Sử dụng “Bác Sĩ Robot” thay cho tình trạng thiếu hụt nhân lực y khoa

Robot phẫu thuật đang được huấn luyện bằng video, hứa hẹn giải quyết bài toán thiếu hụt bác sĩ phẫu thuật tại Mỹ.

Sự tiến bộ của công nghệ y tế đang mở ra kỷ nguyên mới cho ngành phẫu thuật. Các nhà khoa học tại Đại học Johns Hopkins và Đại học Stanford đã phát triển thành công robot phẫu thuật tự động được đào tạo bằng video hướng dẫn. Liệu đây có phải là giải pháp cho tình trạng thiếu hụt bác sĩ phẫu thuật tại Mỹ?

Đào tạo Robot trong phẫu thuật y khoa

Robot hỗ trợ phẫu thuật đã xuất hiện từ năm 1985 với PUMA 560, hỗ trợ sinh thiết não. Kể từ đó, robot đã hỗ trợ các bác sĩ trên toàn thế giới trong nhiều thủ thuật, từ cắt túi mật đến cắt bỏ tử cung và phẫu thuật tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, hầu hết robot hiện nay đều được điều khiển trực tiếp bởi bác sĩ thông qua joystick. Mặc dù loại bỏ hiện tượng run tay của con người, chúng vẫn chưa đạt được sự tự động hoàn toàn.

Bước đột phá mới đến từ việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (machine learning). Bằng cách xem video hướng dẫn của các chuyên gia phẫu thuật, robot có thể học và bắt chước các thao tác phức tạp, bao gồm buộc chỉ thắt nút, khâu vết thương và điều khiển kim tiêm mà không cần sự can thiệp của con người.

Điểm khác biệt chính là khả năng tự sửa lỗi và học hỏi chính xác từ video, tương tự như cách OpenAI huấn luyện GPT-4 cho ChatGPT. Thay vì dữ liệu văn bản, hệ thống AI y khoa sử dụng hình ảnh, cụm từ chi tiết mô tả vị trí và thao tác của bàn tay người và robot được điều khiển.

Tiến sĩ Axel Krieger, Phó Giáo sư tại trường kỹ thuật Whiting, Đại học Johns Hopkins, giải thích: “Mô hình huấn luyện dựa trên video robot thực hiện các thủ thuật trên miếng silicon. Mỗi khung hình được chuyển đổi thành dữ liệu số, giúp robot hiểu và thực hiện thao tác”. Giải pháp này loại bỏ nhu cầu lập trình riêng lẻ cho từng thao tác. Robot đã được thử nghiệm thành công trên các môi trường khác nhau, bao gồm cả mô hình thịt heo và thịt gà.

Liệu Robot hoàn toàn có thể thay thế bác sĩ?

Ji Woong “Brian” Kim, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết: “Hệ thống mới cho phép giao tiếp với robot bằng lời nói, giống như với bác sĩ phẫu thuật. Bạn có thể ra lệnh như di chuyển sang phải hoặc sang trái”.

Việc phát triển robot phẫu thuật tự động có thể giải quyết tình trạng thiếu hụt bác sĩ phẫu thuật dự kiến tại Mỹ. Theo Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (AAMC), đến năm 2036, nước Mỹ sẽ thiếu khoảng 10.000 đến 20.000 bác sĩ phẫu thuật. Tuy nhiên, Tiến sĩ Krieger nhấn mạnh: “Chúng tôi không thay thế bác sĩ phẫu thuật, mà hỗ trợ họ làm việc dễ dàng hơn”.

Thách thức và lo ngại khi sử dụng Robot trong y khoa

Mặc dù tiềm năng to lớn, việc triển khai phẫu thuật tự động 100% vẫn còn nhiều thách thức. Tiến sĩ Dipen J. Parekh, Giám đốc khoa phẫu thuật tự động hóa, Đại học Miami, cảnh báo: “Rủi ro rất cao, phẫu thuật là vấn đề sống còn. Mỗi ca phẫu thuật đều khác biệt, mầm bệnh phản ứng khác nhau trong cơ thể bệnh nhân”.

Cùng với sự tiến bộ công nghệ, các vấn đề về trách nhiệm pháp lý, quyền riêng tư và khả năng tiếp cận công bằng cũng cần được xem xét. Tiến sĩ Amer Zureikat, Giám đốc khoa phẫu thuật tự động hóa, Trung tâm Y tế Đại học Pittsburgh, nêu lên lo ngại về trách nhiệm khi xảy ra lỗi. Việc xác định trách nhiệm khi có sự tham gia của cả con người và máy móc, từ bác sĩ đến nhà phát triển hệ thống và nhà sản xuất, sẽ rất phức tạp.

Quyền riêng tư cũng là một vấn đề quan trọng. Dữ liệu huấn luyện AI đến từ video của các bác sĩ phẫu thuật, đặt ra câu hỏi về quyền sở hữu trí tuệ và bảo mật thông tin. Ngoài ra, việc tiếp cận công bằng công nghệ này và nguy cơ bác sĩ quá phụ thuộc vào robot cũng cần được cân nhắc.

Tóm lại, robot phẫu thuật tự động hứa hẹn một tương lai tươi sáng cho ngành y tế, nhưng việc triển khai cần sự thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố đạo đức, pháp lý và xã hội. Đây không chỉ là cuộc cách mạng công nghệ mà còn là cuộc chuyển đổi tư duy về vai trò của con người và máy móc trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.

Chí Cường

Nguồn tham khảo: Tinhte.vn