Kiến tạo khu công nghiệp xanh cho tương lai bền vững

Việt Nam đang tiên phong chuyển đổi khu công nghiệp sang mô hình sinh thái, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ và các giải pháp chiến lược, nhằm thu hút đầu tư chất lượng cao và bảo vệ môi trường.

Mô hình sinh thái định hình tương lai công nghiệp

Tại Diễn đàn Phát triển Khu công nghiệp 2025, ông Bạch Ngọc Tùng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Sgroup Việt Nam, nhấn mạnh khu công nghiệp sinh thái là xu hướng tất yếu trong bối cảnh hội nhập và áp lực phát triển bền vững. Mô hình này không chỉ giải quyết thách thức về ô nhiễm và tài nguyên mà còn nâng cao sức cạnh tranh, thu hút vốn FDI công nghệ cao, và thực hiện cam kết quốc gia về kinh tế xanh.

Khu công nghiệp truyền thống đã đóng góp lớn vào kinh tế, từ xuất khẩu, việc làm, đến giá trị sản xuất. Tuy nhiên, mô hình này cũng gây áp lực lên môi trường, đòi hỏi chuyển đổi sang khu công nghiệp sinh thái để đảm bảo phát triển lâu dài. Bình Dương là ví dụ tiên phong, với các khu công nghiệp tích hợp công nghệ số và thân thiện môi trường, trở thành hình mẫu cho cả nước.

Phó Thủ tướng Mai Văn Chính, tại lễ động thổ hai khu công nghiệp sinh thái ở Bình Dương, khẳng định Chính phủ đặt kinh tế xanh và chuyển đổi số làm trụ cột chiến lược. Ông kêu gọi các địa phương học hỏi Bình Dương, kết hợp công nghiệp, đô thị thông minh, và bảo vệ môi trường để tạo giá trị bền vững.

Giải pháp thúc đẩy khu công nghiệp xanh

Để phát triển khu công nghiệp sinh thái, ông Tùng đề xuất năm giải pháp trọng tâm. Đầu tiên, hoàn thiện khung pháp lý với ưu đãi tài chính về thuế, tín dụng, và đất đai, cùng quy chuẩn kỹ thuật cho thiết kế và vận hành khu công nghiệp xanh. Thứ hai, tăng cường đào tạo cán bộ và doanh nghiệp, phổ biến mô hình thành công để dễ áp dụng. Thứ ba, thành lập quỹ phát triển xanh và đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao công nghệ tái chế, sản xuất sạch.

Thứ tư, vận hành Hệ thống thông tin quốc gia về khu công nghiệp, đảm bảo dữ liệu minh bạch, dễ truy cập, và giám sát chặt chẽ phát thải. Thứ năm, quy hoạch khu công nghiệp gắn với đô thị, ưu tiên hạ tầng xanh và dịch vụ chung để hỗ trợ cộng sinh công nghiệp. Các giải pháp này đòi hỏi sự đồng bộ từ Chính phủ, địa phương, và doanh nghiệp.

Chính phủ thể hiện cam kết mạnh mẽ qua các chính sách hỗ trợ. Cuối 2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) ký kết với UNIDO dự án “Nhân rộng khu công nghiệp sinh thái để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn”, nhận tài trợ 3,3 triệu USD từ Thụy Sĩ. Dự án đánh dấu bước tiến từ thử nghiệm sang nhân rộng mô hình, góp phần giảm tác động biến đổi khí hậu.

Cơ hội và thách thức trong chuyển đổi

Khu công nghiệp sinh thái mang lại cơ hội thu hút FDI chất lượng cao, giảm chi phí vận hành, và nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, thách thức nằm ở chi phí đầu tư ban đầu, thiếu nhân lực chuyên môn, và hạ tầng chưa đồng bộ. Doanh nghiệp cần tận dụng ưu đãi chính sách, hợp tác quốc tế để áp dụng công nghệ sạch, trong khi địa phương phải đẩy nhanh quy hoạch và đào tạo.

Chính phủ nên tiếp tục truyền thông về lợi ích kinh tế xanh, khuyến khích hợp tác công-tư, và mở rộng nguồn vốn từ các tổ chức quốc tế. Các khu công nghiệp sinh thái không chỉ là giải pháp môi trường mà còn là động lực kinh tế, giúp Việt Nam tiến tới mục tiêu công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào 2030.

Chuyển đổi khu công nghiệp sang mô hình sinh thái là chiến lược then chốt để Việt Nam phát triển bền vững, thu hút FDI, và bảo vệ môi trường. Với sự hỗ trợ từ Chính phủ, các giải pháp đồng bộ, và mô hình tiên phong như Bình Dương, khu công nghiệp xanh đang mở ra kỷ nguyên mới cho nền kinh tế Việt Nam.

Thùy Linh

Nguồn tham khảo: Tạp chí Thương gia