Thị trường trái phiếu doanh nghiệp: Cần giải pháp đồng bộ để phát triển bền vững

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp cần những giải pháp đồng bộ để phát triển an toàn và bền vững.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang trải qua giai đoạn biến động, đòi hỏi các giải pháp toàn diện để ổn định và phát triển bền vững. Bài viết này phân tích những thách thức hiện tại và đề xuất các giải pháp then chốt, nhằm đảm bảo sự an toàn cho nhà đầu tư và thúc đẩy thị trường trái phiếu doanh nghiệp trở thành kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế.

Vấn đề minh bạch và vai trò của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Vụ việc Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát cuối năm 2022 đã phơi bày những rủi ro tiềm ẩn trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là đối với nhà đầu tư cá nhân. Nhiều nhà đầu tư đã chịu ảnh hưởng nặng nề khi nắm giữ trái phiếu của các doanh nghiệp thiếu minh bạch thông tin, tài sản đảm bảo không rõ ràng.

Mặc dù tỷ lệ nắm giữ trái phiếu riêng lẻ của nhà đầu tư cá nhân đã giảm, nhưng con số hơn 30% vẫn còn đáng lo ngại so với mức 8-10% của nhà đầu tư tổ chức.

Việc tăng cường phát hành trái phiếu ra công chúng được xem là giải pháp quan trọng để gia tăng minh bạch thông tin. Tuy nhiên, tỷ lệ trái phiếu phát hành ra công chúng hiện nay còn rất thấp, chỉ chiếm dưới 10%.

Sửa đổi Luật Chứng khoán năm 2019, với đề xuất giới hạn nhà đầu tư chuyên nghiệp cá nhân chỉ được mua trái phiếu doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn cụ thể, được kỳ vọng sẽ góp phần bảo vệ nhà đầu tư và nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường.

Ba nhóm giải pháp chính cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Để thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển an toàn và bền vững, cần tập trung vào ba nhóm giải pháp chính. Thứ nhất, cần tăng cường công bố thông tin và xếp hạng tín nhiệm cho tổ chức phát hành, không chỉ trong giai đoạn phát hành mà cả trên thị trường thứ cấp.

Việc công bố thông tin định kỳ về tình hình tài chính, dự án đầu tư, tiến độ sử dụng vốn và xếp hạng tín nhiệm sẽ giúp nhà đầu tư quản lý rủi ro hiệu quả. Đồng thời, tạo áp lực lên doanh nghiệp trong việc minh bạch hóa hoạt động và sử dụng vốn đúng mục đích.

Thứ hai, cần nâng cao trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp của các đơn vị trung gian, bao gồm tư vấn phát hành, đại lý phân phối và môi giới trái phiếu. Vấn đề tư vấn sai lệch, thiếu chuyên nghiệp đã được chỉ ra là một trong những nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng năm 2022.

Cần có quy định chặt chẽ về tiêu chuẩn đạo đức, trình độ chuyên môn và quy trình tư vấn cho khách hàng, tương tự như quy định đối với nhân viên của công ty quản lý quỹ và công ty chứng khoán.

Thứ ba, cần đơn giản hóa thủ tục phát hành và niêm yết trái phiếu ra công chúng. Việc rút ngắn thời gian và giảm thiểu chi phí sẽ khuyến khích doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng, tạo ra nguồn cung hàng hóa chất lượng cao cho thị trường.

Bên cạnh đó, cần tháo gỡ các vướng mắc pháp lý liên quan đến quản lý tài sản đảm bảo cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu. Sự thiếu hụt các quy định rõ ràng về quản lý tài sản đảm bảo đang là một trở ngại lớn cho thị trường.

Cân nhắc về việc hạn chế chuyển nhượng cổ phiếu và phát triển quỹ đầu tư

Đề xuất tăng thời gian hạn chế chuyển nhượng cổ phiếu phát hành riêng lẻ lên 3 năm cần được cân nhắc thận trọng. Việc áp dụng cứng nhắc quy định này có thể hạn chế sự tham gia của nhà đầu tư, ảnh hưởng đến thanh khoản của thị trường.

Thay vào đó, nên có chính sách khuyến khích doanh nghiệp phát hành cổ phiếu riêng lẻ cho mục đích đầu tư dài hạn, đồng thời phát triển đa dạng các loại hình quỹ đầu tư.

Việc phát triển các quỹ đầu tư chuyên nghiệp, như quỹ vốn cổ phần tư nhân, quỹ tín dụng riêng lẻ, quỹ đầu tư tín thác bất động sản, sẽ cung cấp thêm kênh đầu tư an toàn và hiệu quả cho nhà đầu tư cá nhân, đồng thời đáp ứng nhu cầu huy động vốn đa dạng của doanh nghiệp.

Cần có chính sách hỗ trợ và khuyến khích sự phát triển của các loại hình quỹ này, góp phần hoàn thiện thị trường vốn Việt Nam.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế. Để thị trường này phát triển bền vững, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Các giải pháp đồng bộ, tập trung vào minh bạch thông tin, nâng cao trách nhiệm của các bên tham gia và hoàn thiện khung pháp lý sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển an toàn và hiệu quả của thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Minh Duy

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn