Luật hóa tài sản số mở đường cho nền kinh tế số tại Việt Nam

Luật Công nghiệp Công nghệ số vừa được Quốc hội thông qua đã chính thức công nhận tài sản số, tạo nền tảng pháp lý đầu tiên cho loại hình tài sản kỹ thuật số tại Việt Nam.

Lần đầu tiên tài sản số được công nhận trong hệ thống pháp luật

Tại Kỳ họp thứ 9 của Quốc hội khóa XV, Luật Công nghiệp Công nghệ số đã được thông qua với 441/445 đại biểu tán thành. Luật quy định rõ ràng về phạm vi điều chỉnh, trong đó đáng chú ý là việc xác lập địa vị pháp lý cho các loại hình tài sản số như tài sản ảo, tài sản mã hóa và các dạng tài sản điện tử khác.

Theo quy định mới, tài sản ảo là một dạng của tài sản số tồn tại trong môi trường điện tử và có thể được sử dụng cho hoạt động đầu tư hoặc trao đổi. Tuy nhiên, chúng không bao gồm chứng khoán, tiền số của nhà nước hay các sản phẩm tài chính khác theo quy định của pháp luật hiện hành.

Tài sản mã hóa cũng là một hình thức của tài sản số, nhưng sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ tương đương để xác thực quyền sở hữu, phát hành và lưu chuyển. Tương tự như tài sản ảo, tài sản mã hóa không thuộc nhóm các công cụ tài chính được quy định trong các luật chuyên ngành về dân sự hoặc tài chính.

Việc xác lập danh mục và phạm vi của tài sản điện tử này là một bước đi quan trọng, thể hiện sự thừa nhận chính thức của nhà nước về sự tồn tại và phát triển của loại hình tài sản mới trong nền kinh tế số hóa.

Hoàn thiện khung quản lý tài sản điện tử, tăng cường tính minh bạch và bảo mật

Luật Công nghiệp Công nghệ số quy định một cách tổng quát nhưng đầy đủ về hoạt động quản lý các loại tài sản kỹ thuật số. Cụ thể, luật bao gồm các nội dung như tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác lập quyền sở hữu tài sản trên môi trường số; đồng thời xác định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan đến hoạt động sử dụng tài sản số.

Ngoài ra, Luật còn đưa ra các biện pháp bảo đảm an toàn thông tin, bảo vệ quyền lợi người sở hữu và ngăn chặn hành vi lạm dụng công nghệ như rửa tiền, tài trợ khủng bố hoặc phát tán thông tin độc hại. Một điểm quan trọng là luật giao cho Chính phủ trách nhiệm cụ thể hóa các quy định về tiêu chuẩn phân loại tài sản số, xây dựng các quy trình giám sát và cấp phép hoạt động đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ liên quan.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, ông Lê Quang Huy, các nội dung trong luật đã được điều chỉnh để đảm bảo tính khả thi, ổn định của hệ thống pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế. Những vấn đề phức tạp như quyền sở hữu, bảo mật, giải quyết tranh chấp hoặc quản lý rủi ro sẽ được điều chỉnh đồng bộ trong các luật dân sự, hình sự và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan khác.

Tạo hành lang pháp lý linh hoạt, hỗ trợ phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo

Cùng với tài sản số, luật mới cũng đặt nền móng pháp lý quan trọng cho việc phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) – một thành tố quan trọng trong hệ sinh thái công nghệ số. Luật nêu rõ nguyên tắc phát triển và triển khai AI phải lấy con người làm trung tâm, đảm bảo minh bạch, có khả năng giải trình và không vượt ngoài tầm kiểm soát.

Đặc biệt, các hệ thống trí tuệ nhân tạo có tương tác trực tiếp với con người bắt buộc phải thông báo rõ cho người dùng biết rằng họ đang làm việc với một hệ thống máy móc. Các sản phẩm được tạo ra bởi AI cũng cần có dấu hiệu nhận diện cụ thể, đảm bảo sự minh bạch trong tương tác công nghệ và phòng tránh các nguy cơ thao túng thông tin.

Bên cạnh đó, Luật cũng khuyến khích đào tạo và phát triển nhân lực phục vụ cho công nghiệp công nghệ số, đặc biệt là trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Việc này được thực hiện thông qua chương trình giáo dục quốc gia và các hoạt động đào tạo, đào tạo lại trong doanh nghiệp và cơ quan nhà nước, tạo nền tảng phát triển nguồn lực số phục vụ cho nền kinh tế hiện đại.

Hướng tới nền kinh tế số bền vững và hội nhập

Việc luật hóa tài sản số không chỉ mang ý nghĩa về mặt pháp lý, mà còn mở ra không gian phát triển lớn hơn cho nền kinh tế số Việt Nam. Đây là bước đi giúp chính thức hóa các hoạt động đầu tư, giao dịch tài sản điện tử, đồng thời thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp công nghệ và nhà đầu tư trong và ngoài nước vào lĩnh vực tiềm năng này.

Với việc xác lập quy định pháp lý cụ thể, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ liên quan đến tài sản kỹ thuật số như sàn giao dịch, ví điện tử, đơn vị lưu trữ, mã hóa tài sản… sẽ có cơ sở để hoạt động minh bạch và an toàn hơn. Đồng thời, cơ quan quản lý cũng dễ dàng thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hoặc giám sát nguy cơ rủi ro trong hệ thống.

Đáng chú ý, những nội dung liên quan đến ưu đãi thuế, đầu tư cho công nghiệp số và công nghệ mã hóa sẽ được đưa vào các dự thảo luật khác như Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Đầu tư hoặc Luật Đấu thầu… để bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống pháp luật quốc gia.

Với hệ thống quy định rõ ràng và linh hoạt, Luật Công nghiệp Công nghệ số kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, đồng thời xây dựng nền kinh tế Việt Nam năng động, sáng tạo và thích ứng với bối cảnh toàn cầu đang biến chuyển mạnh mẽ.

Tương lai của tài sản số tại Việt Nam

Việc đưa tài sản số vào luật là một bước ngoặt, cho thấy quyết tâm của Nhà nước trong việc tạo ra một môi trường pháp lý lành mạnh và minh bạch cho sự phát triển của công nghệ số. Tuy nhiên, thành công của chính sách này sẽ phụ thuộc vào khả năng triển khai chi tiết, giám sát hiệu quả và sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật liên quan.

Khi các quy định về tài sản điện tử được áp dụng một cách đầy đủ và nghiêm túc, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm phát triển tài sản số trong khu vực, đón đầu làn sóng đầu tư công nghệ và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trên nền tảng số hóa.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn