EVN lỗ kỷ lục, cần cải cách giá điện ngay lập tức

Khoản lỗ kỷ lục của EVN đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả của chính sách giá điện hiện hành và sự cần thiết phải có giải pháp hỗ trợ kịp thời.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa công bố kết quả kinh doanh năm 2023 với khoản lỗ lên đến hơn 34.244 tỷ đồng. Con số này gây chấn động thị trường và dấy lên nhiều lo ngại về tình hình tài chính của EVN cũng như tính bền vững của ngành điện. Nhiều chuyên gia cho rằng, chính sách giá điện hiện hành là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thua lỗ của EVN và cần có sự cải cách ngay lập tức.

EVN và bài toán giá điện

Theo Bộ Công Thương, nguyên nhân chính dẫn đến khoản lỗ khổng lồ của EVN là do chênh lệch giữa giá bán lẻ điện (do nhà nước kiểm soát) và chi phí sản xuất, bao gồm giá mua điện đầu vào và chi phí vận hành. Giá bán lẻ điện thấp hơn chi phí sản xuất khiến EVN không thể bù đắp chi phí, dẫn đến thua lỗ. Bên cạnh đó, chênh lệch tỷ giá hối đoái chưa được hạch toán vào giá thành sản xuất điện, ước tính khoảng 18.032 tỷ đồng, cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình hình tài chính của EVN.

Tại buổi tọa đàm “Giá thành điện – Thực trạng và giải pháp”, nhiều chuyên gia kinh tế đã chỉ ra những bất cập trong cơ chế định giá điện hiện hành. Ông Phan Đức Hiếu, Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho rằng việc sử dụng giá điện như một công cụ để hài hòa lợi ích của người tiêu dùng, nhà phân phối và nhà sản xuất điện là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khó khăn của EVN.

Việc kiểm soát chặt chẽ giá bán lẻ điện để đảm bảo lợi ích cho người tiêu dùng đã khiến EVN không thể bù đắp chi phí sản xuất ngày càng tăng do áp lực lạm phát và biến động giá nhiên liệu.

EVN và gánh nặng cân bằng lợi ích

Cân bằng lợi ích giữa người tiêu dùng, nhà sản xuất và nhà phân phối điện luôn là bài toán nan giải. Giá điện thấp giúp ổn định đời sống người dân và kiểm soát lạm phát, nhưng lại gây khó khăn cho EVN và các nhà sản xuất điện. Ngược lại, nếu tăng giá điện để bù đắp chi phí cho EVN, người tiêu dùng sẽ chịu áp lực, đặc biệt là những người có thu nhập thấp.

Các chuyên gia cho rằng, duy trì giá điện thấp một cách nhân tạo không phải là giải pháp bền vững. Về lâu dài, điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng đầu tư phát triển của ngành điện, dẫn đến thiếu hụt nguồn cung, đe dọa an ninh năng lượng quốc gia. Do đó, cần có cơ chế giá điện linh hoạt hơn, phản ánh đúng chi phí sản xuất và tính đến các yếu tố thị trường. Một cơ chế giá điện linh hoạt sẽ cho phép EVN điều chỉnh giá bán theo biến động của chi phí sản xuất, đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả và bền vững.

EVN trong bối cảnh phát triển bền vững

Để giải quyết bài toán khó khăn của EVN, ông Phan Đức Hiếu đề xuất tách bạch các chính sách tác động đến từng bên liên quan trong ngành điện. Đối với nhà sản xuất, cần có chính sách khuyến khích đầu tư năng lượng tái tạo, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đơn giản hóa thủ tục hành chính và tạo điều kiện tiếp cận vốn.

Đối với EVN, cần có chính sách hỗ trợ tài chính, cho phép tập đoàn hoạt động hiệu quả, tái đầu tư và hiện đại hóa lưới điện. Đối với người tiêu dùng, cần hỗ trợ trực tiếp các hộ nghèo, hộ cận nghèo, thay vì áp dụng chính sách giá điện đồng loạt, kết hợp với tuyên truyền sử dụng điện tiết kiệm.

Bên cạnh đó, việc sửa đổi Luật Điện lực cũng là cần thiết để tạo khung pháp lý rõ ràng, minh bạch cho việc điều hành giá điện. Luật cần quy định rõ cơ chế, thời hạn và các yếu tố được xem xét khi điều chỉnh giá, đảm bảo tính khách quan và công bằng. Việc minh bạch hóa quy trình điều chỉnh giá điện sẽ giúp người dân và doanh nghiệp hiểu rõ hơn về các yếu tố hình thành giá điện, từ đó có thể điều chỉnh mức tiêu thụ điện năng một cách hợp lý.

Khoản lỗ kỷ lục của EVN là lời cảnh tỉnh cho thấy sự cần thiết phải cải cách chính sách giá điện và xây dựng một ngành điện phát triển bền vững. Việc kết hợp các chính sách hỗ trợ, cơ chế giá điện linh hoạt và đầu tư vào năng lượng tái tạo là chìa khóa để giải quyết bài toán khó của ngành điện, đảm bảo an ninh năng lượng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Cải cách giá điện không chỉ là việc của riêng EVN mà còn cần sự chung tay của Chính phủ, các bộ, ngành và toàn xã hội. Chỉ có sự phối hợp đồng bộ mới có thể tạo ra một ngành điện hiệu quả, bền vững và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Minh Thư

Nguồn tham khảo: Tinnhanhchungkhoan.vn