Thương mại toàn cầu chậm lại, đối mặt hạ tầng và khí hậu

Thương mại toàn cầu dự kiến tăng trưởng chậm ở mức 0,6% hàng hóa và 1,8% dịch vụ năm 2026-2027, đối mặt điểm nghẽn hạ tầng, biến đổi khí hậu và rủi ro địa chính trị.

Tăng trưởng thương mại toàn cầu giảm tốc

Báo cáo Allianz Trade cho thấy thương mại toàn cầu hàng hóa và dịch vụ tăng trưởng chậm lại ở mức 0,6% và 1,8% trong 2026-2027, thấp hơn mức 2% từ đầu năm.

Sự giảm tốc phản ánh tác động chậm trễ của chiến tranh thương mại và hạn chế hạ tầng hiện tại. Các quốc gia xây dựng tuyến đường kinh tế mới để ứng phó địa chính trị, bảo hộ và thời tiết cực đoan.

Điểm nghẽn trên tuyến thương mại

Trong số tuyến cũ vận chuyển 50-60% thương mại toàn cầu, Kênh đào Suez và Panama dẫn đầu danh sách rủi ro cao do tắc nghẽn và dự phòng hạn chế.

Ana Boata, Trưởng bộ phận phân tích kinh tế Allianz Trade, nhận định trung tâm châu Á và châu Âu dễ bị ảnh hưởng bởi cú sốc chính trị hoặc khí hậu. Châu Á mạnh về năng lực, độ tin cậy nhưng rủi ro chính trị tăng; châu Âu có hạ tầng vững, dự phòng tốt nhưng chịu tác động biến đổi khí hậu, đặc biệt phía Nam.

Trung tâm trung gian từ Trung Đông đến Nam Phi hoạt động hiệu quả nhưng dễ tổn thương trước áp lực chính trị, môi trường. Châu Mỹ độ tin cậy cao nhưng năng lực thu hẹp dọc bờ Đại Tây Dương và Vịnh Mexico.

Thương mại toàn cầu phụ thuộc hành lang chiến lược và điểm nghẽn như Kênh đào Suez, Panama, sân bay Hồng Kông, tuyến nội địa nối cảng, đường sắt, đường bộ.

Hỗ trợ tăng trưởng thương mại mới

Hệ thống tài chính cần thích ứng kiểm soát giá cước vận tải. Thiếu hụt hạ tầng thương mại toàn cầu ước tính hơn 10.000 tỷ USD đến 2035, trong đó 7.100 tỷ USD tại thị trường mới nổi.

Nền kinh tế tiên tiến chiếm ưu thế nhờ thị trường vốn sâu và quan hệ đối tác công tư. Chương trình Cổng thông tin toàn cầu EU, Quan hệ đối tác G7 về Cơ sở hạ tầng và Đầu tư toàn cầu thu hút vốn tư nhân Nam Bán cầu.

Sáng kiến Vành đai và Con đường 2.0 của Trung Quốc cam kết bổ sung 100 tỷ USD năm 2023, tập trung dự án nhỏ, xanh hơn.

Tài chính hành lang phát triển

Đến 2030, tài chính hành lang trở thành nền tảng kết hợp vốn công tư, phù hợp khí hậu, tích hợp cảng biển, năng lượng, hạ tầng số, vận tải.

Bảo lãnh tài chính, công cụ ESG, khuôn khổ hợp tác công tư chuẩn hóa củng cố tuyến thương mại mới như Lobito Angola, Đông Nam Á, tuyến Ấn Độ – Trung Đông – châu Âu.

Ana Boata nhấn mạnh bên chiến thắng thập kỷ tới là những ai củng cố doanh nghiệp hiện tại, giảm rủi ro quy mô lớn, tránh tài sản mắc kẹt, biến kết nối linh hoạt thành năng lực cạnh tranh thương mại toàn cầu.

Trung tâm thương mại mới nổi

Các trung tâm thương mại và sản xuất mới định hình lại bản đồ toàn cầu. Thuế quan, trừng phạt, dịch chuyển chuỗi cung ứng tạo hệ thống thương mại rộng, khu vực và đa cực hơn.

UAE và Malaysia dẫn đầu cường quốc đa phương thức, neo giữ bởi cảng Jebel Ali và Port Klang, nối châu Á, Trung Đông, châu Âu. Việt Nam xếp thứ 2 nhờ xuất khẩu tăng mạnh và thỏa thuận thuế quan mới với Mỹ, củng cố vai trò định tuyến lại sản xuất châu Á.

Ả Rập Xê Út tăng trưởng mạnh nhất nhờ thuế quan thấp và xuất khẩu phi dầu mỏ. Kazakhstan gia nhập trung tâm hậu cần cốt lõi với Khorgos và Nur Zholy xử lý nhiều hàng hóa Á – Âu.

Theo 60s Hôm Nay, thương mại toàn cầu chậm lại do hạ tầng và khí hậu là thách thức lớn. Các quốc gia cần đầu tư hành lang mới, tài chính xanh để duy trì tăng trưởng bền vững.

Thương mại toàn cầu đối mặt điểm nghẽn Suez, Panama và biến đổi khí hậu đòi hỏi thích ứng nhanh. Với trung tâm mới như Việt Nam, UAE, hệ thống thương mại đa cực dần hình thành.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn