Gỡ khó cho năng lượng xanh, mở lối cho doanh nghiệp Việt

Chuyển dịch năng lượng xanh đang mở ra cơ hội vàng cho doanh nghiệp Việt, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về chính sách, tài chính và công nghệ.

Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của một cuộc cách mạng năng lượng. Xu hướng toàn cầu về giảm phát thải, cùng với tiềm năng dồi dào về năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, năng lượng gió và địa nhiệt, đã tạo nên những cơ hội chưa từng có cho doanh nghiệp Việt. Tuy nhiên, những “điểm nghẽn” về chính sách, pháp lý và tài chính đang cản trở bước tiến của doanh nghiệp trên con đường xanh hóa này.

Năng lượng tái tạo: Động lực tăng trưởng mới

Quy hoạch Điện VIII, cam kết Net Zero tại COP26 và các chính sách hỗ trợ của Chính phủ đã thể hiện rõ quyết tâm của Việt Nam trong việc chuyển dịch sang năng lượng tái tạo. Đây không chỉ là xu hướng tất yếu để bảo vệ môi trường, mà còn là động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế. Các chuyên gia nhận định, nếu tận dụng tốt cơ hội này, Việt Nam có thể đạt được tăng trưởng kinh tế bền vững, đồng thời góp phần vào nỗ lực chung của thế giới trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Cơ hội này trải rộng trên nhiều lĩnh vực, từ các nhà phát triển dự án và cung cấp công nghệ năng lượng tái tạo, đến các doanh nghiệp sản xuất, dịch vụ muốn “xanh hóa” hoạt động của mình. Ví dụ, trong ngành dệt may, nhu cầu về “sản xuất xanh” từ các thị trường xuất khẩu ngày càng tăng, tạo động lực cho các doanh nghiệp như Tổng Công ty May 10 tìm kiếm và ứng dụng các giải pháp năng lượng tái tạo. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu của thị trường, mà còn giảm chi phí năng lượng, nâng cao thương hiệu và đóng góp vào sự phát triển bền vững.

Ngay cả trong lĩnh vực hydro xanh, một lĩnh vực còn khá mới mẻ tại Việt Nam, cũng đang hé lộ nhiều tiềm năng. Theo Chủ tịch Câu lạc bộ Hydrogen Việt Nam ASEAN, các doanh nghiệp có thể tham gia vào chuỗi giá trị hydro xanh từ khâu tư vấn kỹ thuật, xây dựng tiêu chuẩn, đến sản xuất, vận chuyển và ứng dụng hydro xanh trong các lĩnh vực khác nhau, như đường sắt tốc độ cao. Đặc biệt, với trữ lượng hydro tự nhiên lớn, Việt Nam có thể tận dụng lợi thế này để phát triển ngành công nghiệp hydro xanh, tạo ra nguồn năng lượng sạch và bền vững cho tương lai.

Thách thức trong việc phát triển năng lượng tái tạo

Mặc dù tiềm năng là rất lớn, nhưng con đường chuyển dịch năng lượng xanh không phải không có chông gai. Nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn vay dài hạn, do các sản phẩm tài chính hiện tại chưa đáp ứng được nhu cầu đầu tư lớn của các dự án năng lượng tái tạo. Bên cạnh đó, thủ tục hành chính phức tạp, quy trình cấp phép kéo dài cũng là một rào cản đáng kể.

Theo Phó Tổng Giám đốc EVN, các cơ chế tài chính mới như tài chính hỗn hợp, trái phiếu xanh và các công cụ nâng cao hiệu quả tín dụng chưa được sử dụng rộng rãi. Điều này gây khó khăn cho các dự án năng lượng mới, vốn đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu rất lớn. Thêm vào đó, sự thiếu hụt nhân lực có tay nghề cao trong lĩnh vực năng lượng tái tạo cũng là một thách thức cần được giải quyết.

Việc phụ thuộc vào nhập khẩu thiết bị và công nghệ cũng là một yếu tố cản trở sự phát triển bền vững của ngành năng lượng tái tạo. Do đó, việc thúc đẩy nội địa hóa, phát triển công nghệ trong nước là rất quan trọng để giảm sự phụ thuộc này và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt.

Giải pháp đột phá cho năng lượng xanh

Để khai thác tối đa tiềm năng của năng lượng tái tạo, cần có sự chung tay của cả Nhà nước và doanh nghiệp. Nhà nước cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy nhanh quá trình cấp phép cho các dự án năng lượng tái tạo, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi. Cơ chế mua bán điện trực tiếp cũng cần được xem xét để khuyến khích đầu tư vào năng lượng tái tạo.

Về phía doanh nghiệp, cần chủ động tìm kiếm và ứng dụng các công nghệ mới, nâng cao năng lực quản lý và vận hành các dự án năng lượng tái tạo. Việc hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước cũng là một yếu tố quan trọng để chia sẻ kinh nghiệm và tiếp cận các nguồn lực cần thiết.

Nếu những “điểm nghẽn” được tháo gỡ, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm chuyển đổi năng lượng của khu vực Đông Nam Á. Đây không chỉ là cơ hội để phát triển kinh tế bền vững, mà còn là trách nhiệm của Việt Nam trong việc bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: Báo Nhân dân