PMI sản xuất giảm mạnh 45,6 điểm thách thức thị trường chứng khoán

Chỉ số PMI sản xuất tháng 4/2025 chạm đáy 45,6 điểm, tỷ giá neo cao 25.994 VND/USD, tạo áp lực lên thị trường chứng khoán.

PMI sản xuất chạm đáy 2 năm dưới áp lực thuế quan

Tháng 4/2025, thị trường chứng khoán Việt Nam đối mặt thách thức khi chỉ số PMI sản xuất (Purchasing Managers’ Index – chỉ số đo lường sức khỏe ngành sản xuất) giảm xuống 45,6 điểm, thấp nhất 2 năm, từ 50,5 điểm tháng 3. Sự sụt giảm này do thuế quan Mỹ khiến đơn hàng mới giảm nhanh nhất kể từ tháng 6/2023. Đơn hàng xuất khẩu giảm 6 tháng liên tiếp, việc làm và mua hàng suy yếu, niềm tin kinh doanh chạm đáy 44 tháng.

Dù vậy, sản xuất công nghiệp vẫn ghi nhận tăng trưởng tích cực. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 4 tăng 8,9% so với cùng kỳ, nhờ đóng góp từ ngành chế biến, chế tạo (+10,8%). Các ngành nổi bật gồm sản xuất than cốc, sản phẩm dầu mỏ tinh chế (+47,2%), xe có động cơ (+27,6%), và cao su, nhựa (+18,6%). Trong 4 tháng đầu năm, IIP toàn ngành công nghiệp tăng 8,4%, với chế biến, chế tạo đạt 9,5%, vượt xa mức 6,3% cùng kỳ 2024.

Hoạt động thương mại cũng duy trì đà tăng. Kim ngạch xuất khẩu tháng 4 đạt 36,87 tỷ USD (+19,8% so với cùng kỳ), nhập khẩu 36,87 tỷ USD (+22,9%), giúp thặng dư thương mại 4 tháng đạt 3,79 tỷ USD. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực tăng mạnh: đồ chơi, dụng cụ thể thao (+83,6%), cà phê (+51,8%), điện tử, máy tính và linh kiện (+36,2%). Xuất khẩu sang EU đạt 18,5 tỷ USD (+12,8%), trong khi Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất với 53,2 tỷ USD (+26,5%).

Tuy nhiên, thuế quan Mỹ, dù tạm hoãn 90 ngày với mức 46%, đã gây áp lực lớn. Sản lượng và đơn hàng mới giảm mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp xuất khẩu phụ thuộc thị trường Mỹ, kéo theo biến động trên thị trường chứng khoán. Các công ty chứng khoán (CTCK) ghi nhận giao dịch sụt giảm ở một số mã ngành chế tạo, phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư.

Tỷ giá neo cao ảnh hưởng doanh nghiệp niêm yết

Tỷ giá USD/VND liên ngân hàng tháng 4 đạt 25.994 VND/USD, tăng 2,1% từ đầu năm, dù chỉ số DXY (chỉ số đo sức mạnh đồng USD) giảm 9,7% từ đỉnh 2025. Áp lực tỷ giá đến từ: Kho bạc Nhà nước mua 110 triệu USD, nhu cầu ngoại tệ doanh nghiệp tăng do bất ổn thuế quan, và chênh lệch lãi suất VND-USD đạt 2,1%, khi lãi suất liên ngân hàng qua đêm chạm đáy 3,8%.

So với năm 2024, khi tỷ giá trung bình 25.058 VND/USD, mức tăng 2,1% năm 2025 cho thấy áp lực ngày càng lớn. Tỷ giá tự do đạt 26.470 VND/USD, trong khi tỷ giá trung tâm là 24.956 VND/USD, tương ứng tăng 2,8% và 2,5% từ đầu năm. Điều này làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên liệu cho doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt ngành điện tử và máy móc, vốn chiếm 44,3% kim ngạch nhập khẩu 4 tháng (136,55 tỷ USD).

Đối với thị trường chứng khoán, tỷ giá cao làm giảm biên lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết phụ thuộc nhập khẩu, như các công ty sản xuất linh kiện điện tử. Trong quý I/2025, một số CTCK báo cáo lợi nhuận giảm ở các mã ngành này, dù tổng dư nợ margin toàn thị trường đạt 273.000 tỷ đồng, tăng 33.000 tỷ đồng so với cuối 2024. Lãi suất huy động ổn định ở 4,7-4,93% cho kỳ hạn 12 tháng, nhưng nhu cầu tín dụng tăng 3,93% cuối quý I, gấp 3 lần cùng kỳ 2024, cho thấy doanh nghiệp đang tìm cách huy động vốn để ứng phó biến động tỷ giá.

Bối cảnh quốc tế cũng đáng chú ý. Đồng USD giảm 4,8% trong tháng 4, với DXY chạm đáy 3 năm ở 98,3, do bất ổn thuế quan và áp lực từ chính sách của Mỹ. Tuy nhiên, tại Việt Nam, tỷ giá neo cao làm tăng rủi ro cho các doanh nghiệp có khoản vay ngoại tệ, ảnh hưởng tâm lý nhà đầu tư trên sàn HOSE và HNX.

Chiến lược vượt sóng tỷ giá và thuế quan cho nhà đầu tư

Theo 60s Hôm Nay, thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2025 chịu ảnh hưởng từ tỷ giá và thuế quan Mỹ. MBS dự báo tỷ giá dao động 25.500-26.000 VND/USD, nhờ thặng dư thương mại 3,79 tỷ USD và vốn FDI thực hiện 6,74 tỷ USD (+7,3%). Tín dụng tăng 17-18%, nhờ tiêu dùng nội địa (+11,1%) và đầu tư công (165,6 nghìn tỷ đồng, +17,7%). Tuy nhiên, PMI 45,6 điểm và đơn hàng xuất khẩu giảm báo hiệu rủi ro cho ngành phụ thuộc Mỹ.

Nhà đầu tư cá nhân nên ưu tiên cổ phiếu tiêu dùng nội địa (bán lẻ, thực phẩm) và du lịch, hưởng lợi từ 7,67 triệu lượt khách quốc tế (+23,8%). Mã ngành chế tạo thanh khoản cao đáng chú ý, nhưng cần theo dõi báo cáo quý II/2025. Tránh tập trung vào mã xuất khẩu sang Mỹ, do rủi ro giải chấp margin. Doanh nghiệp niêm yết cần đa dạng hóa xuất khẩu sang EU (+12,8%) và Trung Quốc, quản lý dòng tiền chặt chẽ. CTCK nên thẩm định tài sản đảm bảo, ưu tiên cổ phiếu thanh khoản cao. Cơ quan quản lý cần công bố minh bạch giao dịch cầm cố cổ phiếu.

Thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2025 đối mặt thách thức từ PMI sản xuất giảm và tỷ giá neo cao, nhưng tiêu dùng nội địa và đầu tư công mở ra cơ hội. Nhà đầu tư và doanh nghiệp cần chiến lược linh hoạt, tận dụng xu hướng tích cực để vượt qua bất ổn, đảm bảo tăng trưởng bền vững.

Bảo Long