Miễn tiền sử dụng đất trong hạn mức, vượt phải nộp 30–50%

Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi đề xuất miễn tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích trong hạn mức, còn phần vượt sẽ nộp 30–50%, nhằm giảm gánh nặng tài chính cho người dân.

Chính sách mới trong dự thảo luật

Tại buổi họp báo chuyên đề ngày 4/9, đại diện Cục Quản lý đất đai cho biết dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 có nhiều thay đổi quan trọng, đặc biệt về cơ chế định giá đất và quy định chuyển mục đích sử dụng đất.

Theo ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, nhiều hộ gia đình hiện sử dụng đất vườn, ao xen kẽ đất ở, khi có nhu cầu chuyển mục đích sang đất ở gặp khó khăn lớn vì chi phí quá cao. Để tháo gỡ, Chính phủ giao Bộ Tài chính xây dựng dự thảo nghị quyết mới.

Nội dung chính của dự thảo là: người dân chuyển mục đích sử dụng đất trong hạn mức giao đất ở sẽ không phải nộp tiền sử dụng đất. Nếu vượt hạn mức, sẽ áp dụng mức thu từ 30% đến 50% giá trị, tùy trường hợp. Bộ Tài chính đang lấy ý kiến các bộ, ngành để hoàn thiện trước khi trình Chính phủ ban hành.

Hỗ trợ người dân và gắn với nhà ở xã hội

Theo lãnh đạo Cục Quản lý đất đai, quy định mới nhằm đảm bảo sự hài hòa lợi ích. Người dân có nhu cầu thực sự sẽ giảm được gánh nặng tài chính, trong khi ngân sách vẫn duy trì được nguồn thu từ phần diện tích vượt hạn mức.

Với người thu nhập thấp, chính sách tiếp cận nhà ở sẽ gắn với chương trình phát triển nhà ở xã hội do Bộ Xây dựng quản lý. Đây là cách tiếp cận đồng bộ, vừa hỗ trợ nhóm yếu thế, vừa phù hợp với định hướng Nghị quyết 18 về quản lý, sử dụng đất đai.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng hướng tới cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ. Người dân khi chuyển mục đích sẽ bớt vướng mắc về thủ tục, đồng thời có cơ chế rõ ràng để tính toán chi phí.

Thay đổi cơ chế giá đất

Một trong những điểm đáng chú ý khác là cách xác định giá đất. Trước đây, Luật Đất đai quy định song song bảng giá đất và giá đất cụ thể, dẫn đến tình trạng áp dụng thiếu thống nhất, gây bức xúc cho người dân.

Theo Luật Đất đai 2024, bảng giá đất vẫn duy trì nhưng được điều chỉnh linh hoạt bằng hệ số, áp dụng tùy từng mục đích như bồi thường, thu hồi hay chuyển mục đích sử dụng. Điều này được kỳ vọng vừa đảm bảo nguồn thu, vừa giảm chi phí đầu tư, qua đó khuyến khích doanh nghiệp tham gia thị trường bất động sản.

Ông Mai Văn Phấn nhấn mạnh, nếu mức thu quá cao, nhà đầu tư sẽ nản lòng vì chi phí lớn. Ngược lại, nếu quá thấp sẽ không đảm bảo nguồn thu ngân sách. Luật lần này vì vậy hướng tới sự cân bằng, linh hoạt và minh bạch.

Ý kiến từ hiệp hội bất động sản

Đại diện Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), ông Lê Hoàng Châu, cho rằng quy định hiện hành khiến người dân phải nộp 100% giá đất trong bảng giá đất cho toàn bộ diện tích chuyển đổi, bất kể trong hay ngoài hạn mức. Cách tính này đẩy chi phí lên mức quá cao, nhiều hồ sơ xin chuyển mục đích bị rút lại vì người dân không kham nổi.

Ông dẫn chứng: một thửa đất 400m² ở TP Vinh từng phải nộp tới 4,5 tỷ đồng; hay tại TP.HCM, một thửa đất 208m² ở Hóc Môn phải nộp 1,7 tỷ đồng, còn một thửa 400m² ở quận 7 phải nộp tới 14 tỷ đồng. Đây là con số vượt xa khả năng của phần lớn hộ gia đình.

HoREA kiến nghị giảm tỷ lệ thu xuống mức hợp lý hơn: 20% giá đất trong bảng giá đối với diện tích trong hạn mức, và 30% cho phần diện tích vượt hạn mức. Đồng thời, đề xuất hoàn lại tiền sử dụng đất mà người dân đã nộp 100% theo bảng giá trong các trường hợp trước đây.

Hướng tới cân bằng lợi ích

Những tranh luận xung quanh dự thảo cho thấy yêu cầu cấp thiết phải điều chỉnh chính sách sử dụng đất theo hướng công bằng, minh bạch và khả thi. Nếu cơ chế miễn trong hạn mức và tính tỷ lệ cho phần vượt được thông qua, đây sẽ là bước cải cách lớn, giúp hàng triệu hộ gia đình giảm gánh nặng chi phí, đồng thời khuyến khích thị trường bất động sản phát triển lành mạnh.

Tuy nhiên, để luật đi vào thực tế, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế định giá, bảo đảm sự thống nhất trong áp dụng và hạn chế tình trạng địa phương vận dụng khác nhau. Đây là yếu tố quyết định để chính sách mới thực sự phát huy hiệu quả, vừa bảo vệ quyền lợi người dân, vừa duy trì nguồn thu ổn định cho ngân sách.

Thùy Linh

Nguồn tham khảo: VietnamFinance