Thủy sản Việt Nam Giữ Vững Vị Thế trên Thị Trường Quốc Tế

Ngành thủy sản Việt Nam đã đạt được những bước tiến vượt bậc trong 9 tháng đầu năm 2024, khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia.

Báo cáo từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy, kim ngạch xuất khẩu thủy sản lũy kế 9 tháng đạt 7,2 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Thành tích này là kết quả của nỗ lực không ngừng từ các doanh nghiệp xuất khẩu, sự gia tăng nhu cầu từ các thị trường lớn và sự hỗ trợ từ chính sách.

Bứt phá trong xuất khẩu thủy sản quý 3

Quý 3/2024 chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ của ngành thủy sản, đặc biệt là ở các thị trường xuất khẩu chính như Mỹ và Trung Quốc. Trong quý này, doanh thu xuất khẩu đạt 2,8 tỷ USD, tăng 11% so với quý 3/2023. Mỹ và Trung Quốc tiếp tục dẫn đầu về kim ngạch nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam, lần lượt đạt 551 triệu USD (tăng 19,5%) và 571 triệu USD (tăng 35,6%).

Hai mặt hàng chủ lực của ngành là tôm và cá tra ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể. Tôm đạt doanh thu 2,8 tỷ USD, tăng 11%, với sự tăng trưởng mạnh mẽ tại các thị trường như Trung Quốc (tăng 29%) và Mỹ. Đặc biệt, các sản phẩm tôm chân trắng và tôm hùm đã đáp ứng tốt nhu cầu tiêu thụ tại các nhà hàng, khách sạn và ngành du lịch ở Trung Quốc nhờ lợi thế địa lý và sự tương thích về thị hiếu.

Cá tra cũng ghi nhận kết quả khả quan, với kim ngạch xuất khẩu lũy kế 9 tháng đạt 1,5 tỷ USD, tăng 8%. Đây là mặt hàng chiến lược của ngành thủy sản Việt Nam, tiếp tục khẳng định vị trí quan trọng tại các thị trường truyền thống và mới nổi. Bên cạnh tôm và cá tra, các sản phẩm cua, ghẹ, nhuyễn thể có vỏ và cá ngừ cũng ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng.

Trong đó: Cua ghẹ: Xuất khẩu quý 3 đạt 228 triệu USD, tăng 59% nhờ nhu cầu từ Trung Quốc đối với cua sống tăng mạnh. Nhuyễn thể có vỏ: Kim ngạch 9 tháng đầu năm đạt 147 triệu USD, tăng 50%, trong đó nghêu chiếm 73 triệu USD, tăng 19%. Cá ngừ: Dù tăng trưởng 23% trong nửa đầu năm, xuất khẩu cá ngừ quý 3 chỉ tăng 9%. Tuy nhiên, các quy định mới về kích thước tối thiểu khai thác đã gây khó khăn cho ngư dân, ảnh hưởng đến sản lượng.

Thách thức còn tồn tại

Mặc dù đạt được những kết quả tích cực, ngành thủy sản Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức. Một trong những rào cản lớn là thẻ vàng IUU từ Liên minh Châu Âu (EU), tạo áp lực về quản lý khai thác bền vững. Nếu vấn đề này không được giải quyết, có nguy cơ ảnh hưởng đến uy tín và kim ngạch xuất khẩu.

Ngoài ra, Mỹ đang xem xét áp thuế chống trợ cấp đối với tôm nhập khẩu từ Việt Nam. Nếu chính sách này được thông qua, xuất khẩu tôm sang thị trường Mỹ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Các biến động về khí hậu và môi trường cũng là mối lo ngại lớn, đe dọa nguồn nguyên liệu tự nhiên của ngành. Đồng thời, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia và Ấn Độ đặt ra yêu cầu cao hơn về chất lượng và đổi mới.

Triển vọng cuối năm 2024

Theo bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông VASEP, kết quả xuất khẩu thủy sản trong quý 4 sẽ phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như chính sách thuế và quá trình thanh tra IUU từ EU. Tuy nhiên, nếu không có biến động lớn, xuất khẩu thủy sản năm 2024 được kỳ vọng đạt 9,5 tỷ USD, tăng 7% so với năm 2023.

Trong thời gian tới, Việt Nam cần tận dụng tốt các lợi thế vốn có như nguồn nguyên liệu phong phú, vị trí địa lý thuận lợi và kinh nghiệm trong chế biến để duy trì đà tăng trưởng. Đồng thời, ngành cần tập trung vào các chiến lược:

Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu: Giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống và mở rộng sang các thị trường tiềm năng khác như Nhật Bản, Hàn Quốc, và khu vực Trung Đông.

Nâng cao chất lượng sản phẩm: Tăng cường đầu tư vào công nghệ chế biến hiện đại và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Phát triển bền vững: Đẩy mạnh áp dụng các biện pháp quản lý khai thác bền vững để đáp ứng yêu cầu về môi trường, đặc biệt là từ các thị trường khó tính như EU.

Hỗ trợ doanh nghiệp: Cần có sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức trong việc tháo gỡ khó khăn về chính sách thuế, mở rộng thị trường và đối phó với các biến động môi trường. Xuất khẩu thủy sản Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ với những cơ hội lớn trong những tháng cuối năm 2024.

Tuy nhiên, để duy trì sự phát triển bền vững, ngành cần chủ động đối phó với các thách thức từ thị trường và môi trường. Với sự nỗ lực không ngừng của các doanh nghiệp và sự hỗ trợ kịp thời từ chính phủ, ngành thủy sản có thể tiếp tục khẳng định vị thế của mình trên thị trường thế giới.

Kim Khanh

Nguồn tham khảo: Tạp chí Thương gia