Người việt mất 18.900 tỷ đồng vì lộ dữ liệu cá nhân và lừa đảo online

Theo báo cáo tổng kết an ninh mạng năm 2024 của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, tình trạng lộ dữ liệu cá nhân và lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam đã gây thiệt hại lên đến 18.900 tỷ đồng.

Cuộc khảo sát được tiến hành từ ngày 28/11 đến ngày 14/12/2024 với sự tham gia của hơn 59.000 người dùng cá nhân. Kết quả cho thấy cứ 220 người dùng thì có 1 người trở thành nạn nhân, tương đương tỷ lệ 0,45%.

Các hình thức lừa đảo phổ biến

Trong năm 2024, các đối tượng lừa đảo tiếp tục sử dụng những chiêu thức tinh vi và đa dạng để tấn công người dùng. Ba hình thức lừa đảo phổ biến nhất bao gồm:

Dụ dỗ tham gia đầu tư giả: 70,72% người dùng cho biết từng nhận được lời mời tham gia các sàn giao dịch không rõ nguồn gốc, hứa hẹn lợi nhuận cao và không có rủi ro. Giả mạo danh tính cơ quan, tổ chức: 62,08% người dùng gặp các cuộc gọi từ những đối tượng giả danh công an, tòa án, hoặc ngân hàng nhằm đe dọa hoặc yêu cầu chuyển tiền để chứng minh trong sạch.

Thông báo trúng thưởng, khuyến mãi lớn: 60,01% người dùng nhận các tin nhắn hoặc cuộc gọi thông báo trúng thưởng, khuyến mãi cao nhưng thông tin không rõ ràng, dễ gây nghi ngờ.

Mặc dù nhiều người dùng đã nhanh chóng cảnh báo cho bạn bè và người thân khi gặp phải tình huống lừa đảo, nhưng chỉ 45,69% nạn nhân báo cáo sự việc với cơ quan chức năng. Đây là tỷ lệ khá thấp, phản ánh sự thiếu niềm tin hoặc nhận thức về tầm quan trọng của việc hợp tác với các cơ quan có thẩm quyền.

Nguy cơ từ việc lộ lọt dữ liệu cá nhân

Ngoài lừa đảo, tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân tại Việt Nam cũng đang diễn biến phức tạp. Theo khảo sát, 66,24% người dùng cho biết thông tin cá nhân của họ đã bị sử dụng trái phép. Các nguyên nhân chính gồm:

Cung cấp thông tin khi mua hàng trực tuyến: 73,99% người dùng nhận định đây là nguồn gốc gây lộ dữ liệu. Chia sẻ thông tin trên mạng xã hội: 62,13% cho rằng các bài đăng và thông tin công khai trên mạng xã hội cũng là một yếu tố rủi ro. Sử dụng dịch vụ thiết yếu: 67% người dùng cho biết thông tin cá nhân có thể bị lộ trong quá trình sử dụng dịch vụ tại nhà hàng, khách sạn, hoặc siêu thị.

Theo chuyên gia từ NCA, thông tin cá nhân hiện nay được lưu trữ tại hàng trăm hệ thống khác nhau, từ mạng xã hội đến các dịch vụ trực tuyến. Nếu không có các biện pháp bảo mật đồng bộ, nguy cơ dữ liệu bị tấn công hoặc rò rỉ rất cao.

Số điện thoại spam và mã độc

Báo cáo cũng chỉ ra rằng trong 6 tháng cuối năm 2024, hệ thống phòng chống lừa đảo nTrust của NCA đã ghi nhận 134.000 báo cáo liên quan đến số điện thoại lừa đảo. Tổng số điện thoại spam và lừa đảo được cập nhật trong năm lên tới 296.000 số.

Mặc dù các cơ quan quản lý nhà nước đã nỗ lực rà soát, yêu cầu cập nhật thông tin thuê bao để xử lý mạnh tay các số điện thoại rác, nhưng nhiều đối tượng vẫn lách luật bằng cách thuê người dân đăng ký thuê bao chính chủ và mua lại để sử dụng. Những đối tượng này thường dùng thiết bị chuyên dụng để thực hiện hàng loạt cuộc gọi lừa đảo cùng lúc.

Bên cạnh đó, mã độc cũng là một mối đe dọa nghiêm trọng. Có đến 23,4% người dùng bị tấn công bởi mã độc ít nhất 1 lần trong năm, trong đó 9,65% bị mã độc mã hóa dữ liệu để tống tiền. Hậu quả của các cuộc tấn công này không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống cá nhân.

Ý thức bảo vệ thông tin cá nhân

Một trong những nguyên nhân khiến lừa đảo trực tuyến và rò rỉ thông tin cá nhân trở nên nghiêm trọng là do ý thức bảo vệ thông tin của người dùng chưa cao. Nhiều người sẵn sàng cung cấp thông tin cá nhân mà không kiểm tra kỹ mục đích sử dụng.

Việc sử dụng mạng xã hội với số lượng tài khoản trung bình 2-3 tài khoản/người cũng làm gia tăng nguy cơ lộ lọt dữ liệu. Khi các hệ thống bảo mật không đồng bộ và còn tồn tại lỗ hổng, các đối tượng lừa đảo dễ dàng lợi dụng để đánh cắp thông tin.

Hướng tới giải pháp an toàn

Để giảm thiểu nguy cơ lừa đảo và bảo vệ dữ liệu cá nhân, người dùng cần nâng cao nhận thức và thực hiện các biện pháp phòng tránh như:

Không cung cấp thông tin cá nhân một cách tùy tiện. Xác minh kỹ càng các giao dịch trực tuyến và thông tin nhận được. Sử dụng các phần mềm bảo mật, cập nhật hệ thống thường xuyên. Báo cáo ngay với cơ quan chức năng khi gặp các tình huống nghi vấn.

Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường quản lý và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, cũng như đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân nâng cao nhận thức về an ninh mạng.

Năm 2024 đã khép lại với nhiều thách thức trong lĩnh vực an ninh mạng. Tuy nhiên, nếu có sự phối hợp chặt chẽ giữa người dùng, doanh nghiệp và cơ quan chức năng, tình trạng lừa đảo trực tuyến và rò rỉ dữ liệu cá nhân chắc chắn sẽ được kiểm soát tốt hơn trong tương lai.

Thu Ngân

Nguồn tham khảo: Vietnamfinance.vn