Lỗ chồng lỗ, EVN cần “trợ lực” để vượt khó

EVN báo lỗ kỷ lục, đặt ra câu hỏi về hiệu quả của chính sách giá điện hiện hành và sự cần thiết của các giải pháp hỗ trợ.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) công bố kết quả kinh doanh năm 2023 với khoản lỗ lên đến 34.244,96 tỷ đồng. Con số này gây chấn động thị trường và đặt ra nhiều câu hỏi về tính bền vững của ngành điện cũng như hiệu quả của các chính sách điều hành giá điện hiện nay.

Giá điện: “Điểm nghẽn” đẩy EVN vào vòng xoáy thua lỗ

Theo Bộ Công Thương, khoản lỗ khổng lồ của EVN một phần đến từ chênh lệch giữa giá bán lẻ điện (được nhà nước kiểm soát) và chi phí sản xuất, bao gồm giá mua điện đầu vào và các chi phí vận hành. Bên cạnh đó, các khoản chênh lệch tỷ giá chưa được hạch toán vào giá thành sản xuất điện, ước tính khoảng 18.032,07 tỷ đồng, cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình hình tài chính của tập đoàn.

Đây là khoản chênh lệch tỷ giá từ các hợp đồng mua bán điện của các đơn vị phát điện, tích lũy từ năm 2019 đến 2023. Điều này cho thấy, bên cạnh những khó khăn nội tại, EVN còn chịu ảnh hưởng nặng nề từ các yếu tố khách quan bên ngoài, đặc biệt là biến động tỷ giá hối đoái.

Tại buổi tọa đàm “Giá thành điện – Thực trạng và giải pháp” diễn ra ngày 10/10, nhiều chuyên gia kinh tế đã chỉ ra sự bất hợp lý trong cơ chế định giá điện hiện hành. Ông Phan Đức Hiếu, Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho rằng việc sử dụng giá điện như một công cụ để hài hòa lợi ích của người tiêu dùng, nhà phân phối và nhà sản xuất điện là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.

Cụ thể, việc đặt nặng lợi ích của người tiêu dùng thông qua việc kiểm soát chặt chẽ giá bán đã khiến EVN không thể bù đắp chi phí sản xuất, vốn đang ngày càng leo thang do áp lực lạm phát và biến động giá nhiên liệu đầu vào.

Cân bằng lợi ích: Bài toán nan giải của ngành điện

Thực tế, việc cân bằng lợi ích giữa ba bên: người tiêu dùng, nhà sản xuất và nhà phân phối điện luôn là bài toán nan giải. Giá điện thấp giúp ổn định đời sống người dân và kiểm soát lạm phát, nhưng lại gây khó khăn cho EVN và các nhà sản xuất điện. Ngược lại, nếu tăng giá điện để bù đắp chi phí cho EVN, người tiêu dùng sẽ chịu áp lực, đặc biệt là những người có thu nhập thấp.

Theo các chuyên gia, việc duy trì giá điện thấp một cách nhân tạo không phải là giải pháp bền vững. Về lâu dài, điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng đầu tư phát triển của ngành điện, gây ra thiếu hụt nguồn cung và đe dọa an ninh năng lượng quốc gia. Do đó, cần có một cơ chế giá điện linh hoạt, phản ánh đúng chi phí sản xuất và có tính đến các yếu tố thị trường.

Tách bạch chính sách và hướng tới phát triển bền vững

Ông Hiếu đề xuất giải pháp tách bạch các nhóm chính sách tác động đến từng bên liên quan trong ngành điện. Đối với nhà sản xuất, cần có chính sách khuyến khích đầu tư vào năng lượng tái tạo, giảm sự phụ thuộc vào nguồn nhiên liệu hóa thạch, đồng thời đơn giản hóa thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận vốn. Đối với nhà phân phối (EVN), cần có chính sách hỗ trợ về tài chính, cho phép EVN vận hành hiệu quả và có khả năng tái đầu tư, hiện đại hóa hệ thống lưới điện.

Đối với người tiêu dùng, cần có các chương trình hỗ trợ trực tiếp cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo, thay vì áp dụng chính sách giá điện đồng loạt. Điều này vừa đảm bảo an sinh xã hội, vừa giảm áp lực lên EVN. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về việc sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả.

Việc sửa đổi Luật Điện lực cũng là một yêu cầu cấp thiết để tạo ra một khung pháp lý rõ ràng, minh bạch cho việc điều hành giá điện. Luật cần quy định rõ cơ chế điều chỉnh giá, thời hạn điều chỉnh, và các yếu tố được xem xét khi điều chỉnh giá, đảm bảo tính khách quan và công bằng.

Khoản lỗ của EVN là hồi chuông cảnh tỉnh về sự cần thiết phải cải cách cơ chế giá điện và xây dựng một ngành điện phát triển bền vững. Sự phối hợp đồng bộ giữa các chính sách hỗ trợ, cải cách cơ chế giá điện, và đầu tư vào năng lượng tái tạo là chìa khóa để giải quyết bài toán nan giải này, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn