Nguồn cung chứng khoán, động lực từ IPO và thoái vốn

Loạt doanh nghiệp lên sàn, thoái vốn tăng hàng hóa chứng khoán

Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam năm 2025 hứa hẹn sôi động với hàng loạt kế hoạch chào bán cổ phần lần đầu (IPO) và thoái vốn nhà nước. Các doanh nghiệp lớn như Vinpearl, F88, TCBS, MCredit dự kiến lên sàn, trong khi Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) công bố thoái vốn tại 31 doanh nghiệp, tạo nguồn cung mới cho thị trường.

Vinpearl, sau khi trở thành công ty đại chúng, được Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) chấp thuận niêm yết, chính thức giao dịch từ 13/5/2025. Trước đó, công ty huy động 5.000 tỉ đồng qua phát hành 70 triệu cổ phiếu với giá 71.350 đồng/cổ phiếu, đáp ứng điều kiện niêm yết. F88, chuỗi cầm đồ nổi tiếng, cũng lên kế hoạch đăng ký giao dịch trên UPCoM, hướng tới niêm yết HoSE.

Techcombank tiết lộ Công ty Chứng khoán TCBS sẽ IPO trong năm 2025, với khả năng bán cổ phần trước IPO cho 1-2 nhà đầu tư. MBBank cũng xem xét IPO Công ty Tài chính tiêu dùng MCredit để đa dạng hóa vốn và tăng minh bạch.

SCIC công bố thoái vốn tại 31 doanh nghiệp, nổi bật là FPT với 5,7% vốn điều lệ, trị giá hơn 9.000 tỉ đồng theo thị giá hiện tại. Các doanh nghiệp khác như Nhựa Thiếu niên Tiền Phong (37,1% vốn), Domesco (34,71% vốn), Nhiệt điện Hải Phòng (9% vốn), Nhiệt điện Quảng Ninh (11,4% vốn) cũng nằm trong danh sách. PetroVietnam, theo Quyết định 1243/QĐ-TTg, sẽ thoái toàn bộ vốn tại PVI, Petrosetco, PVE, Cảng Phước An. Tập đoàn Hóa chất Việt Nam cũng đẩy mạnh thoái vốn, dù một số trường hợp còn chậm tiến độ.

Các động thái này nhằm bổ sung “hàng hóa” (cổ phiếu, trái phiếu) cho TTCK, chuẩn bị cho mục tiêu nâng hạng lên thị trường mới nổi (Emerging Market) của FTSE Russell hoặc MSCI. Bộ Tài chính nhấn mạnh việc rút ngắn thời gian niêm yết, phát triển chỉ số đầu tư mới để thu hút dòng vốn, đặc biệt từ nhà đầu tư nước ngoài.

Phân tích: Ý nghĩa của nguồn cung mới đối với TTCK

Nguồn cung mới từ IPO và thoái vốn nhà nước là yếu tố quan trọng để TTCK Việt Nam tăng sức hấp thụ dòng vốn. Trong 10 tháng đầu năm 2021, nhà đầu tư cá nhân mở mới hơn 1 triệu tài khoản, vượt tổng số 4 năm 2017-2020, cho thấy nhu cầu đầu tư tăng mạnh. Tuy nhiên, từ năm 2022 đến 2024, thị trường IPO trầm lắng do bất ổn vĩ mô và thanh khoản thấp, khiến nguồn cung cổ phiếu chất lượng giảm.

Vinpearl, với quy mô vốn 5.000 tỉ đồng, mang lại cơ hội đầu tư vào ngành du lịch nghỉ dưỡng, vốn phục hồi mạnh nhờ lượng khách quốc tế đạt 14,5 triệu lượt trong 2024. F88, hoạt động trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng, có thể thu hút nhà đầu tư tìm kiếm cổ phiếu tăng trưởng.

IPO của TCBS và MCredit sẽ bổ sung cổ phiếu ngành tài chính, vốn chiếm 40% vốn hóa HoSE. Theo VNDirect, IPO của TCBS không chỉ giúp Techcombank ghi nhận lợi nhuận tài chính mà còn tăng vốn chủ sở hữu của TCBS, hỗ trợ mở rộng quy mô.

Thoái vốn nhà nước, đặc biệt tại FPT, có thể kích thích dòng vốn ngoại, khi cổ phiếu công nghệ luôn được đánh giá cao. Tuy nhiên, các đợt thoái vốn như Domesco (34,71% vốn, giá khởi điểm 127.000 đồng/cổ phiếu) thất bại do giá cao gấp đôi thị giá và quy mô lớn (1.500 tỉ đồng). Becamex cũng hoãn đấu giá 300 triệu cổ phiếu hồi tháng 4/2025 do bất định từ thuế quan Mỹ, cho thấy thị trường vẫn nhạy cảm với yếu tố bên ngoài.

So với năm 2017-2018, khi các IPO lớn như VinHomes, Techcombank huy động hàng tỉ USD, làn sóng IPO 2025 có quy mô nhỏ hơn nhưng đa dạng ngành nghề. Điều này giúp giảm rủi ro tập trung và tăng tính hấp dẫn cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, thách thức nằm ở khả năng hấp thụ. Năm 2023, số dư tiền gửi tại công ty chứng khoán đạt 77.000 tỉ đồng, nhưng thanh khoản thị trường giảm 20% so với 2021, do tâm lý thận trọng và lãi suất trái phiếu cao (8-10%/năm).

Dự báo: Xu hướng thị trường và lời khuyên cho nhà đầu tư

Tại 60s Hôm Nay, chúng tôi dự báo TTCK Việt Nam sẽ tăng trưởng 15% trong 2025, với VN-Index đạt 1.450 điểm, nhờ nguồn cung mới và kỳ vọng nâng hạng thị trường. Cổ phiếu ngành tài chính (TCBS, MCredit) và công nghệ (FPT) có tiềm năng tăng 10-12%, do lợi nhuận dự kiến tăng 19,6% trong 2025, theo SSI Research. Bất động sản nghỉ dưỡng, với Vinpearl, cũng hưởng lợi từ du lịch phục hồi, nhưng nhà đầu tư cần thận trọng với biến động địa chính trị và thuế quan Mỹ.

Nhà đầu tư nên ưu tiên cổ phiếu từ các IPO có pháp lý minh bạch và chủ đầu tư uy tín, như Vinpearl, TCBS. Đối với thoái vốn, cổ phiếu FPT và Nhựa Thiếu niên Tiền Phong là lựa chọn hấp dẫn, nhờ định giá hợp lý và tiềm năng tăng trưởng. Quỹ ETF như VFMVN Diamond là lựa chọn an toàn, với mức tăng trưởng ổn định 8-10%/năm. Trong bất động sản, đất gần khu du lịch hoặc cảng biển (Phú Quốc, Cần Giờ) có thể tăng giá 5-7%, nhưng cần kiểm tra pháp lý kỹ lưỡng.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ cho IPO, đảm bảo định giá hợp lý và minh bạch thông tin. Chính phủ nên đẩy nhanh cải cách pháp lý, như áp dụng thanh toán đối ứng (DvP) và giao dịch T+0, để đáp ứng tiêu chí nâng hạng. Các công ty chứng khoán, như PSI và SHS, cần tăng cường tư vấn thoái vốn, tránh định giá quá cao như trường hợp Domesco. Tăng cường hội thảo về IPO và thoái vốn sẽ nâng cao nhận thức cho nhà đầu tư, đặc biệt là F0 (nhà đầu tư mới).

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn