Giá phân bón tăng mạnh do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu

Giá phân bón đối diện áp lực tăng do căng thẳng địa chính trị tại Trung Quốc và Nga, đặc biệt Trung Quốc hạn chế xuất khẩu urê và DAP, kết hợp nguồn cung eo hẹp có thể đẩy giá lương thực lên cao.

Biến động giá phân bón gần đây

Giá phân bón DAP đạt đỉnh ba năm 795 USD/tấn tháng 8, sau đó giảm nhẹ còn 730 USD/tấn, tăng hơn 25% từ đầu năm.

Thị trường phân bón chịu tác động lớn từ rủi ro địa chính trị. Giá phân bón tăng vọt sau xung đột Nga-Ukraine năm 2022 do bất ổn nguồn cung từ Nga – nước xuất khẩu phân bón hàng đầu.

Chỉ số giá phân bón của Ngân hàng Thế giới tăng gần gấp ba năm 2022, đạt đỉnh 293 điểm tháng 4 (mốc 2010 = 100). Sau đó giảm còn 110-120 điểm năm 2024, nhưng đầu năm nay tăng nhanh trở lại.

John Baffes, chuyên gia kinh tế nông nghiệp Ngân hàng Thế giới, nhận định phân bón đi ngược xu hướng giảm giá hàng hóa nhờ hạn chế xuất khẩu Trung Quốc, thuế quan châu Âu với Nga và Belarus, cùng nhu cầu mạnh và thị trường phốt phát eo hẹp.

Sản xuất phân bón tập trung tại vài quốc gia. Trung Quốc chiếm 46% quặng phosphate toàn cầu. Trung Quốc, Ma Rốc, Mỹ, Nga sản xuất hơn 70% nguồn cung phân bón thế giới.

Canada dẫn đầu kali, nhưng Nga và Belarus chiếm 1/3 sản lượng, cộng Trung Quốc gần một nửa nguồn cung toàn cầu.

Hạn chế xuất khẩu từ Trung Quốc

Tháng 10, Trung Quốc ngừng xuất khẩu urê và DAP. Sau khi xuất khẩu phân đạm giảm hơn 90% năm 2024, nguồn cung có dấu hiệu phục hồi nhưng Trung Quốc lại áp hạn chế, gây chấn động thị trường quốc tế tương tự kiểm soát đất hiếm.

Yukiko Nozaki, Viện Nghiên cứu Chiến lược Toàn cầu Mitsui & Co., cho rằng Trung Quốc ưu tiên nguồn cung nội địa để mở rộng sản xuất nông nghiệp, phản ứng thuế quan Mỹ và căng thẳng Mỹ-Trung.

Trung Quốc nhập khẩu đậu nành lớn nhất thế giới nhưng lượng từ Mỹ giảm về 0 tháng 9. Dù đạt thỏa thuận nối lại nhập khẩu tại hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Trung, Trung Quốc có thể tăng sản xuất phân bón để nâng sản lượng nông sản nội địa.

Ngân hàng Thế giới cho biết Trung Quốc hạn chế xuất khẩu phốt phát để đảm bảo đầu vào pin lithium sắt phốt phát cho xe điện.

Châu Âu siết thuế với Nga Belarus

Liên minh châu Âu siết trừng phạt Nga và Belarus tháng 7, áp thuế mới với phân bón nhập khẩu từ hai nước, tăng dần đến 2028 nhằm giảm phụ thuộc.

Nông dân châu Âu khó chuyển nhà cung cấp do hạn chế quốc gia sản xuất kali ngoài Nga và Belarus. Chuyển đổi tốn kém và có thể phá vỡ cân bằng cung cầu, đẩy giá phân bón quốc tế tăng.

Ảnh hưởng đến giá lương thực

Tăng giá phân và hạn chế nguồn cung tác động đến giá lương thực qua chi phí sản xuất. Bộ Nông nghiệp Mỹ cho biết phân bón chiếm 18% chi phí đậu nành, 35% lúa mì và ngô. Ở nước đang phát triển, tỷ lệ cao hơn.

Sau xung đột Nga-Ukraine, Nam Á và châu Phi giảm sử dụng phân bón, có thể dẫn đến năng suất thấp nếu không thay đổi canh tác. Hiệp hội Phân bón Quốc tế ước tính giảm 5% phân đạm khiến sản lượng lúa mì giảm 3,1%, lúa gạo giảm 1,5%.

Ngân hàng Thế giới cho biết giá phân, năng lượng, lãi suất tác động đến giá lúa mì và ngô với độ trễ 12-16 tháng.

Theo 60s Hôm Nay, giá phân bón tăng mạnh do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu là rủi ro lớn với an ninh lương thực. Nông dân cần theo dõi thị trường để điều chỉnh chi phí sản xuất.

Giá phân bón tăng mạnh do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu kết hợp nguồn cung eo hẹp từ Nga, Belarus. Áp lực này có thể đẩy giá lương thực toàn cầu tăng trong dài hạn.

Chí Toàn 

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn