ro để thử nghiệm công nghệ mới như fintech và tiền mã hóa, thông qua cơ chế sandbox linh hoạt. Hạ tầng hiện đại, môi trường sống quốc tế, và kết nối với các ngành như bất động sản, du lịch giúp DIFC trở thành hệ sinh thái tài chính toàn diện.

Tuy nhiên, Dubai vẫn duy trì hệ thống giám sát chặt chẽ để ngăn rủi ro rửa tiền, đảm bảo sự ổn định. Bài học từ DIFC cho thấy trung tâm tài chính cần kết hợp cởi mở và kiểm soát để thu hút vốn và nhân tài toàn cầu.

Thách thức từ mô hình Ấn Độ

Trái ngược với Dubai, mô hình Mumbai và GIFT City của Ấn Độ cho thấy hạn chế khi phát triển trung tâm tài chính theo cách thận trọng. Mumbai, với vốn hóa hơn 3.500 tỉ USD, là trung tâm tài chính nội địa mạnh mẽ, nhưng khung pháp lý chồng chéo và kiểm soát dòng vốn chặt chẽ làm giảm sức hút quốc tế.

GIFT City, dù có ưu đãi, vẫn chưa thành công do vị trí xa trung tâm, hạ tầng hạn chế, và môi trường sống chưa quốc tế hóa. Đồng Rupee chưa tự do chuyển đổi cũng cản trở GIFT City trở thành “Hồng Kông của Ấn Độ”.

Mô hình Ấn Độ cảnh báo rằng trung tâm tài chính Việt Nam cần tránh tư duy bảo thủ và chậm trễ để không rơi vào tình trạng “hoài bão nhưng thiếu sức bật”.

Đổi mới thể chế để bứt phá

Để thành công, Việt Nam cần học hỏi tinh thần đột phá của Dubai khi xây dựng trung tâm tài chính tại TP.HCM. Một đặc khu tài chính với luật riêng, tòa án độc lập, và cơ quan quản lý riêng, vận hành theo thông luật, sẽ tạo niềm tin cho nhà đầu tư quốc tế.

Cơ chế sandbox pháp lý cần được triển khai để thử nghiệm công nghệ tài chính mới trong môi trường minh bạch. Chính sách thuế ưu đãi, thậm chí 0% trong giai đoạn đầu, cùng với nới lỏng kiểm soát vốn, sẽ giúp dòng tiền lưu chuyển dễ dàng, nâng cao sức hút của trung tâm tài chính.

TP.HCM cũng cần trở thành nơi đáng sống với hạ tầng hiện đại, dịch vụ chất lượng, và thủ tục thị thực linh hoạt để thu hút nhân tài toàn cầu.

Hành động ngay để tránh rủi ro

Nếu bám víu tư duy cũ, Việt Nam có nguy cơ lặp lại hạn chế của GIFT City, nơi khát vọng lớn nhưng thiếu hành động quyết liệt. Ngược lại, tinh thần đổi mới như thời kỳ Đổi mới 1986 có thể giúp TP.HCM trở thành cửa ngõ tài chính toàn cầu, kết nối Việt Nam với dòng chảy kinh tế thế giới.

Năm 2025 là thời điểm then chốt để triển khai các chính sách cụ thể, từ xây dựng khung pháp lý, hạ tầng, đến xúc tiến quốc tế. Đà Nẵng cần tận dụng vai trò thí điểm để thử nghiệm các mô hình tài chính sáng tạo, hỗ trợ TP.HCM trong hành trình xây dựng trung tâm tài chính quốc tế.

Với quyết tâm và hành động đồng bộ, trung tâm tài chính Việt Nam có thể vươn tầm, khẳng định vị thế trong bản đồ tài chính khu vực và toàn cầu.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn