Hộ kinh doanh loay hoay với hóa đơn điện tử 2025

Các hộ kinh doanh đối mặt với khó khăn khi áp dụng hóa đơn điện tử theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, do thiếu thông tin và thói quen kinh doanh cũ. Khảo sát của VCCI cho thấy hộ kinh doanh cần hỗ trợ cụ thể “cầm tay chỉ việc” để thích ứng, tránh sai sót và lo sợ bị phạt.

Thách thức với chính sách thuế mới

Khu vực hộ kinh doanh đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, tạo ra nhiều việc làm và góp phần vào sự phát triển xã hội. Tuy nhiên, các quy định mới về hóa đơn điện tử theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 123/2020/NĐ-CP) đang khiến nhiều hộ kinh doanh lo lắng.

Tại hội thảo do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức cuối tháng 6/2025, các hộ kinh doanh đã chia sẻ những khó khăn thực tế. Bà Nguyễn Thị Khánh Ly, chủ hộ kinh doanh phụ tùng ô tô Phạm Gia tại Hà Nội, bày tỏ lo ngại về việc tính toán doanh thu, đầu vào, đầu ra khi chuyển từ thuế khoán sang hóa đơn điện tử. Bà phải bố trí ba nhân sự chỉ để xử lý chứng từ, nhưng vẫn lo sợ sai sót dẫn đến bị phạt.

Nỗi lo từ thực tế kinh doanh

Bà Lê Thanh Nguyệt, chủ hộ kinh doanh cho thuê nhà với thu nhập khoảng 20 triệu đồng/tháng, cũng bối rối khi không rõ mình có thuộc diện nộp thuế hay cách sử dụng mã số thuế gắn với căn cước công dân. Bà cho biết, dù đã tìm hiểu qua nhiều kênh, thông tin vẫn mơ hồ và thiếu hướng dẫn cụ thể dành riêng cho hộ kinh doanh.

Theo ông Phạm Ngọc Thạch, Phó trưởng Ban Pháp chế VCCI, khảo sát gần 1.400 hộ kinh doanh cho thấy nhiều mối lo phổ biến: tăng chi phí, giảm lợi nhuận, khó xuất hóa đơn, khách hàng không cung cấp thông tin, thủ tục hành chính phức tạp, và đặc biệt là sợ bị phạt do thiếu hiểu biết về công nghệ hoặc quy định mới.

Hiểu biết hạn chế về quy định

Khảo sát của VCCI cho thấy 94% hộ kinh doanh biết đến Nghị định 70/2025/NĐ-CP, một tín hiệu tích cực về mức độ phổ biến của chính sách. Tuy nhiên, chỉ 11% hiểu rõ cách thực hiện, trong khi 68% không rõ cần làm gì và 21% hoàn toàn không hiểu. Các hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống và tạp hóa có tỷ lệ chưa hiểu cao nhất, lần lượt 34% và chiếm phần lớn nhóm không rõ.

Đáng chú ý, 57% hộ kinh doanh tiếp cận thông tin qua mạng xã hội, 39% qua truyền miệng, cho thấy thói quen tiếp nhận thông tin không chính thống. Điều này làm tăng nguy cơ hiểu sai hoặc thiếu thông tin chính xác, gây khó khăn trong việc tuân thủ quy định về hóa đơn điện tử.

Thói quen kinh doanh cũ

Nhiều hộ kinh doanh vẫn duy trì thói quen quản lý thủ công, như ghi chép bằng tay hoặc dựa vào trí nhớ. Bà Nguyễn Thị Quyên, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, chia sẻ rằng các hộ kinh doanh tạp hóa thường gọi hàng khi gần hết, không lập kế hoạch nhập hàng hay kê khai hóa đơn. Khách hàng cũng quen mua bán nhanh qua điện thoại, không yêu cầu chứng từ.

Việc áp dụng hóa đơn điện tử buộc các hộ kinh doanh thay đổi cách vận hành, từ ghi chép đến xuất hóa đơn cho từng giao dịch. Điều này đặc biệt khó khăn với những người lớn tuổi, thiếu kỹ năng công nghệ, khiến họ e ngại và lo lắng về chi phí thuê nhân sự hoặc rủi ro sai sót.

Đề xuất hỗ trợ cụ thể

VCCI nhấn mạnh rằng các hộ kinh doanh cần hỗ trợ trực tiếp, theo cách “cầm tay chỉ việc” để làm quen với quy định mới. Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký VCCI, cho rằng cơ quan thuế và chính quyền địa phương cần cung cấp hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu, phù hợp với đặc thù của hộ kinh doanh.

Các giải pháp bao gồm tổ chức hội thảo, tài liệu hướng dẫn riêng, và sử dụng mạng xã hội để truyền tải thông tin tích cực, giải đáp vướng mắc. Điều này giúp hộ kinh doanh giảm lo lắng, dần thích ứng với việc minh bạch hóa đơn và chứng từ.

Đặc điểm của khu vực hộ kinh doanh

Trong khảo sát, 56% hộ kinh doanh hoạt động ở khu vực nông thôn, 44% ở đô thị, chủ yếu là cửa hàng tạp hóa, bán lẻ, siêu thị mini, và dịch vụ ăn uống. Chỉ 23% có doanh thu từ 1 tỉ đồng trở lên trong năm 2024, thuộc nhóm bắt buộc áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.

Tuy nhiên, các hộ kinh doanh nhỏ hơn cũng quan tâm đến Nghị định 70/2025/NĐ-CP, vì lộ trình áp dụng sẽ hoàn tất trong hai năm tới. Điều này cho thấy nhu cầu hỗ trợ không chỉ giới hạn ở nhóm có doanh thu lớn mà cần mở rộng đến toàn bộ khu vực này.

Tầm quan trọng của hỗ trợ chính sách

VCCI nhấn mạnh rằng, nếu không có hỗ trợ phù hợp, các hộ kinh doanh dễ bị ảnh hưởng tiêu cực bởi chính sách mới. Khảo sát không chỉ phản ánh khó khăn trong việc thực hiện hóa đơn điện tử mà còn cung cấp góc nhìn thực tế để cơ quan quản lý điều chỉnh cách tiếp cận.

Bà Quyên đề xuất cần tạo môi trường thân thiện, giúp hộ kinh doanh tự tin tuân thủ quy định mà không lo bị phạt. Sử dụng mạng xã hội như một kênh truyền thông chiến lược cũng được khuyến nghị để tiếp cận nhóm đối tượng này hiệu quả hơn.

Hướng đến minh bạch thương mại

Việc thay đổi chính sách thuế đối với hộ kinh doanh là cần thiết để đảm bảo công bằng và văn minh thương mại. Tuy nhiên, để các hộ kinh doanh thích ứng, cần có thời gian và sự hỗ trợ từ cơ quan thuế, chính quyền địa phương, và các hiệp hội doanh nghiệp.

Bằng cách cung cấp hướng dẫn cụ thể, giảm bớt thủ tục phức tạp, và tăng cường truyền thông, các hộ kinh doanh sẽ dễ dàng chuyển đổi sang mô hình quản lý minh bạch, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn