Room tín dụng chuẩn bị được bỏ, ngân hàng đối mặt thách thức mới

Ngân hàng Nhà nước dự kiến bỏ room tín dụng từ năm 2026, mở ra cơ hội tăng trưởng tín dụng nhưng đặt ra thách thức về quản trị rủi ro. Với tín dụng tăng 13,4% trong 9 tháng đầu năm 2025, các ngân hàng cần chuẩn bị cho cơ chế thị trường minh bạch và cạnh tranh hơn.

Tăng trưởng tín dụng ấn tượng

Trong 9 tháng đầu năm 2025, tín dụng toàn hệ thống đạt mức tăng 13,4% so với cuối năm 2024, đạt 17,71 triệu tỷ đồng tính đến ngày 29/9/2025, theo Ngân hàng Nhà nước. Đây là mức tăng trưởng tín dụng cao nhất kể từ năm 2020. Tổng phương tiện thanh toán tăng 10,61%, và huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng 9,74% so với cùng kỳ năm trước.

Cơ cấu tín dụng được phân bổ hợp lý, với 69,8% phục vụ thương mại dịch vụ, 23,97% cho công nghiệp và xây dựng, và 6,23% cho nông, lâm, thủy sản. Khoảng 78% dư nợ tín dụng tập trung vào sản xuất – kinh doanh, đặc biệt là các lĩnh vực ưu tiên. Một số ngân hàng như VietinBank (tăng 15%), VIB (tăng 16%) và Agribank (tăng 12%) ghi nhận tốc độ tăng trưởng tín dụng vượt mức trung bình ngành.

Ổn định lãi suất hỗ trợ tín dụng

Mặt bằng lãi suất huy động và cho vay duy trì ổn định trong năm 2025, cùng với tỷ giá được điều hành linh hoạt, tạo điều kiện thuận lợi cho tăng trưởng tín dụng. Theo dự báo của Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS), tín dụng có thể đạt 20% trong cả năm 2025, vượt mục tiêu 16% của Ngân hàng Nhà nước.

Ngân hàng UOB Việt Nam cũng dự báo tín dụng toàn hệ thống có thể chạm 19–20%, nhờ mặt bằng lãi suất thấp và các chính sách hỗ trợ đầu tư công, tháo gỡ pháp lý bất động sản, cùng định hướng thúc đẩy kinh tế tư nhân. Việc nới room tín dụng từ tháng 7/2025 đã giúp các ngân hàng lớn, đặc biệt là những ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc, tận dụng cơ hội mở rộng cho vay.

Lộ trình bỏ giới hạn tín dụng

Ngân hàng Nhà nước đang chuẩn bị bỏ room tín dụng từ năm 2026, đánh dấu bước chuyển từ cơ chế quản lý hành chính sang điều hành theo quy luật thị trường. Room tín dụng, được sử dụng từ năm 2011, là công cụ kiểm soát quy mô tín dụng, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, từ lạm phát đến tỷ giá. Tuy nhiên, cơ chế này dần bộc lộ hạn chế, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong các ngành như sản xuất và bất động sản khi ngân hàng bị giới hạn room tín dụng.

Việc bỏ room tín dụng sẽ giúp các ngân hàng linh hoạt phân bổ vốn dựa trên nhu cầu thị trường và năng lực quản trị rủi ro. TS. Huỳnh Trung Minh, chuyên gia tài chính, nhận định đây là bước ngoặt lớn, thúc đẩy dòng vốn vào các ngành kinh tế trọng điểm và hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025.

Thách thức quản trị rủi ro

Bỏ room tín dụng đặt ra yêu cầu cao hơn về năng lực quản trị rủi ro của các ngân hàng. TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, cho biết việc tự xác định giới hạn tín dụng đòi hỏi ngân hàng phải chịu trách nhiệm trước cổ đông và cơ quan quản lý. Các ngân hàng cần dựa vào tiềm lực vốn và khả năng kiểm soát rủi ro để xác định “điểm an toàn” cho hoạt động tín dụng.

Lịch sử cho thấy, tăng trưởng tín dụng quá nóng, như giai đoạn 2007–2011 với mức tăng 53%/năm, từng đẩy lạm phát lên 19%. Do đó, Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng bộ tiêu chí giám sát rõ ràng, dựa trên các chỉ số như tỷ lệ an toàn vốn, nợ xấu và thanh khoản, để tránh rủi ro tín dụng tăng trưởng mất kiểm soát.

Chuẩn bị cho cơ chế mới

Ngân hàng Nhà nước đã ban hành các quy định hỗ trợ lộ trình bỏ room tín dụng, như Thông tư 14/2025/TT-NHNN về tỷ lệ an toàn vốn. Quy định này đưa ra các bộ đệm vốn, gồm bộ đệm bảo toàn vốn, bộ đệm vốn phản chu kỳ và bộ đệm vốn cho các ngân hàng có tầm quan trọng hệ thống, tạo nền tảng cho cơ chế thị trường.

Các ngân hàng cũng đang nâng cấp hệ thống quản trị rủi ro, áp dụng tiêu chuẩn Basel II và Basel III, cùng với xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ. Điều này giúp các ngân hàng chủ động hơn trong việc xác định mức tăng trưởng tín dụng phù hợp, thay vì phụ thuộc vào hạn mức được cấp.

Lợi ích và rủi ro của cơ chế mới

Bỏ giới hạn tín dụng sẽ giải phóng dòng vốn, giúp ngân hàng vượt qua rào cản “hết room” và đáp ứng nhu cầu vốn tăng cao của nền kinh tế. Cơ chế này cũng thúc đẩy cạnh tranh minh bạch, khi các ngân hàng phải dựa vào năng lực quản trị và chất lượng dịch vụ thay vì cơ chế “xin – cho”.

Tuy nhiên, sự chênh lệch năng lực giữa các ngân hàng có thể làm gia tăng khoảng cách cạnh tranh. Các ngân hàng lớn, như BIDV với tín dụng tăng 9% và dư nợ lớn vào nông nghiệp (21%) và doanh nghiệp nhỏ (18%), sẽ có lợi thế hơn so với các ngân hàng nhỏ. Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường giám sát và sử dụng các công cụ như lãi suất điều hành và tỷ lệ dự trữ bắt buộc để đảm bảo ổn định.

Khuyến nghị cho ngân hàng và doanh nghiệp

Theo nhận định từ 60s Hôm Nay, việc bỏ room tín dụng là cơ hội để các ngân hàng mở rộng cho vay, nhưng cần đầu tư vào công nghệ và quản trị rủi ro. Doanh nghiệp nên tận dụng cơ hội này để tiếp cận vốn, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất, bất động sản và tiêu dùng.

Chính phủ cần tiếp tục duy trì lãi suất ổn định và hỗ trợ pháp lý để tháo gỡ nút thắt tín dụng, đảm bảo dòng vốn chảy vào các ngành kinh tế trọng điểm. Nhà đầu tư nên theo dõi sát các ngân hàng lớn như VietinBank, VIB và BIDV để nắm bắt cơ hội từ tăng trưởng tín dụng.

Việc chuẩn bị bỏ room tín dụng từ năm 2026 mở ra cơ hội lớn cho tăng trưởng tín dụng, với mức dự báo đạt 19–20% trong năm 2025. Tuy nhiên, các ngân hàng cần nâng cao năng lực quản trị rủi ro để thích nghi với cơ chế thị trường, đảm bảo sự phát triển bền vững và hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn